Populisme
Populisme is een verschijnsel in de politiek. Het gaat om mensen die grote groepen kiezers naar de mond praten, zonder eigenlijk een duidelijke visie te hebben op maatschappelijke vraagstukken. De populist speelt vooral in op ongenoegen bij grote groepen mensen. Populisten roepen dat het allemaal anders moet en dat zij daarvoor zeer bekwaam zijn. Breed maatschappelijk ongenoegen geeft populisten de wind in de zeilen.
We kennen het populisme inmiddels vanuit de praktijk. In Frankrijk is het al vele jaren, onder Le Pen, een belangrijke stroming, hoewel nog nimmer een meerderheid. In Duitsland en Engeland zien we vergelijkbare ontwikkelingen. De stemming rond het Brexit-referendum was heel duidelijk populistisch gedreven. Belangrijke vertegenwoordigers ervan maken inmiddels ook deel uit van de regering in Engeland. In Nederland kennen we dit fenomeen ook. Pim Fortuyn was een echte populist en ook iemand als Wilders gaat in dat spoor.
Op zichzelf heeft het populisme een belangrijk waarheidselement. Er zijn helaas dingen in het landsbestuur die straal vergeten worden of waarover kennelijk niet mag worden gepraat. We noemen dit politieke correctheid. Zo was het jaren lang niet goed in ons land om eerlijk te praten over de problemen die veroorzaakt worden door de komst van mensen uit islamitische landen. Het populisme echter stelt de problemen hiervan aan de orde en roept om maatregelen. En op zichzelf is er niets mis met de gedachte dat politici moeten luisteren naar de noden en zorgen van mensen. Daar moeten ze wat mee doen.
Het populisme ontspoort echter als we denken dat problemen heel eenvoudig op te lossen zijn. De populist komt altijd met eenvoudige oplossingen maar werkbaar en uitvoerbaar zijn ze nauwelijks. We kunnen zomaar niet even de hele samenleving overhoop halen. Dingen hebben hun tijd nodig. Om bij de allochtone Nederlanders te blijven: we kunnen de problemen rond deze mensen niet overwinnen door de roepen dat ze weg moeten. Dat is goedkope praat waar eigenlijk niemand wat mee opschiet.
Inmiddels hebben ook de Verenigde Staten een president gekozen die belangrijke populistische thema's naar voren brengt. Het zal nog spannend worden hoe dit verder zal lopen. Maar democratie betekent wel dat Trump wettig tot president is gekozen. Mogelijk zal hij verstandige raadgevers aantrekken en loopt het allemaal zo'n vaart niet. Samenlevingen zijn niet in een handomdraai te veranderen. Dat vergt tijd, inzicht, geduld en beleid. Toch hoeven christenen niet in te zitten over wat er allemaal in de wereld gebeurt. De Heere staat overal boven. Als we dat mogen geloven, dan wordt alles op de aarde maar betrekkelijk. Het rijk van God zal eenmaal in volle heerlijkheid komen. Daar gaat het om in de geschiedenis van deze wereld. Als we dat geloven kunnen we rustig verder gaan, wie er ook gekozen is. Op hoop van zegen.
DS. W. VISSCHER