Dit is mijn land
Simon Bruinders
2016, uitgeverij Boekencentrum
272 blz., € 18,90
ISBN 9789023 996897
Zuid-Afrika, 1939. Meubelmaker Abraham de Bruin, een jonge bruine Zuid-Afrikaner, durft het eindelijk aan om Stella, de onderwijzeres van het kleine dorpje aan de voet van de bergen in de Zuid-Kaap, ten huwelijk te vragen. Om de handtekening onder de huwelijksakte te kunnen zetten, oefent hij met het schrijven van zijn naam in het zand. Deze anekdote tekent het eenvoudige bestaan van deze jonge man, die lezen noch schrijven kan, maar een sterk rechtvaardigheidsgevoel heeft.
Kort na zijn huwelijk doet zich de mogelijkheid voor om als vrijwilliger dienst te nemen in het leger en ten strijde te trekken tegen de Duitse bezetter in Noord-Afrika. Aan het front strijdt Abraham met zijn broer Stanley voor een aan hem en andere kleurlingen toegezegd stukje eigen grond. "Als ik terugkom, brengen we mijn kinderen groot op mijn eigen grond. Grond waarvoor ik gevochten en getekend heb." Tijdens een offensief in Egypte raakt Abraham zwaar gewond en overleeft ternauwernood. De oorlog heeft niet alleen lichamelijk, maar ook geestelijk zijn sporen nagelaten in het leven van Abraham. Als het Duitse leger zich overgeeft wacht Abraham vergeefs op zijn stukje grond. "Abraham wacht vol spanning op bericht over de grond voor de soldaten die gevochten hebben. Maar er komt niets. De soldaten uit George worden wel een keer door kolonel Bull bij elkaar geroepen, maar ze vullen alleen maar papieren in om af te zwaaien, en iedere soldaat krijgt een dikke oorlogsjas en een fiets. Een paar weken later begint het uit te lekken dat sommige blanke officieren wél boerderijen hebben gekregen. Maar voor de bruine soldaten is er niets. Smuts doet ook niets om hen te helpen - hij is voortdurend in het buitenland."
Als de vrede is getekend, is de grondkwestie voor de bruine soldaten duidelijk van minder belang. Ook na twee jaar is er nog geen sprake van het beloofde stukje grond. "Tsja broer, zo gaat dat met blanken. Beloven je van alles, maar bedriegen je waar je bij staat."
Vuilnis
Na de oorlog worden de gevolgen van de apartheidspolitiek in George, de thuishaven van Abraham, steeds meer voelbaar. Het instellen van een avondklok en aparte scholen voor de gekleurde inwoners van George maakt de afstand tussen de verschillende bevolkingsgroepen pijnlijk zichtbaar. De Groepsgebiedenwet uit 1950 die gebiedt dat verschillende rassengroepen aparte woonwijken en zakendistricten krijgen. Huisuitzettingen zijn aan de orde van de dag. Ook de oude moeder van Abraham moet verhuizen uit de gemengde wijk waar ze woont. "Ze gooien ons weg alsof we vuilnis zijn."
Het verhaal van Abraham is er, ondanks de invoelbare pijn en het verdriet, ook één van moed en kracht. Van een man die door het vuur gaat voor zijn gezin, geniet van de schepping en houdt van zijn land. Abraham heeft een sterke geest en zijn strijdvaardigheid voor het bereiken van recht is spreekwoordelijk. Een prachtig voorbeeld hiervan is de zorg die hij heeft over een gewonde duif die hij vindt op een akker. Met eindeloze aandacht spalkt hij de vleugel, geeft het diertje te eten en na een tijd kan het beestje weer vliegen. Zijn kinderen zijn ontroostbaar als hij de duif de vrijheid geeft en Abraham troost hen met de woorden: "Op een dag zullen jullie zo bij mensen aan komen, met een gebroken vleugel, een hongerige maag of een auto die panne heeft, en het enige wat jullie vragen is vriendschap en voedsel. En nadat je die hebt gekregen, vervolg je je weg. Zo zit het leven in elkaar. We vallen, bezeren onszelf en staan weer op."
Door dit alles heen loopt, als een rode draad door het boek, het vaste vertrouwen van Abraham op God.
Buffetkast
Of Abraham zijn beloofde stuk land ooit nog in handen krijgt en welke rol een buffetkast speelt in zijn levensverhaal, komt de lezer te weten na het lezen van dit bijzondere verhaal over een moedige man in een prachtig land met een onvoorstelbaar woelige geschiedenis.
Simon Bruinders baseerde zijn boek op het leven van zijn vader. Het levensverhaal van Abraham verscheen ook in musicalvorm en als hoorspel op de radio. Dit verklaart ongetwijfeld de vaak wat korte zinnen en de vele dialogen in het boek. Ondanks dit kleine puntje is dit verhaal zeker de moeite waard voor liefhebbers van de geschiedenis van Zuid-Afrika.