JOHN KNOX de hervormer van Schotland

Deel 10

Maar zij blijft kalm, schrikt er helemaal niet van en zegt alleen: 'Dat had ik wel verwacht: dominee Knox is juist de man, die ze hier hebben moeten. Na zijn studie op de Latijnse School van Haddington heeft hij hier in St. Andrews op de universiteit gezeten. Daardoor is hij bevoegd te preken. Hij zal de mensen niet bedriegen, zoals de Katholieken doen.''Maar vrouw, begrijp het dan, hij zal ons allemaal Gereformeerd willen maken en dat ben ik niet van plan. Dat weet je wel, en, en …'
'Ja, praat nu maar door, Ralph; je wilt zeggen, dat jouw geweten je ook nog plaagt.'
'Vrouw.'
'Och Ralph, kom er maar eerlijk voor uit, zo is het toch? Dat is de voornaamste reden waarom jij bang bent voor dominee Knox. Draai er maar niet omheen.'
Ralph zegt niets, maar van zijn gezicht is duidelijk af te lezen dat zijn vrouw gelijk heeft. Knox is immers de vriend geweest van dominee Wishart. En het is uitgelekt, dat hij, Ralph, de hand had in de gevangenneming van de leraar. Met dit bericht was Pim immers thuisgekomen? Hoe meer Ralph over de komst van dominee Knox nadenkt, hoe ongeruster hij wordt.
Z'n vrouw probeert zijn angst weg te nemen. 'Het zal wel meevallen', zegt ze. 'Je staat immers goed aangeschreven bij de Lesleys en die zijn nu de baas in St. Andrews.'

Met Pasen komt dominee Knox werkelijk in de stad. Hij neemt zijn intrek in het kasteel en de mensen merken voorlopig weinig van hem.
In de kapel van het kasteel komt een aantal Gereformeerden bij elkaar en voor hen houdt Knox overdenkingen over de Heilige Schrift. Het duurt echter niet lang of er gaan stemmen op dat Knox in de grote stadskerk moet gaan preken. Hij moet de vaste predikant van St. Andrews worden.
Knox schudt vastberaden het hoofd. Dominee van St. Andrews? Nee, die taak is voor hem te zwaar, daaraan durft hij niet te beginnen. Men houdt echter vol, blijft er bij Knox op aan­dringen en deze krijgt het er hoe langer hoe moeilijker mee.
Tijdens een vergadering in de kapel valt eindelijk de beslissing. Plotseling staat daar iemand op die verklaart dat Knox niet langer mag weigeren. Hij wordt opgeroepen om al zijn krachten te geven aan de verkondiging van het Evangelie en aan die oproep moet hij gehoor geven. Meteen zijn er velen die zeggen dat zij het eens zijn met de spreker.
Van alle kanten dringen mensen er nu bij hem op aan en dan begrijpt Knox dat het de Heere Zelf is, Die hem tot deze belangrijke taak roept. Hij trekt zich terug van de mensen die hem aansporen om te gaan preken. In de eenzaamheid buigt hij zijn knieën. Dagenlang worstelt hij met God. Eindelijk staat hij op: hij heeft het van God verloren. Nu kan hij niet langer meer weigeren. Zo wordt Knox dominee te St. Andrews.
Wat zit de kerk vol als hij er z'n eerste preek houdt. Er zijn zelfs veel Katholieken onder zijn gehoor. Ze hadden al zoveel over deze man horen spreken, dat ze ook weleens naar zijn woorden willen luisteren.
De vrouw van Ralph Balfour is er ook, samen met Pim. Maar Ralph durft niet. Hij is bang dat de dominee hem zo van de preekstoel zal aanwijzen als de verrader van dominee Wishart. Als dat gebeurt, is zijn laatste uur geslagen. Daarom blijft hij onrustig thuis.
Zijn vrouw heeft heel wat te vertellen, als ze thuiskomt. 'Wat een preek was dat! Zoiets heb ik niet eerder gehoord. Hij preekte over het Evangelie van Johannes', verklaart ze. '"Anderen", zo had Knox gezegd, "snoeiden aan de boom van het pausdom, maar ik zal de bijl leggen aan de wortel van die boom. Gods Woord alleen heeft recht van spreken. Dat alleen is de waarheid en alles wat in strijd is met de Heilige Schrift, is leugen en bedrog."' Zijn woorden hadden geklonken als donderslagen. Het was muisstil geweest in de kerk, alleen de zware stem van Knox had er geklonken en tot in de verste hoeken had men die verstaan. Hij riep de mensen op tot boete en bekering en zei dat ze alleen bij de Heere Jezus vergeving van hun zonden konden ver­krijgen. Geen paus, geen mis, geen aflaat of goede werken kunnen ons baten. O, 't was bijzonder aangrijpend geweest.
De vrouw raakt er niet over uitgepraat en Ralph begint het eindelijk te vervelen. Hij vraagt of ze soms van plan is om ook Gereformeerd te worden. Dat moet ze dan maar zeggen, hijzelf denkt er niet aan. Hij zit hier nu eenmaal in St. Andrews, kan moeilijk anders, maar hij verlangt ernaar, dat de Katholieken maar snel de baas zullen worden in de stad.
Helaas zal Ralph maar al te snel zijn zin krijgen en zal de klinkende stem van dominee Knox niet meer worden gehoord in de St. Andrewskerk. Maar zal het voor Ralph daardoor zoveel beter worden?

4. De vijand voor de poort

'Ga maar mee, joh, ik durf het best te vragen. Robert kent me wel en hij is een goeie man.'
Aarzelend staan de beide jongens voor de poort van de zeetoren. Het zijn Pim Balfour en Tom Arlington. Pim heeft een boodschap gedaan bij boer Clipton en trof daar Tom aan. Tom moest wel een paar uur wachten. Clipton was naar het land en pas als die thuis was, kon Tom met het kalf naar de stad.
Pim en Tom zijn nog niet vergeten hoe ze elkaar ooit te lijf gingen, maar ze spreken er niet meer over. Ze spelen een poos op de boerderij en als dat begint te vervelen, vraagt Pim of Tom meegaat naar St. Andrews. Dan zal hij aan Robert Guins vragen of ze de zeetoren eens mogen beklimmen.
Dat spreekt Tom wel aan. En daarom staan ze nu voor de poort. Voorzichtig duwt Pim de zware deur van het poortwachtershuisje open. Daar zit de oude Robert, hij is bezig een net te knopen, te boeten.