Het Pantheon.
Het Pantheon. Foto: Adri van der Laan

PCOB-ers op reis naar Rome

In onze dinsdageditie kondigden we het al aan: het verslag van de PCOB-reis naar Rome. Op deze pagina's volgt een verslag geschreven door de heer J. van Hoorn in woord en beeld.

"Met 32 'man' gingen we maandagmorgen, heel vroeg, op reis naar Rome. We waren er al om 9.00 uur, dus hadden we nog een hele dag voor ons. We waren al via een boek van meer dan 50 pagina's op de reis voorbereid door de man die onze reisleider was: Aad Hobbel. Hoe zinvol dat boek ook was, de praktijk is toch nog wel iets anders dan de theorie. Af en toe werd Aad bijgestaan door een zekere Annemieke, een gids die zelfs nog groepen onder ds. Poort gegidst heeft. Ze bracht de geschiedenis van de stad op een uitermate boeiende en ludieke wijze tot leven.
En nu we het toch over ds. Poort hebben, hij heeft zijn reizen geestelijk verwerkt in een boekje, waaruit de reisleider tijdens de avondsluiting een toepasselijk stukje voorlas.

Het is ten enenmale onmogelijk om in het mij toegestane bestek weer te geven wat voor indrukken je allemaal in een klein weekje te verwerken krijgt. Daarom een beperkt overzicht.

We vonden ons onderkomen in een klooster, waar we ons door de nonnetjes hebben laten verwennen. Dat klooster lag in de onmiddellijke nabijheid van het Colosseum, een wereldwonder, gebouwd door keizer Vespasianus. Het neemt een enorme ruimte van de stad in beslag en bevindt zich op de plaats waar onder keizer Nero een enorme brand de stad heeft verwoest. Hij gaf daarvan de christenen te schuld. De mensen die hebben moeten boeten om de bouw van de 70.000 zit- en staanplaatsen mogelijk te maken, kregen als tegenprestatie vrij entree. Twee keer per week waren er voorstellingen: Gladiatoren (slaven) die tegen gladiatoren vochten; christenen die door wilde dieren verslonden werden. Meer dan 30.000 mensen verloren daarbij het leven. Nadat keizer Honorius het wel genoeg vond, raakte het bouwwerk in verval. Stenen werden door de bevolking weggesleept. Paus Benedictus XIV maakte aan die plundertochten een eind en het Colosseum was gered! Wie nu het Colosseum niet heeft gezien, heeft Rome niet gezien.

In het Forum Romanum, het centrum waar de Romeinse keizers de scepter zwaaiden, wemelde het van resten tempels, basilieken en triomfbogen. Vanzelfsprekend sprak de triomfboog van Titus, de zoon van keizer Vespasianus, ons het meest aan. Hij was het die in het jaar 70, nadat hij de stad Jeruzalem veroverd had, duizenden Joden als slaaf naar Rome voerde, met daarbij de menorah, de zevenarmige kandelaar, afgebeeld op de triomfboog. Het is nog altijd de vraag waar dit pronkstuk uit de tempel gebleven is. In de kelder van het Vaticaan misschien? In dit centrum klopte eens het hart van Rome, hier vergaderde de Senaat, hier werden de keizers gekozen. Het geheel kwam in eerste instantie over als een ongeordende verzameling van ruïnes, maar dankzij de gids begon het allemaal weer te leven.

We bezochten de Mamertijnse gevangenis, waar de twee ruimten boven elkaar verbonden waren door een gat waardoor gevangenen met een strop om de nek van boven naar beneden werden gelaten. Hier zouden Petrus en Paulus gevangen hebben gezeten.

Natuurlijk hoorde je wel eens van die verhalen waar wij, als christenen, de schouders bij ophaalden, als het ging over een doornenkroon, spijkers en delen van het kruis, vingerkootjes van Thomas en stukjes van de kribbe.

Architecten en archeologen kunnen in deze stad hun hart ophalen en voor ons, leken, was het eveneens indrukwekkend.

Via de metro's, die in drie lagen over elkaar heen liepen, langs een groene, rode of blauwe lijn, kwamen we op Piazzo (= plein) Popolo. Op dit plein staat een 36 meter hoge Egyptische pilaar, omringd door vier fonteinen met afbeeldingen van leeuwen en vlak daarbij twee dezelfde kerken, die gescheiden werden door een weg met een stadspoort.

We bewonderden aan de rivier de Tiber de Engelenburcht, een gebouw met een enorme geschiedenis, die al dienst gedaan heeft als mausoleum, vesting, gevangenis, residentie en die door een geheime onderaardse gang in verbinding staat met het Vaticaan. Voor het geval de Paus moet vluchten. Ook daar is het goed wonen. Er bovenop bevindt zich een engel, die op het gebouw past.

