Gevolgen Europese verordening zijn ingrijpend voor dier- en plantsoorten
GOEREE-OVERFLAKKEE – Donderdag 3 maart sprak mevrouw Petra Blokker van Faunapark Flakkee bij de gemeenteraad over het onderwerp Invasieve exoten. Dat zijn dier- en plantsoorten die niet van nature in een bepaald gebied voorkomen. Aanleiding van het signaal zijn de te verwachten inhoudelijke gevolgen van een verordening van het Europees Parlement die sinds januari 2015 al van kracht is. Kleine dierentuinen, dierenwinkels, kinderboerderijen, particulieren, maar ook de gemeente zullen hiermee te maken (kunnen) krijgen. Omdat in de genoemde raadsvergadering concrete dossierkennis ontbrak, werd toegezegd het onderwerp te onderzoeken.
Door Jaap Ruizeveld
Centraal staat een lijst van soorten waarvan de negatieve effecten zodanig zijn, dat gezamenlijk optreden op het niveau van de Europese Unie gewenst zou zijn. Deze voorlopige lijst wordt naar verwachting op korte termijn bekendgemaakt. Als het gaat over invasieve plantsoorten, dan gaat het bijvoorbeeld over Vederesdoorn, Hemelboom, Reuzenberenklauw en Duizendknoop. Deze natuursoorten komen veel voor en als de planten op de lijst gezet worden met plantsoorten die actief moeten worden bestreden, dan heeft dat gevolgen voor het gemeentelijk groenbeleid, zo laat het college weten.
Bedreiging
Aanwezigheid van invasieve natuursoorten vormt een bedreiging voor de biodiversiteit doordat ze zo snel groeien dat inheemse soorten onvoldoende licht, ruimte of voedsel overhouden; ze inheemse planten opeten en ze onder andere nieuwe ziekten kunnen overbrengen op inheemse planten en ook op dieren. Sommige soorten kunnen mogelijk voor mensen gevaarlijk zijn. Als een invasieve exoot zich heeft gevestigd in een land binnen de EU, kan hij zich op eigen kracht verder verspreiden naar aangrenzende landen. Daarom wordt een gezamenlijke Europese aanpak ingezet. Zoals gemeld, is de Unielijst met soorten waarvoor de regels gaan gelden nog niet van kracht, maar wordt wel binnenkort verwacht. Het is bekend dat niet alle soorten op de lijst in alle lidstaten als gevaarlijk worden ervaren. Echter, op Europees niveau is er voor gekozen om de lijst toch te laten gelden voor alle lidstaten.
Eerste lijst
De eerste Unielijst richt zich vermoedelijk op 37 soorten. Dieren op deze lijst mogen (onder voorwaarden) blijven leven tot hun natuurlijke dood. Planten moeten worden vernietigd of een bestemming krijgen die geen schade kan opleveren aan het milieu. Vanaf het moment dat de lijst definitief is vastgesteld, vindt er controle plaats en kan handhavend worden opgetreden. De douane controleert de import van soorten. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland controleren het bezit van de soorten van de lijst. De verordening gaat voor iedereen gelden. Dat geldt ook voor planten in de tuin. Over dit onderwerp dient aan de burgers voorlichting en informatie te worden verstrekt.
Ingrijpend
De gevolgen voor de burgers kunnen best ingrijpend zijn. Moeten zij zich zorgen maken? Hoe gaat het met huisdieren (bijvoorbeeld schildpadden in de vijver) of bepaalde plantensoorten? Het Ministerie van EZ geeft aan dat de soorten die op de Unielijst staan dan niet meer mogen worden gehouden, gekweekt of verhandeld. Dit met inachtneming van een zekere overgangstermijn. Mensen mogen hun gezelschapsdieren dus houden tot de natuurlijke dood van het dier, als men er voor zorgt dat het dier zich niet kan voortplanten of kan ontsnappen. Vrijlaten in de natuur is verboden. Voor planten is de overgangsregeling beperkt. Deze moeten in principe worden vernietigd.
Voorbeelden
Veel partijen zijn thans betrokken bij het opstellen van de lijst. De gemeente verwacht dat de eerste lijst voor de gemeente nog niet veel gevolgen zal hebben. Wel kan al tijdig worden ingespeeld bij nieuwe aanplant om geen uitheemse soorten te gebruiken, maar andere keuzes te maken. Als voorbeeld van overlast gevende soorten worden bij de dieren de rood- en geelwang-, geelbuikschildpad (Trachemys scripta) genoemd en bij planten de waterhyacint (Eichhorniacrassipes).
Gedegen onderzoek
Op Faunapark Flakkee zegt Petra Blokker: "Het gaat er ons niet om de verordening geheel van tafel te krijgen. Wel dringen wij met klem aan op een gedegen onderzoek voorafgaand aan het moment dat men planten en dieren op de Europese lijst zet. Inmiddels hebben Kamerleden in een motie vragen gesteld aan de staatssecretaris om de eerste lijst te stoppen en eerst met duidelijke criteria te komen. Dat geldt ook voor vervolgstappen. Hoe worden de controles uitgevoerd? Het raakt een ieder: van dierentuin tot kinderboerderij en ook de particulieren. Op de voorlopige eerste lijst worden bijvoorbeeld neusberen en wasbeerhonden genoemd. Bij ons hebben deze dieren een prachtig onderkomen. Leven in een diervriendelijke omgeving. Hoe er mee om te gaan als er één dier zou overlijden? Moet de ander dan in haar of zijn eentje dood kwijnen? Wij, de gemeenten, Nederland, moeten in Brussel onze stem laten horen."