Met kotter GO 6 eerste seizoen jiggen op makreel in Voordelta
GOEREE-OVERFLAKKEE - "Jiggen, dat is vissen met kunstaas aan (automatische) lange hengels". Dat vermeldt de nog altijd actuele informatiebron de Van Dale, het Groot Woordenboek van onze Nederlandse taal, als je naar de betekenis van dit werkwoord zoekt. Een ander raadpleegt Google en komt op nagenoeg dezelfde basis terecht. Maar wil je echt weten wat het in de praktijk inhoudt dan moet je op de Kop van Goeree direct naar Kommer Tanis (van het Havenhoofd), schipper-eigenaar van de kleine kotter GO 6 met de opvallende naam "Wisselvalligheid". Op het moment van onze afspraak afgemeerd op zijn eigen vaste stek in de binnenhaven van Stellendam.
Door Jaap Ruizeveld
Kommer Tanis (51) is eind juni van dit jaar beroepsmatig gestart met, noem het een experiment, jiggen op makreel. Met zijn met jig-installaties (machines) uitgeruste kotter maakt hij dagtochten in de Voordelta. Steeds binnen de 12 mijlszone. In een zeegebied dat zich vlak onder de kust bevindt. Globaal begrensd tussen de zuidkant van Schouwen-Duiveland en noordelijk tot aan de Waterweg. Als het licht begint te gloren vaart hij uit om in de (na) middag met makreelvangst in de Stellendamse haven terug te keren. In het donker werkt het niet. "Bij het uitvaren hoop je op mooi weer. Absoluut helder water en maximale golfhoogte tot een meter. Zou dit meer zijn - denk aan een windkracht 5 - dan kan de kotter flink slingeren", zegt Tanis.
Seizoen is voorbij
Kommer blijkt een onderhoudende gezellige prater, die graag uitlegt wat er allemaal bij jiggen komt kijken. "Vooropgesteld, het seizoen is nagenoeg voorbij. Jiggen op makreel kan in principe van mei tot eventueel half oktober. Dat is echter afhankelijk van het weer en de watertemperatuur. Dit jaar was er veel regen en bleef de zee-temperatuur wat achter bij andere jaren. Je merkt nu dat de makreel wegtrekt uit de Voordelta. Vermoedelijk naar het zuiden. Dat weet ik niet zeker, vult hij aan. In ieder geval was de vangst vorige- en ook deze week minimaal tot nagenoeg niets. Zelfs een dagtocht om nog op zeebaars te vissen leverde een negatief resultaat op". Zaterdag (morgen) hoopt Kommer Tanis nog wel met zijn kotter uit te kunnen varen. Maar dan niet beroepsmatig. Wel met vrijetijd-hengelaars. Hij ziet dat meer als ludieke seizoenafsluiting van het jiggen op makreel.
Bemanning
Naast de schipper vaart er minstens één ander bemanningslid mee op de 13 meter lange en 3.70 meter brede kotter. Soms gaat een extra kracht mee. Het varieert, zegt Kommer. "Ik kijk wie ik te pakken kan krijgen. Naast vissers kunnen dat ook enthousiaste buitenstaanders zijn. Zoals al verteld blijf ik dicht onder kust. Je kan wel overal heen varen maar uiteraard moet je ook letten op de kosten die je maakt op het vaartraject. Dat betreft het verstoken van de rode diesel (gemiddeld steeds tussen 80 en 100 liter). Omdat ik bedrijfsmatig bezig ben kan ik deze brandstof gebruiken". Hoe is het allemaal ontstaan?. "Vier jaar geleden heb ik deze kleine kotter in Den Oever gekocht. In het begin was het met de hand puur hengelen naar kabeljauw, tong, makreel en verder wat wij konden vangen. Het bleek al snel dat, als de vissen goed wilden bijten, wij een onvoldoende vangstcapaciteit hadden. Je moest de vissen ophalen, onthaken en noem maar op. Er ging te veel tijd in zitten en feitelijk leverde het niets op
Automatische hengels
"Vorig jaar ben ik mij gaan verdiepen in het jiggen met automatische hengels. De kotter werd uitgerust met uiteindelijk drie machines. We begonnen in de experimentele fase met 2 machines. Logisch want je moet een en ander wel eerst onder de knie krijgen. Dat niveau was snel bereikt. Je kan alles elektronisch instellen. De hoeveelheid draad die nodig is. Je gaat steken, stelt de slip in en je kan de rem hanteren. Als de draad de bodem raakt stopt het draad geven. Makreel zit meestal bij de bodem. Het is een vissoort die in scholen zwemt. Net als haring". Hoe weet je of zie je nu waar de makreel zit? "Dat is het probleem. Je vaart de haven uit en pas op zee tref je de omstandigheden aan. Is het water op de locatie helder? Dat is nodig want de makreel moet het aasje zien. In de regel beginnen we eerst met de hand te hengelen. Is dat succesvol dan gaan onmiddellijk de machines aan de slag."
Alles is instelbaar
Kommer Tanis zegt: "Makrelen jagen op kleine visjes. Die gaan naar boven in het water om te ontsnappen. Die rimpelingen in het water trekt de aandacht van zeevogels zoals Jan van Gent en Stern. Zij duiken direct op die plek en zodra wij dat zien varen wij naar die locatie waar dan meestal de school makreel zich bevindt. Bij het jagen op de kleine visjes zijn ze bijtgraag. Je hoeft je hengel met het blinkende aas maar te laten zakken en dan gaat het echt snel. Op een lijn, afhankelijk van het aantal haken, haal je dan 15-25 makrelen tegelijk binnen. Met een druk op de knop wordt de lijn opgehaald. Op de kotter staan bakken in horizontale stand gereed. Jigger haalt de lijn in en door de bakken heen waarin pijpjes staan op 20 mm van elkaar. De makreel kan er niet door. De haak wordt uit de bek getrokken. Alles is instelbaar, zegt Kommer. Ter verduidelijking stelt hij:" Het aas aan de haak is een pluimpje, een rood of zilverkleurig veertje. Het blinkt en de makreel is fel op alles dat blinkt en beweegt. Het is dus geen levend aas".
Prijzen.
Wat was je beste dagvangst dit seizoen? "Honderdvijftig kilo". De vis wordt bij thuiskomst in de haven op doordeweekse dagen direct naar de afslag gebracht en daar in de koeling geplaatst. Op vrijdagmorgen is zoals bekend in Stellendam de algemene afslag. In vergelijking met vorig jaar zijn de besommingen nu niet super. Was het in 2014 nog vaak 3.50 euro de kg, nu liggen de prijzen rond de 1.75 tot 2.00 euro. Waar die daling in zit, dat weet ik niet, geeft Tanis aan. Toch nog even extra aandacht voor deze vorm van ecologisch verantwoord en duurzaam vissen. "Kijk met onze grote haken aan de lijn wordt uitsluitend makreel gevangen.
Geen bijvangst van haring of noem maar op. Het brandstofverbruik is uiterst beperkt. Het gaat om vette dus uiterst gezonde vis. Omega 3 hoor. Met een maat van 30 cm. Je vangt nauwelijks ondermaatse exemplaren. Als je het niet zeker weet dan wordt er gemeten. Zorgvuldig wordt de makreel, na een proces met ijs en zout water, aan boord, dan aan wal gebracht.
