Biogas uit koeienmest vergisten tot groen gas van aardgaskwaliteit
Het zijn de weken van de Klimaattop in Parijs. Heel de wereld kijkt uit naar de afspraken, de onderhandelingsresultaten, van de deelnemers. Op welke manier wordt de CO2-uitstoot de komende jaren verminderd? Welke inzet komt er voor duurzame energiebesparende maatregelen? Kan de opwarming van onze planeet beperkt blijven in graden Celsius? Iedereen moet nu zijn of haar steentje bijdragen. Laten zien op welke wijze hiervoor concrete activiteiten worden voorbereid en uitgevoerd. Dat geldt ook voor de inbreng van de Nederlandse delegatie deze week in de Franse hoofdstad, waarin de gemeente Goeree-Overflakkee is opgenomen met haar project Energieneutraal eiland 2020. Met windmolens, zonnepanelen, klimaatneutraal producerende bedrijven, getijdencentrale en o.a. het waterstofproject. Er gebeurt veel op ons eiland. Zoals bij Ras en Zonen VOF aan de Zandweg 4 in Den Bommel, dat als eerste agrarische bedrijf in Nederland biogas uit 100% koeienmest aanbiedt voor verwerking aan het aardgasnet.
DEN BOMMEL - Midden in het uitgestrekte polderlandschap onder Den Bommel ligt het agrarisch familiebedrijf (melkveehouderij en akkerbouwbedrijf) van de familie Ras. Een gemengd bedrijf, waar vader Leen, oom Kees en de broers Henk en Jaap-Jan (laatste twee in een maatschap) samen met een aantal medewerkers, elk in een eigen insteek, de werkzaamheden op en rond de boerderij runnen. Niet zomaar een agrarisch bedrijf. Want afgelopen maand stond het bedrijf landelijk in de media-schijnwerpers. Televisie, radio en schrijvende pers rukten uit naar de boerderij waar een hightech-project, een biogas-installatie vol geavanceerde apparatuur in gebruik was genomen. Niet eerder wist in ons land een agrarisch bedrijf pure koeienmest op commerciële basis om te zetten in biogas, dat opgewerkt wordt naar groen gas van aardgaskwaliteit.
Door Jaap Ruizeveld
Jaap-Jan Ras (28) maakt, tussen enkele afspraken door, tijd vrij voor een toelichtend verhaal. Hij straalt trots uit. Toont zich gelijk ook realistisch ondernemer. "Een eilandelijke boer", geeft hij lachend aan. "Onze insteek, onze strategie, is vanaf het begin aan geweest om op onze gemengde boerderij eerlijke producten af te leveren. Te letten op dierenwelzijn. Zorgvuldig omgaan met energie en het milieu. Een duurzaam concept hanteren met een lange termijnvisie. Rentmeesterschap. Er mede voor zorgen dat ook een volgende generatie nog agrariër (boer) kan zijn".
Voorbereiding
Vijf jaar geleden dachten wij al na op welke wijze ook wij een duurzame bijdrage zouden kunnen leveren aan de CO2-reductie van methaangas. Het is duidelijk dat, tot het moment dat de mono-mestvergister op onze boerderij kon worden geïnstalleerd, er een zorgvuldige periode van voorbereiding aan is voorafgegaan. Een gigantische opgave met een financiële investering van rond 800.000 euro, die uiteraard zonder support niet van de grond kon komen. Gezamenlijk met het bedrijf Host, specialist in biomassa energiesystemen en één van de grootste leveranciers van productie-installaties, zijn er aanvragen ingediend. Er volgden overlegronden bij het Ministerie van Economische Zaken over gelden vanuit de subsidiepot Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE). Contacten met een energieleverancier (dat werd Essent) die de jaarlijkse productie wilde afnemen. Er zijn berekeningen gemaakt wanneer de investering kan worden terugverdiend. Het zou kunnen na 12 jaar. Dat (met een ijkpunt in 2016) op basis van een maximale productie van 185.000 m3 groen gas per jaar, opgewerkt uit duizenden m3 mest. Voor ons in Den Bommel op zich al een flinke opgave. Energieleverancier Essent kijkt overigens - landelijk - al veel verder. Zij voorziet dat op termijn door mestvergisting 1 miljard m3 groen gas per jaar in Nederland kan worden geproduceerd. Dat staat dan gelijk aan 10 procent van het huishoudelijk gasgebruik in ons land.
