Open Monumentendag 2016: zaterdag 10 september
Eilandelijke iconen open voor het publiek
GOEREE-OVERFLAKKEE – Met de opening in de Jozefkapel te Melissant sluit Goeree-Overflakkee aan bij het thema van Open Monumentendag 2016: Iconen en symbolen. Symboliek genoeg in dit verborgen Rijksmonument uit 1900. Iconen zijn er normaal gesproken niet, maar voor de gelegenheid is er op 10 september een aantal te zien. Bovendien is het unieke Knipscheerorgel – er zijn er nog drie in Nederland – deze dag vrij te bespelen. Maar voor het zover is verricht wethouder Gerrit de Jong de opening van Open Monumentendag op het eiland. Dat gaat vergezeld van een korte inleiding over de geschiedenis van de kapel en bijzonderheden in het interieur, plus trompet- en orgelmuziek.
Door Kees van Rixoort
Open Monumentendag 2016 is de dertigste editie van dit evenement. Met het thema wordt verwezen naar beelden en tekens met een bijzondere extra betekenis. In monumenten zie je ze overal: van binnen en van buiten, in ornamenten, in reliëfs, in schilderingen. De monumenten zelf kunnen ook iconische waarde hebben in het landschap of in de stad, zoals kerktorens, molens, stadhuizen en kastelen. Het thema sluit aan bij het Jeroen Bosch-jaar 2016. Bosch, die leefde van circa 1450 tot 1516, is de beroemdste middeleeuwse schilder van Nederland. De landelijke aftrap van Open Monumentendag is daarom in Den Bosch.
Welke iconen op Goeree-Overflakkee zijn open voor het publiek? Een overzicht, vanaf de Kop van het eiland oostwaarts.
Ouddorp
De Hervormde dorpskerk, gebouwd rond 1348, is open van 9.00 tot 15.30 uur. In de ochtend treedt het ensemble Musica Soronum op. Het orgel zal worden bespeeld. Ook de toren, die mogelijk nog ouder is dan het kerkgebouw, is te bezichtigen, inclusief de oude cellen en de soldatenkamer uit de Franse Tijd.
Molen De Zwaan (1846) is te bezoeken en de molenaar vertelt graag over het bouwwerk en zijn werkzaamheden. Verder is de bunkerroute open en toont het RTM-Museum iconen op het spoor, waaronder de Reiger, de Kievit en de Meeuw. De RTM moderniseerde in de jaren vijftig een groot deel van het trammaterieel. Een mooi verzameling uit die tijd is te zien, evenals een tentoonstelling over ontwerper Hanny Tap. Rijden in een stoomtram is ook mogelijk. Een van de ritten is zelfs te combineren met een tochtje op de rondvaartboot.
Open is ook het volledig vernieuwde Raad- en Polderhuis, waar vanaf 1 september de bibliotheek, Museum Ouddorp en een servicepunt van de Rabobank zijn gevestigd. Architecten van In Vorm, die de restauratie hebben voorbereid, verzorgen rondleidingen met uitleg.
Goedereede
In de Toren van Goedereede, gebouwd tussen 1487 en 1512, zijn het museum en de beiaardzolder geopend. De belendende kerk biedt de bezoeker gevarieerde muziek. Rond de kerk is van alles te koop. Molen De Windvang (1791) draait de hele dag. De molenaar is present om uitleg te geven en molenkoeken te verkopen.
Stellendam
Ook molen Korenlust, een stellingmolen uit 1856, is open tijdens Open Monumentendag. In de Hervormde Kerk (1820) kan men terecht voor een fototentoonstelling, orgelbespelingen en koorzang. Er zijn mensen aanwezig die meer over de geschiedenis van het kerkgebouw kunnen vertellen. Op het plein voor de kerk zijn een boekenmarkt en een terras.
Herkingen
De Dankbaarheid, een molen uit 1841, is open voor het publiek. De molenaar is er ook.
