Reizen door nieuw land
'Ouderdom gaat ons allemaal aan. Wie lang genoeg leeft, zal zichzelf op een dag ook een oudere mogen noemen.' Psychologe Wil Doornebal (1938) mag zichzelf zo'n oudere noemen. In haar voorwoord schrijft ze een dankbare oudere te zijn, die in goede gezondheid verkeert. Maar dat ze zich ook het confronterende feit realiseert in de laatste levensfase beland te zijn.
Aan de hand van leeswerk, reflecties en interviews met anderen, ontstond dit boek dat de reis door een nieuw land, dat van de ouderdom, symboliseert. Bij de psychologe rees de vraag óf en hoe een nieuw boek over ouder worden iets toe zou kunnen voegen aan alle goede boeken die al verschenen over dit onderwerp. Het spoorde haar aan om al schrijvend en bezinnend aan de slag te gaan met een gezichtspunt dat haar erg bezig hield: 'wat valt er te winnen als je ouder wordt?'
De vraag over wat er in de senioriteit, vaak beleefd als een periode van hoofdzakelijk verliezen, te winnen valt, beantwoordt de schrijfster vanuit haar christelijke levensvisie. Ze verwijst naar de Bijbel, waar iemand op leeftijd wordt vergeleken met een oudere boom waaraan nieuwe vrucht kan blijven groeien. (Psalm 92).
Dit boek gaat vooral in op de vruchten die in de ouderdom gedragen kunnen worden. 'Hoe helpen deze vruchten ons op een goede manier oud te worden, wat betekent dit voor de relatie met onze naaste omgeving en de samenleving en wat hebben jongeren aan zulke ouderen in hun omgeving?' Doornebal wil met dit schrijven een 'steun in de rug zijn voor senioren die het belang van hun leven tot op hoge leeftijd willen blijven beleven en uitdragen.' Daarnaast wil ze inspiratie bieden aan allen die met ouderen te maken hebben én aan hen die zichzelf de vraag stellen hoe zich zinvol voor te bereiden op de laatste levensperiode.
Reizen vraagt voorbereiding wat betreft de route. Met de Bijbel als kompas neemt Doornebal haar lezers mee naar een nieuw land dat ouder worden heet.
Gevoelsleeftijd
In het eerste hoofdstuk beschrijft ze een aantal kenmerken van ouder worden. De gevoelsleeftijd kan sterk verschillen van de kalenderleeftijd, concludeert ze. Internationaal hanteert de VN de aanduiding 'oudere' voor hen die de leeftijd van 60 jaar zijn gepasseerd. Het verschil tussen een zestig- en een negentigjarige is groot, daarom hanteert het boek een onderscheid tussen de jongere senior (60-75 jaar), de midden senior (75-85 jaar) en de oudere senior (vanaf ongeveer 85 jaar).
Hoofdstuk twee gaat in op (h)erkenning van gevoelens van verlies die optreden als het lichaam veroudert en hoe winst uit verlies kan ontstaan. Het lichaam is een tempel (1 Kor. 6:19), noteert de auteur. 'Blijf je lichaam en je verzorging belangrijk vinden. Houd voor ogen dat je niet overbodig bent, verwacht vrucht in en door je bestaan als oudere en open je dagelijks voor de Bron van je vrucht', zo luiden de tips van de auteur.
De volgende hoofdstukken omvatten de kern van het boek: welk perspectief biedt de Bijbel aan senioren? Dit doet de schrijfster aan de hand van Galaten 5. Hier komen de vruchten van de Geest aan de orde: liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. De groei en ontwikkeling van vruchten van de Geest worden niet beperkt tot een bepaalde levensperiode, weet de auteur. Met deze kennis in het achterhoofd, gaat ze op zoek naar de ontwikkeling en de groei van de vrucht van de Geest in de laatste levensfase.
Ter afsluiting bevat elk hoofdstuk praktische tips en een kader met vragen om over na te praten. De grijs gekleurde kaders bieden praktische tips en bezinningsvragen voor mantelzorgers en familieleden
De schrijfster geeft aan dat er in de laatste levensfase gevoelens van spijt en droefheid kunnen zijn over gemiste kansen en gebeurtenissen van vroeger. Ze geeft waardevolle adviezen om hiermee te kunnen omgaan.
In het nawoord concludeert ze: 'Positief ouder worden, ik zie het als mijn eigen verantwoordelijkheid. Maar ik heb daarbij de steun van mijn omgeving ondubbelzinnig nodig. En ik weet me gesterkt door Hem, die - ook op mijn leeftijd - tegen mij zegt: 'Zie, Ik ga iets nieuws verrichten'. (Jes. 43:10). Goed ouder worden lukt niet in je eentje. '
Dit boek is een aanrader! Ook omdat het onderwerp ons allen raakt. Liefdevol en met bezieling reist de schrijfster mee naar het nieuwe land dat senioriteit heet en verwijst daarbij naar hét Kompas dat de weg wijst. De doelstelling uit het voorwoord, die van de zoektocht naar wat er te winnen valt uit ouderdom, is mijns inziens ruimschoots bereikt.
Wil Doornebal is klinisch psycholoog en auteur.
Ouder worden met perspectief
Wil Doornebal
2015, uitgeverij Boekencentrum
106 blz., € 10,50
ISBN 9789023 970477
Meer informatie: www.uitgeverijboekencentrum.nl