In 2008 verdween de laatste winkel aan de Dubbele Ring
SOMMELSDIJK – Op Oudejaarsdag 2007 was het voorbij. De winkel was voor het laatst open. Vijf minuten voor vijf in de middag kwam de allerlaatste klant binnen. Nella Driece weet het nog precies. "Het was Gijs Visser. Hij zei: 'Zo Nella, ik ben jouw laatste klant.'" Toen was het tijd om de deur te sluiten. Maar niet nadat de vlag was binnengehaald. Daar kreeg de scheidende drogist echter amper gelegenheid voor. "Het hele straatje stond vol mensen. Alle buren kwamen om afscheid te nemen. Ik kreeg een prachtig boeket. Geweldig."
Door Kees van Rixoort
Half januari – het was inmiddels 2008 – kwam er nog een toegift in De Doele, even verderop aan de Dubbele Ring. Ook daar was de hele straat vertegenwoordigd. Nella kreeg een receptie en het cadeau – een ouderwetse weegschaal – heeft nog altijd een prominente plaats in de woning die ze met haar man Jan bewoont.
Dat is de woning waarin het allemaal begon. De huidige huiskamer was toen de drogisterij. Nella Driece startte er op 1 januari 1978 en runde de winkel in het hart van Sommelsdijk op de kop af dertig jaar.
Twee neven
Maar de geschiedenis gaat verder terug. Tot eind negentiende eeuw zelfs, 19 mei 1894 om precies te zijn. Twee neven startten de zaak. De een heette Dijkema en was een Haagse apothekersassistent, de ander heette Doornbos en was afkomstig vanuit de omgeving van Appingedam. De laatste kwam als militair naar Sommelsdijk en bleef daar na zijn huwelijk met Cornelia Vis. De neven Dijkema en Doornbos waren enige jaren samen in de drogisterij aan de Dubbele Ring te vinden. Tot de eerste kwam te overlijden na een ongeluk met het koken van was. Doornbos zette de drogisterij vervolgens alleen voort.
Tot 1 januari 1924, toen N.J. Boer de zaak overnam. Daarna kwam de drogisterij in handen van de familie Villerius en, vanaf 1953, van mevrouw M. Ch. De Groote. De laatste was er een kwart eeuw actief, de eerste dertien jaren samen met haar man, de laatste twaalf jaren als weduwe.
Jan en Nella Driece waren in 1975 getrouwd. Ze werkten allebei bij de firma Huibrechtse, een winkel voor radio, tv en witgoed in Middelharnis. "Op een avond zei mijn man: 'Ik heb een afspraak gemaakt met mevrouw De Groote.' 'Mevrouw De Groote, wie is dat?' 'Van die drogisterij in Sommelsdijk. Zou je dat niet leuk vinden, een winkel voor jezelf?'" Nella wist het niet goed. Het idee overviel haar, maar toen ze in de drogisterij was, was ze binnen een halfuur verkocht.
"Ik had altijd graag in de verpleging gewerkt, maar er was niets van gekomen. Dit had ook met zorg te maken", omschrijft Nella haar snel ontloken interesse voor de drogisterij. Ze zegde haar baan bij Huibrechtse op en sloot overeenkomsten met mevrouw De Groote en pandeigenaar Villerius. Ze had een middenstandsdiploma, maar dat was niet genoeg. Ook een drogisterijdiploma was noodzakelijk. Nella moest er twee jaar lang een middag of een avond in de week voor naar Rotterdam. In de tussentijd mocht ze wel de drogisterij runnen, onder de voorwaarde dat er een gediplomeerd iemand in het pand aanwezig was. Dat was het geval; mevrouw De Groote woonde er nog. Die wist bovendien veel over klassieke homeopathie.
Scheikunde
"Ik behoor tot de laatste lichting die nog het oude drogisterijdiploma heeft gehaald. Daarna is alles op de schop gegaan. Wij moesten bijvoorbeeld nog scheikunde, nomenclatuur en Latijn volgen. Je mocht in die tijd als drogist ook nog van alles zelf maken. Dat veranderde. Wij leerden ook dingen die we niet meer in praktijk mochten brengen."
