'Zeg nee tegen gifstof alcohol'
GOEREE-OVERFLAKKEE – Grappig, hoor: een peuter die een slok neemt uit het bierflesje van zijn opa. Maar pas op. Alcohol is een grote boosdoener, een regelrechte bedreiging voor het lichaam, zeker als dat nog jong en volop in ontwikkeling is. De leeftijdsgrens die geldt voor het mogen kopen van alcohol, 18 jaar, is goed. Maar ook hypocriet, vindt kinderarts Marieke Bax. "De hersencapaciteit ontwikkelt zich tot 23, 25 jaar." Over de gevaren van alcoholgebruik geeft ze op 17 november een lezing in Het Diekhuus. Dit in samenwerking met de Moedige Moeders. De avond begint om 20.00 uur.
Tekst en foto: Kees van Rixoort
Marieke Bax is kinderarts in het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis, waar sinds eind 2014 een alcoholpoli is gevestigd. De poli is opgezet naar het voorbeeld van de Delftse polikliniek voor Jeugd en Alcohol, inclusief het systeem van nazorg – met onder andere een nacontrole binnen zes weken – dat daar is ontwikkeld voor jongeren die in het ziekenhuis zijn gebracht met een alcoholvergiftiging. Naast Marieke Bax verleent ook kinderpsycholoog Thijs van Dijk van Lucertis zorg in de alcoholpoli van het Dirkslandse ziekenhuis.
Verontrustende cijfers
Tussen januari 2014 en augustus 2016 zijn in totaal 56 jongens en meisjes in de leeftijd van 13 tot 18 jaar met een alcoholvergiftiging naar het ziekenhuis gebracht. Verontrustende cijfers, vindt kinderarts Bax. "Dat is er één in de twee weken. Er zitten vier kinderen van 13 jaar tussen, allemaal meisjes. In totaal gaat het om 55 procent jongens en 45 procent meisjes. De meeste komen van Goeree-Overflakkee: 28 van de 56. Van Voorne-Putten kregen we er 20 en de rest is afkomstig van Schouwen-Duiveland."
Marieke Bax gebruikt het woord alcoholintoxicatie, wat zoveel betekent als vergiftiging door alcoholgebruik. In de volksmond hebben we het over comazuipen of binge drinken. Dan blijft het dus niet bij één glas bier, Bacardi ("zeer populair"), shotje of zoete, verraderlijke mixdrank. Een vergiftiging ontstaat doorgaans vanaf een promillage van 1,5. Ter vergelijking: een jeugdige mag bij 0,2 procent niet autorijden en een volwassene mag dat niet vanaf 0,5 procent.
Effect onvoorspelbaar
Stevig alcoholgebruik dus. Bij hoeveel glazen het mis gaat is echter moeilijk vast te stellen. "Het effect van alcohol op een lichaam in ontwikkeling is onvoorspelbaar. Wat je vaak hoort is: ik had niks door en boem, het was gebeurd", zegt Marieke Bax, die eraan toevoegt dat dit een gevolg is van de nog niet afgeronde neurologische ontwikkeling. "Volwassenen merken het eerder, maar bij jeugdigen werkt het 'registratieorgaan' nog niet goed. Dan komen er geen uitwendige signalen en kan het in één klap mis gaan. Dat maakt het zeer zorgelijk. Andere factoren die meespelen zijn of je gewerkt hebt en moe bent, of je hebt gegeten en of er andere middelen zijn gebruikt. Bij een 13-jarige kan één glas al genoeg zijn."
Een opvallend gegeven uit de cijfers van januari 2014 tot augustus 2016 is verder dat het drinken vooral buiten op straat of bij vrienden gebeurt. Slechts 7 van de 56 vergiftigingen vonden hun oorsprong in een horecagelegenheid. Het is duidelijk dat 13- tot 18-jarigen de alcohol niet in de winkel kopen, maar dit laten doen door vrienden. Soms krijgen ze het zelfs van ouders of andere familieleden. De conclusie van Marieke Bax: "Het verhogen van de leeftijdsgrens van 16 tot 18 heeft niets opgelost. Het effect van die maatregel is nul."
Spannende situaties
Alcohol is een gifstof. Mensen kunnen eraan overlijden, al is dat in de Dirkslandse alcoholpoli nog niet gebeurd. Wel is het soms nodig iemand met spoed naar de intensive care in het Sofia kinderziekenhuis te brengen. "Je maakt echt spannende situaties mee. Als medicus sta je eigenlijk met de handen op je rug bij een alcoholvergiftiging. Lage temperatuur, tot wel 33,9, lage bloedsuiker, lage bloeddruk – artsen weten wel hoe ze dit moeten oplossen, maar door de alcohol is het lichaam voor een groot deel resistent voor interventies. Dat maakt alcohol zo'n gruwelijke gifstof. Echt een griezel."
De gifstof, zo zullen de bezoekers van de Moedige Moeders-avond in Het Diekhuus te horen krijgen, zorgt in de eerste plaats voor hersengebreken. Daarnaast tast alcoholgebruik nierfuncties en leverfuncties aan. Kinderarts Bax spreekt over "aanwijsbare problemen voor de toekomst" van jeugdigen die zich te buiten gaan aan alcoholgebruik. Denk aan geheugenproblemen en problemen op school. "Heel eng is ook dat meisjes die alcohol drinken een gemakkelijke prooi zijn voor seksueel misbruik."
Wees bewust
De boodschap van Marieke Bax is daarom: zeg nee tegen alcohol als je nog geen 18 bent. Wees bewust van de gevaren, ook als opa zijn kleinkind een slok laat nemen uit zijn bierflesje. En ook als je boven de 18 bent. Zeker als de hersencapaciteit nog volop in ontwikkeling is. "Het is heel belangrijk dat iedereen doordrongen is van de gevaren."