De Kleistee een boerderij in het zandwallengebied
De Kleistee is een voormalige boerderij die midden in het zandwallengebied was gevestigd. De boerderij is in 1770 gebouwd in een eeuwenoud duingrasland. Het duingrasland is ontstaan omstreeks het jaar 1000 door verstuiving van de strandwal. Het zandwallengebied is een cultuurlandschap waarvan de oorsprong in de late middeleeuwen ligt. Het zandwallenlandschap is ontstaan doordat de bewoners van de boerderijen het binnenduin grasland zijn gaan ontginnen.
In eerste instantie zijn alleen de diepe kuilen en de hogere heuvels in het landschap geëgaliseerd. Hierdoor ontstond een vrij vlak landschap die men de Haaymeete noemde. Op deze Haaymeete liepen enkele koeien en geiten. Deze hielden het gras kort en voorkwamen opslag van struiken en bomen. Het terrein was afgebakend door lage zandwalletjes met een aaneengesloten greppeltje. Dit noemde men een schurveling. Deze was bedoeld als afscheiding en om te voorkomen dat het vee wegliep.
Doordat de bevolking toenam nam ook de vraag naar landbouwproducten toe. Om aan deze vraag te kunnen voldoen zijn de boeren de duingraslanden gaan afgraven om dichter bij het grondwater te komen. Hiervoor werd het overtollige zand afgegraven en op zandwallen gelegd. Deze zandwallen noemde men in Ouddorp "hoagten". Het afgraven van het zand noemde men "uitmijnen". Dit uitmijnen was zwaar werk wat allemaal met de hand werd uitgevoerd. Tussen deze zandwallen ontstonden akkers die men meetjes noemde. Zo is een uitermate uniek landschap ontstaan.
De gezinnen die op de boerderij woonden leefden in armoede en waren verstoken van water, elektriciteit, riolering e.d. Ze leefden voornamelijk van de opbrengst van de eigen landbouw, het vee en van de opbrengst uit de moestuin en de boomgaard. Om verder in hun levensonderhoud te voorzien werden ook kippen, ganzen en twee varkens gehouden. De ganzen dienden tevens voor het bewaken van de boerderij. Het terrein is zeker nog de moeite waard om te bezoeken. Er zijn nog een aantal elementen uit het verleden te zien zoals: zandwallen, schurvelingen, haaymeete, akkers, meetjes en de boomgaard. Er ligt zelfs nog een stuk onontgonnen duingrasland wat rond het jaar 1000 op natuurlijke wijze is ontstaan.
Het is natuurlijk erg belangrijk om dit eeuwen oude cultuurlandschap te behouden en niet te laten verruigen tot een zogenaamd "natuurgebied". Daarmee zou heel veel noeste handarbeid van onze voorouders verloren gaan. Binnenkort start een groep vrijwilligers terreinbeheer van het NLGO, in samenwerking met het Zuid-Hollands Landschap,met het herstellen van het cultuurhistorisch landschapselement.
Tekst en foto's: Huib van Dam.