Wat een stuurmanskunst was er nodig voor de buschauffeurs die ons van de ene kant van de stad naar de andere brachten. De automassa's krioelden kriskras door elkaar en daar tussendoor schoten dan ook nog de honderden motorrijders. Bewondering was er ook voor de reisleider, die ons precies op tijd op de afgesproken plaatsen bracht waar koffie gedronken en geluncht werd en die het klaar speelde, dat door een kunstige indeling van de groep niet één keer ook maar één deelnemer in de mensenmassa verloren is gegaan.

We komen op het Piazzo Navona, een langwerpig plein dat ligt op wat vroeger een stadion, een arena, was. Je treft er drie fonteinen aan met allerlei schitterende afbeeldingen eromheen. Vlak achter de grootste fontein ligt weer een bijzonder fraaie koepelkerk, waar er verschillende van zijn in Rome.

Ook het Pantheon kwam aan de beurt, eens een tempel met 16 dikke zuilen voor de ingang, nu een kerk met daarbinnen een enorme ronde ruimte. Hier ligt Victor Emanuel II begraven. Een architectonisch kunststukje is de koepel van het Pantheon. Die heeft een spanwijdte van ruim 43 meter, met daarin een groot rond gat van bijna 9 meter, de enige lichtbron voor het gebouw. Van deze Italiaanse koning vinden we elders in de stad een bijzonder fraai standbeeld. Je ziet hem daar zitten, hoog te paard, omringd door allerlei figuren.

Bij de Trevifontein wordt je helemaal stil. Over de bouw ervan hebben ze 19 jaar gedaan. Nederlandse voetbalvandalen hadden maar enkele uren nodig om daar grote vernielingen aan te richten. De tekening van deze fontein was 15 jaar in een laatje blijven liggen voordat met de bouw begonnen werd. Toen de fontein klaar was, leefde de architect niet meer. Elke dag stroomt er 80 miljoen liter water in het bekken, dat een achterwand heeft van 30 meter hoog en 20 meter breed, met alle mogelijke marmeren versieringen. Het water stort met een donderend geraas in het bekken. Schitterend.

En dan zijn daar de pas gerestaureerde Spaanse trappen, die drie straten breed zijn en 's zomers versierd met bloemen. Wie de sprong naar boven waagde, kwam zigzaggend tussen de mensen, die op de trappen zaten, door, bij weer een kerk.

Via onafzienbaar lange gangen van het Vaticaanse museum, waar de meest waardevolle kunstwerken van Pausen verzameld zijn, kom je in de Sixtijnse kapel, de plaats waar de Pausen gekozen worden. De pracht en praal van boven, van onderen, rechts en links, is niet te beschrijven. Dat moet je gezien hebben. Wat moet al die kunst gekost hebben! Wie heeft dat betaald? Natuurlijk mag ik daarbij de naam van Michelangelo niet vergeten, die liggend op zijn rug zijn plafond-schilderingen heeft tot stand gebracht. Indrukwekkend was zijn schilderij van het laatste Avondmaal, met Jezus en Zijn discipelen aan de ene kant van de tafel en Judas, in het zwart, aan de andere kant.

En dan is daar de St. Pieter, de grootste basiliek ter wereld. De bouw nam 120 jaar in beslag. Meerdere architecten hebben de bouw niet overleefd. Soms besloot een architect een deel van zijn vorige collega af te breken en dan begon de bouw opnieuw, nog groter, nog grootser. In het midden, onder de enorme koepel van de basiliek, zou Petrus begraven liggen. Daar tref je een gigantisch baldakijn aan, van Bernini, de architect die je telkens weer tegenkomt. De klim, 330 treden naar boven, was voor ons PCOB-ers te veel van het goede.

Voor de St. Pieter ligt een gigantisch plein, het St. Pieterplein, met een obelisk van 40 meter en aan weerszijde een fontein. Het plein wordt omringd door 284 zuilen. Iedere woensdagmorgen hier verschijnt de paus voor zijn wekelijkse audiëntie.

Graag had ik u nog meegenomen naar de prachtige basiliek van sint Paulus buiten de muren en de indrukwekkende catacomben, waar de christenen hun doden begroeven, in enorm lange gangen diep onder de grond, en naar nog zoveel andere schitterende plaatsen, maar ik moet stoppen.

Het is ongelofelijk wat we gezien hebben aan zuilen, fonteinen, kerken, beelden, gebouwen, monumenten, maar, helaas, we moeten stoppen. Aad, namens ons allen bedankt!"

Het Colosseum.
De Engelenburcht.
De Sint Pieter.
De Trevifontein.
Het Colosseum aan de binnenkant.
De Spaanse trappen.