Neem en lees
Een dominee voor het vuurpeloton
'Een dominee voor het vuurpeloton', geschreven door B. Hooghwerff en uitgegeven bij Den Hertog Houten onder het ISBN nummer 9.789.033.126. 840. De prijs € 18,50. Een waardevolle, goed gedocumenteerde en geïllustreerde uitgave. B. Hooghwerff heeft e.e.a. grondig onderzocht en naast de vele boeken, die verschenen zijn m.b.t. de oorlog is dit zeker een bijzondere aanwinst. Het gaat over het leven van ds. J. Kars (1903-1942).
Indrukwekkend is het laatste gedeelte van zijn afscheidsbrief aan vrouw en drie kinderen en aan zijn ouders:
'Dag lievelingen. God zij genadig en geve eeuwige vrede. Dag schatten, tot in eeuwigheid voor God. Hij zij je nabij. Treur niet als die geen hope hebben. Je liefhebbende man en vader'.
Deze brief schreef hij, nadat hij even tevoren gehoord had, dat hij om twee uur in de middag op 29 december 1942 voor het vuurpeloton zou staan. Waarom? Omdat hij als lid van de verzetsgroep 'Leeuwengarde' door de Duitse bezetter ter dood was veroordeeld.
Wat kunt u in dit boek verwachten? Vooral worden de oorlogsjaren van deze bevindelijk gereformeerde predikant in beeld gebracht. Tot in de gevangenis toe toonde hij zich een bewogen pastor voor zijn medegevangenen. Zowel communistische als socialistische lotgenoten wees hij op de Enige weg tot behoud. De schrijver toont aan de hand van nieuwe gegevens aan, dat deze invloed van ds. Kars niet ongezegend is gebleven.
Het einde van dit boek laat zien, dat de schrijver niet over een nacht ijs is gegaan. Maar liefst 165 noten tonen zijn speurwerk aan. In het ten geleide schrijft Hooghwerff dat het vele geschikte materiaal dat hem werd aangereikt er toe heeft meegewerkt dat hij dit boek is gaan schrijven. Vooral de brieven van Kars uit de gevangenissen bevatten indrukwekkende passages. Ook is een groot verschil te merken tussen dominee Kars vóór zijn arrestatie en ná zijn arrestatie. Verschillende zaken zijn hem in de gevangenis tot schuld geworden en die heeft hij voor de Heere met diepe smart beweend. Wat overbleef van Kars? Een groot zondaar met een hoge schuld. In cel 568 in het Oranjehotel van Scheveningen ontfermde de Heere Zich in Christus over hem. Zijn leven kreeg een andere gang, maar het dienstwerk zette hij door voor zijn medegevangenen en sprak met hen over het Enige nodige.
B. Hooghwerff eindigt zijn ten geleide met de volgende passage: 'Moge deze uitgave een aanvulling vormen op de vele uitgaven die over de Tweede Wereldoorlog zijn verschenen en ook bijdragen aan de herdenking van zeventig jaar bevrijding (helaas kon ik deze bespreking niet eerder plaatsen, maar dat doet aan de inhoud van dit boek vanzelf niets af). Opdat we allen zouden bedenken waarin de echte vrijheid bestaat. Dan zullen we de raad van dominee Kars ter harte nemen die hij vanuit de gevangenis in verschillende bewoordingen aan zijn kinderen door doorgaf: 'Zoek de Heere, want Hem te dienen is zaligheid en vrijheid.'
Het zou verleidelijk zijn om nog meer te citeren, maar schaf dit boek zelf aan en u zult rijke uren beleven. Deze uitgave is als volgt opgebouwd:
Jeugdjaren in Schoonhoven
Godsdienstonderwijzer in Brandwijk
Godsdienstonderwijzer in Capelle aan den IJssel
Godsdienstonderwijzer in Kralingseveer
Eerste oorlogsjaar
Predikant in het verzet
Arrestatie
Oranjehotel in Scheveningen
Kamp Amersfoort
Kriegswehrmachtsgefänfnis in Utrecht
Kerstfeest in de gevangenis
Voor het vuurpeloton
Herbegrafenis
Overtuig uzelf, dat dit een waardevolle aanvulling is op de al verschenen boeken over de Tweede Wereldoorlog: opdat wij niet vergeten.
Door: B.S. van Groningen