Bereidwilligheid, bezorgdheid en boosheid om komst vluchtelingen

MIDDELHARNIS/SOMMELSDIJK - “Op Flakkee geen AZC.” Terwijl er buiten enkele demonstranten deze leus scanderen, is er in De Staver een avond over de komst van 75 vluchtelingen naar het eiland. Om omwonenden, vrijwilligers en andere geïnteresseerden gelegenheid te geven om vragen te stellen en/of zorgen te uiten organiseerde de gemeente een informatieavond. Eilanden-Nieuws nam er een kijkje.

Door Erwin Guijt

De centrale noodopvang in Nederland stroomt over van vluchtelingen. Daarom werd er vanuit het Centraal Opvang Asielzoekers (COA) een dringend beroep gedaan op gemeenten in Nederland, al (tijdelijke) voorzieningen te realiseren. Het college van burgemeester en wethouders op Goeree-Overflakkee besloot hierop in te gaan. Dus zullen er 75 vluchtelingen voor maximaal vier maanden worden ondergebracht op een riviercruiseschip op Middelharnis Havenhoofd. Dit besluit is volgens de gemeente onder behoorlijke tijdsdruk genomen; de nood bij het COA was hoog, waardoor er geen tijd was om omwonenden al in een vroeg stadium mee te nemen.

Herrie schoppen

Er zijn zeventig aanmeldingen voor de avond, laat een woordvoerster van de gemeente bij binnenkomst weten. Ongeveer de helft daarvan zijn vrijwilligers, die graag iets willen bijdragen rondom de dagbesteding van de vluchtelingen. Bij de andere helft gaat het veelal om bezorgde inwoners. Daarom zijn er verschillende tafels waar mensen kunnen aansluiten en hun vragen stellen. Namens de gemeente zijn burgemeester Grootenboer en wethouder Markwat (SGP) aanwezig. Ook zijn er verschillende handhavers, net als mensen van Vluchtelingenwerk en het COA.

Bij de ingang van het Prieel staat een man te wachten. Hij woont in de buurt waar het schip zal komen. De man is net bijgepraat door iemand van de gemeente, maar dat heeft niet al zijn zorgen weggenomen. “Ik vraag me af wat er gebeurt als de vluchtelingen hele dagen niets te doen hebben. Zet een groep jongeren bij elkaar op een schip en geef ze niets te doen, en kijk wat er gebeurt. Die gaan zich vervelen en herrie schoppen. Dat geldt voor die vluchtelingen ook, en moeten we niet hebben.”

Vinger aan de pols

In de zaal delen twee bewoners van park Nieuw-Zeeland hun zorgen. Ze zijn in gesprek met burgemeester Grootenboer, die af en toe begrijpend knikt. Een van de heren: “Ik heb deze ellende eerder gezien, hoor. Had ik geweten dat er in de buurt zoveel gezeur zou zijn, was ik hier niet komen wonen, dat kan ik u wel vertellen. Eerst hebben we wekenlang overlast met jongeren gehad. Ondanks allerlei mooie verhalen waren politie en handhaving in geen velden of wegen te bekennen. Totdat je op een gegeven moment een keer roept dat je zelf het heft in eigen hand gaat nemen. Dan staan ze opeens voor je deur.”

Hij vervolgt: “Ik waarschuw u, als er herrie komt, kan ik niet garanderen dat mensen zelf niet het heft in eigen handen gaan nemen. We willen geen overlast. Daar komt bij dat we nergens van wisten. Er wordt op het laatste moment nog snel even een briefje door de bus gefrommeld en dat is het dan.” De burgemeester gaat op zijn verhaal in. “We hebben als college in heel korte tijd en met veel onzekerheden een besluit moeten nemen. Daarom konden we u, en ook de gemeenteraad, niet eerder op de hoogte brengen. Daarnaast hoop ik dat u over vier maanden in positief opzicht verrast zult zijn. We hebben als gemeente aan de voorkant onze uiterste best gedaan te regelen dat eventuele overlast snel gesignaleerd en de kop ingedrukt wordt. En we blijven een vinger aan de pols houden, daar kunt u van op aan.”

Zangavond

Een andere bewoner van park Nieuw-Zeeland is een stukje verderop in gesprek met iemand van de afdeling Openbare Orde & Handhaving. Ze wil graag weten hoe het precies zit met de beveiliging. Haar wordt uitgelegd dat er doordeweeks altijd iemand van het COA op het schip aanwezig is, en er twee beveiligers zijn die een oogje in het zeil houden. Daarnaast is ze benieuwd waarom er is gekozen voor de locatie bij Middelharnis Havenhoofd. “Er is gekeken naar verschillende locaties, maar deze kwam als beste uit de bus. Het is namelijk op fietsafstand van het centrum, de steiger is in bezit van de gemeente en voorzieningen zoals elektriciteit zijn relatief eenvoudig aan te leggen op deze locatie.”

Wethouder Markwat (rechts) in gesprek met enkele bezoekers (Foto: Erwin Guijt).