Veestapel
Jaap-Jan Ras vat het nog eens samen: "Met de mono-mestvergister vinden wij een nieuwe nuttige bestemming voor onze mestvoorraad. Wij produceren sinds kort op commerciële wijze biogas en voeden dat in het lokale aardgasnet. Als agrarisch bedrijf stoten wij tegelijkertijd minder methaan uit: een broeikasgas dat schadelijker is voor het milieu dan CO2, terwijl onze veestapel op de boerderij door afschaffing van het melkquotum wel kan groeien. Nu hebben wij 260 melkkoeien. Medio 2016 hopen wij dat het er 300 zullen zijn. Even een vraag over de financiën. "Nee rijk worden wij niet van dit project. Zeker niet in de komende periode. Wel geven wij invulling aan het omgaan met het milieu, de duurzaamheid en de energiebesparing. En bij een optimale productie is gaslevering aan 120 huishoudens op het eiland denkbaar".
Automatisch
Zoals hij vertelde, heeft het agrarisch bedrijf in Den Bommel al enkele jaren geleden ingespeeld op de huidige ontwikkeling. Bij de bouw van de veestal is toen bewust voor een dichte vloer gekozen. Automatisch wordt nu, een aantal keren per dag, de mest in een kleine put geschoven en van daaruit via een mestpomp naar de installatie getransporteerd.
Essent
Het geïnstalleerde microferm systeem is uitermate geschikt voor agrarische bedrijven waar dagverse koeien(rundvee)mest vrijkomt, geeft installateursbedrijf Host aan. Essent stelt dat zij door initiatieven - zoals bij het agrarische bedrijf Ras in Den Bommel - mogelijk te maken, bijdraagt aan de klimaatdoelstellingen die Nederland heeft gesteld. Wij worden minder afhankelijk van fossiele brandstoffen. Immers, met mestvergisting wordt de uitstoot van schadelijke stoffen zoals methaan- en ammoniak uit mest sterk verminderd. Door de afschaffing van het melkquotum kunnen agrariërs hun veestapel uitbreiden, maar daar staat een mestverwerkingsverplichting tegenover. Dat houdt in, dat er minder nitraat en fosfaat uit mest in de bodem en het grondwater terecht mag komen. Deze ontwikkeling doet een beroep op agrarische bedrijven om een oplossing te vinden voor hun mestvoorraden. Het energiebedrijf is de eerste energieleverancier in Nederland die een kant-en-klare dienst voor verwerking van biogas naar groen gas aan agrariërs kan leveren. Daardoor is het mogelijk om mono-mestvergisters op boerderijniveau te exploiteren. Essent stipt aan, dat zij onder meer de administratieve taken en de marktrisico's uit handen neemt van het betrokken agrarisch bedrijf. Ook neemt zij de volledige productie van het geproduceerde gas af en sluit zij naadloos aan op de gasprijzen zoals die in de SDE- subsidie worden verrekend.
Verantwoordelijkheid
Jaap-Jan Ras is blij dat hij geen omkijken heeft naar deze administratieve rompslomp. Wel blijft hij zelf verantwoordelijk voor naleving van de opgestelde milieuregels voor de restant mest na de gasproductie. Hij zal er alles voor doen om het bedrijf te ontwikkelen tot een duurzaam bedrijf, dat toekomstbestendig is. En voor wat het uitgegiste materiaal betreft, dat kan op het land worden uitgereden of verwerkt worden tot specifieke meststof. Geschikt voor planten. Door organisch afval of mest te vergisten, is er een reductie en zelfs volledige doding van pathogenen en onkruidzaden.