Toch mocht de drogist nog wel wat zelf fabriceren. Nella noemt waterstofperoxide 3 procent en 6 procent en glycerine-kamferspiritusoplossing. Ze schonk ook zelf alcohol met een percentage van 70 of 96 procent. Lang niet alles was verpakt, in die beginjaren. Citroenzuur ging ook 'los' over de toonbank, net als een bepaalde soort soda voor de bereiding van eierkoeken, en kruiden. Er was een hele flessenwand in de drogisterij. Een paar meter verderop stond de kolenkachel. "Onvoorstelbaar met die wasbenzine, ether en dergelijke… We zijn gelijk elektrisch gaan stoken."
In 1979 volgde ook de eerste verbouwing, die een flinke vergroting van het winkeloppervlak met zich meebracht. En een dito uitbreiding van het assortiment. "Er kwamen de nodige randproducten bij: shampoo, cadeauartikelen, bijouterie, tassen, make-up. De omzet verdubbelde. Het liep prima. De woensdag, marktdag, was altijd een topdag. Het straatje was in die tijd ook levendig met al die winkels. Er kwam een middenstandsvereniging, die van alles organiseerde. De Holle Bolle Dagen bijvoorbeeld zorgden ervoor dat Sommelsdijk een trekpleister werd."
'Voorbije wereld'
Maar het kon niet goed blijven gaan. Kleine winkels hadden weinig toekomst, zoveel werd wel duidelijk. Nella Driece spreekt acht jaar na haar afscheid van "een voorbije wereld" en winkels "zonder overlevingskansen". Daar kwam nog bij dat de gemeente de middenstand wilde concentreren in Middelharnis, dat een streekfunctie zou moeten krijgen. Een aantal winkeliers uit Sommelsdijk liet zich uitkopen en verhuisde naar de Lijnbaan.
"Wij besloten om dat niet te doen. Er was al een Kruidvat in Middelharnis gekomen en we merkten dat zo'n soort zaak publiek trok. De Waag als derde drogist in Middelharnis, nee, dat zagen wij niet zitten. Wij bleven aan de Dubbele Ring."
Dat ging nog een hele tijd goed, al was er wel een kentering zichtbaar. "Het werd schraler, de aanloop verminderde. Het randassortiment werd bij Kruidvat en de supermarkt gehaald, maar de adviesfunctie bleef. Langzaam maar zeker liep het terug. Steeds meer zaken in de buurt gingen dicht. Mensen maakten nog lang een rondje naar de bakker, Koese, de slager, Van der Veer, en De Waag, maar toen de slager er eind 2001 ook mee stopte, was de schakel weg. Het rondje was verdwenen. Op het laatst zat ik nog als enige middenstander in het straatje. Het werd stiller en stiller."
Wat het ondernemen ook niet gemakkelijker maakte, op het laatst, was een verandering in het distributiesysteem van de groothandel. Kon Nella eerst nog elke dag bestellingen plaatsen, later verminderde dat naar één keer per week. Om de A-erkenning te houden, moest ze een nascholingscursus van tien avonden doen. De vraag was of ze de kosten er nog uit zou halen. Ook dat speelde mee toen het besluit viel om er een punt achter te zetten, net als de economische recessie die zich toen reeds aandiende.
Weegschaal
Met ingang van 1 januari 2008 ging de winkel voorgoed dicht, na meer dan een eeuw. De Dubbele Ring is een slapend straatje geworden. De winkel van toen is omgetoverd tot een woonkamer en weinig herinnert nog aan de drogisterij van weleer. Een aantal potten – voor bijvoorbeeld broom, citroenzuur en spiritus – is er nog. En de weegschaal natuurlijk. Soms zeggen oudere Sommelsdijkers: "We missen je wel, Nella." Dan zegt Nella: "Ja, ik jullie net zo hard."
Want de drogisterij, dat was altijd haar lust en haar leven. "Ik voelde me er als een vis in het water. Het was fantastisch om dertig jaar lang klanten te helpen en te adviseren. Tot het laatst toe was dat de kracht van De Waag."