Een tafel verderop worden er heel andere vragen gesteld. Daar gaat het over wat mensen in de omgeving kunnen beteken voor de vluchtelingen, door hen dagbesteding te bieden. Er wordt samengewerkt met bedrijven en organisaties uit de buurt om mensen een (werk)plek te geven. “Het leren van de gebruiken en de taal van hier is erg belangrijk. We proberen de vluchtelingen kennis te laten maken met onze maatschappij, en hen een warm welkom te geven.” Het handjevol mensen rondom de tafel luisteren aandachtig. Een daarvan legt uit dat ze vanuit haar kerk van plan is om een zangavond te organiseren op ’t Hoad. “We nemen onze verantwoordelijkheid en dragen graag ons steentje bij.”

Pikken huizen in

Bij het verlaten van het pand, zo rond kwart voor acht, zijn er verschillende politieauto’s opgesteld rondom De Staver. Er loopt een aantal politieagenten en handhavers. Wat is er aan de hand? Het antwoord laat niet lang op zich wachten. Uit de verte klinken wat kreten. Het komt uit de richting van de beroepscampus. Daar staat een drietal handhavers te praten met een klein groepje demonstranten. Zij hebben een groot spandoek en een megafoon bij zich, en begeven zich richting De Staver. Daar wordt de toegang tot het prieel afgesloten. Voor de zekerheid wordt ook de Mobiele Eenheid vanuit Rotterdam opgepiept – de situatie zou kunnen escaleren.

Zover komt het echter niet. Het blijft bij het roepen van leuzen, zoals ‘Op Flakkee geen AZC’ en ‘Geen jihad in onze straat’. Wat drijft de demonstranten? De man met megafoon is best even bereid om uitleg te geven, al was het alleen maar om zijn eigen stem te ontzien. Die klinkt al wat schor. “Wij willen die mensen hier niet. Overal in Nederland waar asielzoekerscentra komen, begint de ellende. Ze zorgen voor overlast. Ik heb een jonge dochter die regelmatig daar langsfietst, dat moet ze veilig blijven kunnen.” Hij voorziet problemen. “Bovendien pikken ze straks onze huizen in, en we hebben al een groot woningtekort. Die vier maanden, wie zegt dat het daarbij blijft?”

Constructief

De demonstranten zien dus behoorlijke problemen. Dat vraagt om een reactie van wethouder Markwat. “Ik hoor een heel aantal aannames. Uiteraard kunnen er dingen mislopen, dat kan altijd. Daarom is het ook zo belangrijk dat er aan de voorkant afspraken worden gemaakt en dingen goed geregeld worden. Er is gesproken met een aantal direct omwonenden en afgesproken dat we elkaar op de hoogte houden van hoe het gaat. Aan boord is beveiliging aanwezig, met de handhaving is afgesproken dat die vaker langsgaat op locatie en bij de politie staat de boot geregistreerd in het systeem. Daarnaast kijken we ook naar andere maatregelen, zoals het ’s avonds afsluiten van het terrein en het aanbrengen van (meer) verlichting.”

Wat vindt hij van de demonstranten buiten? “Kijk, wij willen natuurlijk altijd het gesprek voeren. Ze zijn welkom om op het gemeentehuis een constructief gesprek te voeren. Daar staan we zeker voor open.” Daarnaast relativeert hij de demonstratie ook. “Als ik anderzijds kijk hoeveel mensen zich inzetten om een positieve bijdrage te leveren, en mensen in nood willen helpen, dan vind ik dat mooi. De boodschap die ik aan de mensen buiten zou willen geven: om mogelijke overlast te voorkomen, nemen we al aan de voorkant maatregelen. Je moet ook oppassen dat er niet te vroeg conclusies getrokken worden, het is belangrijk het gesprek te voeren met elkaar.”

Overplaatsing

Ook het COA heeft volgens de wethouder mogelijkheden om in te grijpen, mocht het niet goed gaan. “Eerst wordt er dan een gesprek gevoerd met de persoon in kwestie. Daarna wordt hij of zij gekort op het zakgeld. Uiteindelijk kan het – in zeldzame gevallen – ook tot de mogelijkheden behoren dat iemand wordt overgeplaatst. Maar als ik kijk naar andere gemeenten, loopt het nauwelijks uit de hand. Die hebben tot dusver grotendeels positieve ervaringen.”

Tot slot zegt Markwat over de ‘hardheid’ van de vier maanden: “We hebben een afspraak gemaakt voor déze boot op déze locatie voor déze tijd. Het kan natuurlijk altijd dat er een aanvraag komt vanuit het COA om een vervolglocatie te faciliteren, maar dat zal dan meer voeten in de aarde hebben en is weer een aparte procedure. Voor nu konden we niet zolang wachten. Als gemeente nemen we onze verantwoordelijkheid, niet in de minste plaats uit een stuk medemenselijkheid. Het plan zoals dat er nu ligt, is behapbaar voor onze gemeente.” 

De 75 asielzoekers arriveren naar verwachting binnen één of twee weken. De identiteit en samenstelling van de groep zijn nog niet bekend.

Nog even dit...

Dit artikel staat vandaag (vrijdag 26 november) in Eilanden-Nieuws en krijgt u van ons cadeau. Nooit meer een artikel missen in Eilanden-Nieuws? Regel dan vandaag nog uw abonnement.