Dirksland
Het dorp bestaat zeshonderd jaar. Dat geldt ook voor de dorpskerk, die geopend is en waar het publiek het ontstaan van dorp en kerk krijgt toegelicht via tien banieren. Ook zijn er gidsen om nadere uitleg te geven. Meerdere organisten, onder wie Anton Weenink en Martin Mans, bespelen het orgel. Om 13.00 uur krijgen bezoekers een gezelschap in zondagse klederdracht (uit de periode van circa 1870 tot 1920) te zien. Ook staat de jaarmarkt van de kerk op het programma. Molen De Eendracht (1846) is te bezichtigen.
Sommelsdijk
De Remonstrantse Kerk aan de Voorstraat is open voor bezichtiging. In de kerk toont Hendrieke Velthuizen quilts, waarin diverse symbolen zijn terug te vinden. Ook de Hervormde Kerk aan het Marktveld is gepend. In het Streekmuseum kunnen bezoekers zich laten rondleiden. Het museum biedt een blik in het verleden van rond 1900, maar gaat ook verder terug, tot de Romeinse tijd en de periode van de inpolderingen. Tot eind september is de tentoonstelling Paaseiland op Goeree-Overflakkee nog te zien. Molen De Korenbloem (1705) is te bezichtigen. De molenaar is er om uitleg te geven en molenkoeken te verkopen.
Middelharnis
In Het Oude Raadhuis is een expositie van Flakkeese schilders te zien. De meeste doeken zijn afkomstig uit de collectie van het Streekmuseum. Bezoekers kunnen zich laten rondleiden door het pand, inclusief de gevangenis. Er zijn ook activiteiten voor de jeugd, zoals het knopen van een sleutelhanger onder leiding van visserijondernemer Cornelis Melissant. In de dorpskerk, die van 9.30 tot 17.00 uur geopend is, begint om 11.00 uur een optreden van het Oratoriumkoor Zuid West Nederland. Op het programma staan iconische koorwerken van Händel en Purcell.
Het caféorgel uit voormalig café De Boed in Achthuizen is – na omzwervingen door Nederland – terug op Goeree-Overflakkee. Het is te zien en te horen in Het Diekhuus. Op het repertoire staat populaire muziek uit de jaren 60 en 70. Het orgel, gebouwd door Gerard Razenberg uit Middelharnis, gaat nu door het leven als Caféorgel De Wilhelmina.
Stad aan 't Haringvliet
Molen De Korenaer (1746) is te bezichtigen. De molenaar is er ook.
Nieuwe-Tonge
De molen van Nieuwe-Tonge, De Oranjeboom (1768), is open tijdens Open Monumentendag. Dat geldt ook voor de Hervormde Kerk uit de vroege vijftiende eeuw.
Oude-Tonge
De laatgotische Hervormde Kerk van Oude-Tonge is te bezoeken, evenals de Rooms-Katholieke kerk (in de middaguren) en de oude gemeentelijke begraafplaats aan de Emmastraat. De begraafplaats uit 1809 heeft recent een fraaier aanzien gekregen. Kapotte stenen zijn hersteld, het toegangshek is gerestaureerd en het oude middenpad heeft een nieuwe ondergrond gekregen. Ook is een informatiepaneel geplaatst. Molen De Korenbloem (1748) is eveneens open.
Achthuizen
Naast Windlust, de molen uit 1852, zijn in Achthuizen De Ouwe Stee aan de Schaapsweg 25 en Radiomuseum De Stove aan de Achthuizensedijk 12 geopend voor het publiek. In De Ouwe Stee hangt de sfeer van jaren terug. Op deze plek, een achttiende-eeuwse boerderij, hebben twee zussen gewoond, tot op hoge leeftijd.
Ooltgensplaat
In de neoclassicistische dorpskerk (1847) wordt het orgel bespeeld. Tijdens rondleidingen in het dorp krijgen de bezoekers uitleg over iconen en symbolen. Verder is er een puzzeltocht voor de kinderen en ligt een aantal oude schepen als iconen van het verleden in de haven. Wie naar het fort Prins Frederik wil, kan op de tram stappen. In de Voorstraat staan banieren met gedichten van de Reizende Dichters. De bijbehorende kunst staat achter de ramen van woningen en in Proeverij 13. Bij dit reizende kunstproject, Woord en Kunst geheten, hoort een metrumsessie met meerdere muzikale en poëtische optredens.
De molen van Den Bommel is deze editie van Open Monumentendag niet geopend. Dit omdat er een restauratie aan de gang is.
