75-jarig bestaan en 50-jarig jubileum meester Vreeswijk
NIEUWE-TONGE – Samuël en Hanna, de zondagsschool in Nieuwe-Tonge, vierde vrijdag 11 september een dubbel jubileum. De zondagsschool bestaat 75 jaar (eigenlijk 76) en meester P. Vreeswijk was vijftig jaar aan de school verbonden. Het was voor hem tevens het moment om afscheid te nemen. "Ik ga het missen", zei hij tijdens de drukbezochte bijeenkomst in de Hersteld Hervormde kerk van Nieuwe-Tonge. "Er blijft één ding over: Soli Deo Gloria."
Tekst: Kees van Rixoort
Na enige eerdere pogingen in de negentiende en vroeg-twintigste eeuw, is de zondagsschool opgericht in 1939, vlak voor de Tweede Wereldoorlog. De initiatiefnemers zagen dat er op zondagmiddag veel kinderen zomaar door het dorp doolden. Een christelijke school was er in die tijd bovendien nog niet. Reden genoeg om de jeugd van Nieuwe-Tonge op zondagmiddag over de Bijbel te gaan vertellen. Er kwam een bestuur en er meesters en juffen meldden zich aan. De eerste bijeenkomst was op 19 maart 1939 in de kerk.
Algauw kreeg de zondagsschool toestemming van de gemeente om bijeen te komen in de openbare school aan de Nieuwstraat. Om plaatjes en andere materialen te kunnen aanschaffen, werd gecollecteerd. Boeken waren uiteraard ook nodig. De kinderen kregen ze, samen met wat lekkers, met kerst. Aanvankelijk kregen de kinderen die goed geleerd hadden een dikker boek dan de kinderen die zich wat minder hadden ingespannen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging de zondagsschool de eerste jaren gewoon door. Wel was het in die tijd moeilijker om aan spullen te komen. Juf Van der Velde, die de geschiedenis van A tot Z vertelde tijdens de feestelijke bijeenkomst, zei dat er nog een keer een grote stapel boeken is geruild voor een flinke zak bruine bonen. Boekhandel Van der Tol in Dordrecht zag de ruil wel zitten. Het 'kerstsnoep' wist de leiding ook op innovatieve manieren te verzamelen.
Na de oorlog, in 1947, ging de maximumleeftijd van de zondagsschoolleerlingen van 14 naar 13, en later naar 12. Aanvankelijk waren de bijeenkomsten 's zomers in de openbare school en 's winters in de kerk. Maar later kon de zondagsschool ook in de wintermaanden in het schoolgebouw aan de Nieuwstraat terecht. Wel moest men zelf zorgen voor het aanmaken van de kachels.
De Watersnoodramp van 1953 was ook een ramp voor de zondagsschool: een juf en tien kinderen verdronken. "Groot verdriet", zei juf Van der Velde. "Maar het werk mocht doorgaan." Enkele jaren later verhuisde de zondagsschool van de openbare school naar het oudeliedenhuis aan de Molendijk. Begin jaren zestig waren er circa 250 leerlingen. Eind jaren zeventig kreeg de zondagsschool onderdak in het nieuwe gebouw Elim. In 2005 vierde Samuël en Hanna, dat ook kinderen uit de Gereformeerde Gemeente lesgeeft, al het 40-jarig jubileum van meester Vreeswijk. En nu dus het 50-jarig jubileum.
Betrokkenheid
Volgens juf Van der Velde toonde Vreeswijk altijd een grote betrokkenheid. "Het meest bijzondere was dat al die jaren elke zondagmiddag de Bijbel mocht opengaan voor de kinderen." Ook andere sprekers noemden de betrokkenheid van de afscheidnemende meester, evenals "zijn grote hart" voor de jeugd. Dominee H. de Greef had het over zijn gedrevenheid "om zondag aan zondag het zaad te strooien in de harten van de jongens en meisjes, zodat zij hun hoop stellen op God, Zijn daden niet vergeten en Zijn geboden zullen bewaren." De predikant benadrukte aan de hand van Psalm 78 de noodzaak van Bijbels onderwijs.
Meester P. Th. Knöps vertelde dat hij zelf nog in de klas heeft gezeten bij meester Vreeswijk. Hij haalde enkele herinneringen op. Daarbij kwam naar voren dat Vreeswijk zijn technische achtergrond en zijn persoonlijke ervaringen, zoals zijn reizen naar Israël, gebruikte en verwerkte in zijn lessen over de Bijbel. "Zo gingen de geschiedenissen nog meer leven."
Ouderling P.D. Knöps zei dat het niet gering is om vijftig jaar lang trouw op je post te zijn en de lessen goed voor te bereiden. "U heeft de kinderen en het personeel geleid, aangemoedigd, geïnspireerd en geholpen. Heel hartelijk dank."
Nadat meester Vreeswijk en zijn vrouw cadeaus hadden ontvangen en waren toegezongen door de uit volle borst zingende kinderen, kreeg de jubilaris zelf het woord. Hij zei dat het afscheid hem weemoedig stemde. Want: "Het is een afscheid van het werk waarmee je met je hart verbonden bent. Dat maakt het extra moeilijk. Het is heerlijk werk. Wat ik weet is dat ik jullie, kinderen, zal missen. Het was een bijzonder voorrecht om jullie te onderwijzen. In alles wat we deden stond centraal dat God liefde betoont aan zondaren. Hij is een helper die nooit teleurstelt. Ik dank de Heere dat Hij mij de kracht heeft gegeven om dit te doen. Hij heeft me nooit in de steek gelaten. Echt nooit."
Ouderling A. van Heinsberg van de Gereformeerde Gemeente te Nieuwe-Tonge sloot de bijeenkomst, die in het teken stond van Gods trouw, af. Maar niet voordat ook hij had gezegd dat hij meester Vreeswijks liefde voor de kinderen week na week heeft mogen opmerken.
