Toen De Luifel verdween werd het stil in de Zomerstraat
DIRKSLAND – Even een pak kopieerpapier halen. Of een typelint. Of honderd postzegels. Geen probleem natuurlijk, De Luifel had het allemaal. En nog veel meer. Maar op zondag was de winkel echt gesloten. Al werd er wel eens aangebeld op die dag. Nadeeltje als je boven de winkel woont. Wilma Vervloet: "Je was er altijd mee bezig en je maakte lange dagen. Naast de verkoop had je ook de inkoop, het opruimen, de administratie, de bevoorrading…" De Luifel, aan de Zomerstraat in Dirksland, is al weer twaalf jaar dicht.
Door: Kees van Rixoort
De Luifel was best een drukke onderneming. Wilma Vervloet rekent uit dat er in de bijna twintig jaar dat de zaak bestond een kleine dertig mensen hebben gewerkt. Dat is ook wel te begrijpen als je beseft dat er wel drie Luifels waren – behalve in Dirksland ook in Herkingen en Stellendam – en de zaak ook tal van sigarettenautomaten in restaurants en strandtenten beheerde én de basis legde voor de toko in het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis.
Overigens hadden die personeelsleden vaak familiebanden met elkaar: De Luifel leek wel een familiebedrijf, waar men altijd voor elkaar klaarstond, ook voor en na winkeltijd. "Zonder al deze mensen zou het nooit gelukt zijn. Het hele team verdient veel dank." De leerlingen die er stage liepen om te kunnen doorstromen naar het midden- en kleinbedrijf, deden doorgaans volop mee én hadden het geluk dat het bedrijf waar ze werkten bedreven was in het maken van verslagen en uittreksels.
Postagentschap
Alle drie de Luifels hadden ongeveer dezelfde formule. Het publiek kon er terecht voor boeken, kantoorartikelen, tijdschriften en kranten, tabak, snoep, cadeautjes en postzaken. Alle vestigingen waren postagentschap. Verschillen tussen de drie Luifels waren er ook wel. Zo was de vestiging in Herkingen meer gericht op vakantiegangers. Hier lagen bijvoorbeeld veel zomerartikelen in de schappen en kon men bovendien fietsen huren. "Het was een semi-VVV-kantoor."
Het begon allemaal in Dirksland. "We zijn in 1985 gestart", vertelt Wilma Vervloet, die de zaak samen met Adrie Tieleman runde. "Op 1 april. Men dacht nog dat een grap was." De winkel was toen nog klein: alleen het pand op de hoek van de Zomerstraat en de Nieuwstraat, waar ''t Huis met de Luifel' op de gevel staat. Ook vóór 1 april 1985 kon je er boeken, kaarten en kantoorartikelen kopen. De zaak was toen in handen van de familie Ouwehand. In een verder verleden verkochten achtereenvolgens Van der Heijden en Tanis elektronica in dit karakteristieke winkelpand. Het schijnt dat Swiebertje nog een keer naar Dirksland is afgereisd om een opening te verrichten.
't Huis met de Luifel was met 45 tot 50 vierkante meter winkeloppervlak aan de kleine kant. Uitbreiding was welkom en noodzakelijk toen het postagentschap en de verkoop van rookwaren erbij kwamen. "Dat was in 1995. Voor de postzaken hebben we nog een opleiding gehad van de heer Van Strien, in het oude postkantoor, daar waar nu de groentewinkel van Pieter Struik zit. De tabak namen we over van Dick Grootenboer, die ermee stopte. De zaak konden we uitbreiden door een doorbraak te maken naar het gebouw van ABN-AMRO, naast 't Huis met de Luifel. De bank stopte in Dirksland. Het was alles bij elkaar een groot pand. We woonden erboven."
Boeken en shag
De winkel maakte een snelle groei door. Volgens Wilma Vervloet hebben heel wat jonge Dirkslanders hun eerste zelfstandige stappen richting De Luifel gezet. Ze noemt de kleine Richard Groenendijk, die op zijn fietsje naar de Zomerstraat kwam. De jeugd kwam voor een boek of een stripboek, maar ook wel om shag of sigaretten te kopen. De leeftijdsgrens van 16 jaar was er nog niet; iedereen kon voor tabak naar de winkel. De Luifel stond ook mede aan de wieg van Dirksland in de Markt, het evenement dat is uitgegroeid tot de jaarlijkse markt bij Cor Melissant.
Het postagentschap bracht veel werk met zich mee. Cheques, postwissels, buitenlands geld, postzegels, spaarbankboekjes, postpakketten – De Luifel was van alle markten thuis. Je kon er zelfs faxen naar verre buitenlanden, of je schoolscriptie laten inbinden.
In 1985 en de jaren daarna behoorde de Zomerstraat nog tot hét winkelgebied van Dirksland. Er was een drogist, een slager en vlak om de hoek zat de bakker. Het Achterdorp was ook een winkelstraat. De gemeente had de middenstand liever aan de rand van het dorp en uiteindelijk zijn de meeste winkels ook vertrokken: verhuisd of gestopt. De Luifel ook. Eerst kromp de zaak tot het voormalige ABN-AMRO-gedeelte. "We hadden minder vierkante meters nodig. Het postagentschap ging eraf, naar Het Hebbedingetje, en we zagen ook een terugloop in de bestedingen. Het online winkelen begon op te komen. In de verkoop van tijdschriften, kranten en tabak kwam de klad. Dan moet je keuzes maken", zegt Wilma Vervloet, die ook nog de gezondheidsproblemen noemt als een van de redenen om er helemaal mee te stoppen. Een verkeersongeluk, ruim twintig jaar geleden, had ingrijpende gevolgen, tot op de dag van vandaag, maar ook veel bewijzen van medeleven en zorg.
Huisartsenpraktijk
In 2004 ging de winkel in Dirksland dicht. De Luifel in Stellendam was toen al overgenomen door een ander. De zaak in Herkingen bleef nog tot 2006 open. Toen ging ook daar de deur op slot. Aan de Zomerstraat is het stil geworden. Al heeft 't Huis met de Luifel een winkelbestemming gehouden. Eerst was het een drogisterij en nu is het een bloemenzaak. De voormalige Luifel zelf is onherkenbaar veranderd in een huisartsenpraktijk.
Wilma Vervloet, die vóór 1985 in de zorg werkte, pakte na de sluiting haar oude stiel weer op. Toch ziet ze wel een doorgaande lijn. "De Luifel was een winkel, maar ook een sociale ontmoetingsplaats. Aandacht voor elkaar hebben, dat is ook een soort van zorg. Maar van een vriendelijk woord en een glimlach alleen kan de winkel niet draaien. Achteraf gezien zijn we misschien te lang doorgegaan."
Desalniettemin kijkt ze terug op een mooie periode, ondanks de inbraken waarmee De Luifel ook te maken kreeg. Was het de inbrekers om de geldla van de kassa te doen? Ja, maar sommigen tikten ook een ruitje in om kantoorartikelen te stelen. Of sigaretten.
Ze komt ze nog wel tegen, klanten van vroeger die het jammer vinden dat De Luifel er niet meer is. "Er zijn er die je echt missen. Alweer een winkel weg, hoor je dan…"
