Maatwerkexcursies in de brugklas
MIDDELHARNIS - Een uitstapje met school hoort leuk en leerzaam te zijn. Daarom koppelt de Prins Maurits in Middelharnis de excursies in de brugklassen nadrukkelijk aan het leerlingprofiel en de specifieke leerlijn. Teamleiders Elienne van Alphen (mavo) en Marcel Vercammen (havo) vertellen hoe zij dat aanpakken in hun afdeling en blikken terug op de excursies van begin oktober.
"Twee jaar geleden ging de brugklasexcursie grondig op de schop," begint havo-teamleider Vercammen. "We hadden een dagvullend programma in Rotterdam – voor alle brugklassers. Vast onderdeel was een middagje Blijdorp. Hartstikke gezellig, maar de directe link met het lesprogramma was in de loop der jaren wel een beetje verwaterd." Mavo-teamleider Van Alphen vult aan: "Omdat we met alle brugklassers waren, gingen docenten mee uit alle afdelingen. Met als resultaat dat leerlingen soms in een groepje zaten bij een docent waar ze geen les van hadden."
Iedereen kent elkaar
Nu pakt de christelijke scholengemeenschap de brugklasexcursie heel anders aan. Elke afdeling organiseert haar eigen excursie. Helemaal gericht op het leerlingprofiel én de leerlijn van de afdeling. "Om te beginnen gaan alle brugklasmentoren van de mavo mee. Daar komen de betrokken vakdocenten nog bij. Zo waren we dit jaar zestig mavo-brugklassers op stap. Een overzichtelijke groep waarin iedereen elkaar kent – van leerling tot docent. Dat is ongelooflijk belangrijk," onderstreept Elienne van Alphen.
Programma op maat
Waar gingen de excursies dan naar toe? Elke afdeling legt zijn eigen accent. Voor de havo-brugklassers stond een technische excursie gepland. Marcel Vercammen legt uit waarom. "De invloed van techniek op onze samenleving is gigantisch. Daarom hebben we op de PM besloten om techniek juist in excursies en in ons projectonderwijs nadrukkelijk aan de orde te stellen. Zodoende gingen we met ongeveer negentig leerlingen naar het Science Center in Delft. Hier kregen de leerlingen een kijkje in de keuken van de TU Delft. Studenten gaven workshops. In groepjes gingen ze bijvoorbeeld een brug bouwen van de ene naar de andere tafel. Vervolgens werd er dan een gewicht aan gehangen. Wie heeft de sterkste brug gebouwd? In andere workshops kon je dna uit jezelf halen om in een kettinkje te stoppen of installeerden we robots om taken uit te voeren. Het leuke van deze workshops was dat de opdrachten helemaal gericht waren op de leerling. Dat krijgen we ook terug van de kinderen. 'Wat leuk! Lekker met mijn handen bezig zijn.' Dat doen de TU-studenten heel goed. Eerst wat uitleg en kenniskwesties, daarna handjes uit de mouwen."
Ervaar het verschil
De excursie die mavo 1 maakte zag er heel anders uit. Eerst een stadswandeling door Dordrecht en daarna naar Nationaal Park De Biesbosch. Elienne van Alphen, teamleider mavo: "Onze excursie is gekoppeld aan de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en biologie. Door deze twee totaal verschillende gebieden aan elkaar te knopen, wijzen we de leerlingen op de inrichting van Nederland. Dordrecht telt, als oudste Hollandse stad, flink wat inwoners. Overal in de stad kwamen we bouwstijlen tegen uit de verschillende tijdvakken. Moderne gebouwen, middeleeuwse gevels, noem maar op. En we brachten natuurlijk een bezoek aan de Grote Kerk. Hier begon in 1618-1619 de Dordtse Synode. Een duidelijke link met de identiteit van de PM."
Leerstof koppelen aan ervaring
Het mavo-programma stond bol van de tegenstellingen. Van Alphen: "Op een paar kilometer afstand van Dordrecht ligt de Biesbosch. Zonder inwoners, zonder bebouwing. Dat levert vanuit het vak aardrijkskunde natuurlijk heel interessante vragen op. Waarom is dat zo? En hoe is het natuurgebied eigenlijk ontstaan? Tegelijkertijd is het gebied ook interessant voor het vak geschiedenis. Zo was de Biesbosch een belangrijk onderduikgebied tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zo leverde deze dagexcursie allemaal 'haakjes' op voor later," legt Van Alphen uit. "Als straks in de les bijvoorbeeld het onderwerp onderduiken aan bod komt, dan zorgt deze excursie bij de leerling voor een levendige herinnering aan zo'n gebied. Het is een prachtig vertrekpunt voor de latere momenten in de schoolbanken."
Positieve groepsvorming
Nog een belangrijk aspect van deze brugklasexcursies is de timing, concludeert Marcel Vercammen. "Oktober is nog altijd vrij vroeg in het schooljaar. Nu de grootste spanning na de zomervakantie wegebt, breekt de tijd aan van elkaar leren kennen." "Daarom zaten er in het mavo-programma bewust een aantal survivalactiviteiten," vult Elienne van Alphen aan. "Leerzame spelelementen die een beroep doen op onderlinge samenwerking. Dat is goed voor de groepsvorming: weten wat je aan elkaar hebt. Ook als je even buiten de vaste kaders van het schoolgebouw bent. De meesten hebben eigenlijk niet eens door hoeveel ze op zo'n dag leren. Dat is toch heerlijk om te kunnen bieden?"