Het Haringvliet: dé plaats waar natuur, economie recreatie en waterveiligheid straks hand in hand gaan
Megaproject binnen vier jaar gerealiseerd (deel 2)
Tekst en foto's: Hans Villerius
Eén van de medebetrokkenen hierbij is Coerd de Heer, eigenaar van organisatie- en adviesbureau 'Op Koers!' en van de inmiddels bekende Menheerse Werf te Middelharnis. Hij nodigde de eilandelijke pers uit voor een vaartocht over het Haringvliet, om díe locaties langs de noordrand van Goeree-Overflakkee te laten zien waarvoor zeer aansprekende plannen op stapel staan en om hier uitleg bij te geven. Plannen voor brede natuurontwikkeling, waarbij nadrukkelijk ingezet wordt op een hoge belevingswaarde van die natuur. Op de Menheerse Werf stapten we in de zeer snelle speedboot van Coerd, een RIB, en aflevering 1 van deze tweedelige artikelenserie meldde vorige week vrijdag dat we zojuist de Middelharnisse havenmonding hadden bereikt en het Haringvliet waren opgevaren, dat zich weids voor ons uitstrekt.
Terpwoningen
Vandaag vervolgen we onze tocht. We gaan naar bakboord, richting Stellendam, en varen vlak langs de rand van het eiland. Vrijwel meteen nadat we het Haringvliet op zijn gegaan, zien we de dichtbegroeide Menheerseplaat, een ruig en niet toegankelijk natuurgebied, met inhammetjes en oeverranden die op eeuwkanten lijken.
Voor dit gebied staat al heel wat op stapel, legt Coerd uit. "Hier komt een aantal terpwoningen. Middenin de natuur en vlak langs het water. Vanuit de terpwoningen kijk je uit op waar wij nu varen. Een fantastisch uitzicht! Wonen wordt zo een pure natuurbeleving!", vertelt Coerd enthousiast. De grond om de terpen aan te leggen komt beschikbaar bij het graven van het zoetwaterkanaal. "Verder komen hier langs de oever vlonderpaden, een soort steigerpaden door en over het water, die zich in westelijke richting uitstrekken. Ook op andere locaties langs de Haringvlietoever worden dergelijke vlonderpaden aangelegd, tot aan de Plaat van Scheelhoek toe. Hiermee krijg je als wandelaar een uniek stukje natuur te ervaren! Daarnaast zullen langs alle oevers van het Haringvliet fiets- en wandelroutes worden aangelegd."
Open verbinding met het Haringvliet
Terwijl we in een rustig tempo langs de noordrand van het eiland varen, zien we prachtige stukjes natuur voorbij glijden. Zwartbont vee dat beschutting zoekt onder het groen van bosschage dat langs de ka groeit waar het Haringvlietwater tegenaan klotst. Troepjes ganzen die voor ons uit dobberen maar massaal op de vleugels gaan als we dichterbij komen. Een vlucht lepelaars die overvliegt. En een eindje verder passeren we de Westplaat Buitengronden, grasland dat inmiddels al weer een aantal jaar geleden werd omgevormd tot nat natuurgebied, dat tevens dienst doet als waterberging bij hogere waterstanden. In het lage water zien we langzaam een aantal koeien voortplonzen, kennelijk op zoek naar wat verkoeling.
Al gauw komen we op ons tweede reisdoel: het gemaal op de buitendijk, nabij het Dirkslandse Sas. Coerd stuurt zijn RIB het kleine strandje op dat hier ligt en we springen uit de boot. De ganzen die hier scharrelen trekken zich gakkend een eindje terug en als ze zien dat we aan land komen stijgen ze op. "Hier staat echt een heel bijzonder project op stapel", gaat Coerds verhaal verder. "Achter het gemaal dat je hier ziet, ligt een afgesloten water dat, hiervandaan gezien, in de linker richting de haven van Dirksland vormt en naar rechts toe het Zuiderdiep, met daaraan de oude haven van Stellendam en iets verder Goedereede Havenhoofd. Door hier, op de plek van het gemaal, een sluis te maken wordt weer een open verbinding gecreëerd met het Haringvliet, zodat je vanuit de haven van Dirksland het Haringvliet weer op kan, maar ook vanuit Stellendam en Goedereede Havenhoofd, en in de toekomst misschien zelfs vanuit het stadje Goedereede. Dat is echt spectaculair!"
In één adem noemt Coerd ook het project waaraan Stichting De Groene Specht al aan het werk is om het mogelijk te maken dat straks vanuit de oude haven van Stellendam met elektrisch aangedreven bootjes en innovatieve trapkano's het Zuiderdiep op kan worden gevaren, langs de natuurgebieden in de noordrand van het eiland.
Panoramaplateau
Met een beetje klauterwerk werken we onszelf weer aan bord van de RIB. Als je op het water zit en recht op je doel af kunt varen, zijn afstanden soms sneller overbrugd dan over land. Voor we het weten naderen we ze de Plaat van Scheelhoek, waarvandaan we steeds duidelijker en onafgebroken het geluid horen van een, zo lijkt het, enorme hoeveelheid krijsende meeuwen. "Wat we hier aantreffen is ook echt bijzonder", weet Coerd: een witte stern kolonie. "Decennia geleden verbleef deze kolonie bij Rozenburg, maar toen de Maasvlakte werd aangelegd hebben de vogels zich verplaatst naar het gebied hier en is sindsdien hier dag en nacht dit gekrijs te horen." De massa witte vogels in de lucht dwarrelt en buitelt over en door elkaar heen. En regelmatig scheert er een boven onze hoofden met een vers gevangen visje in de bek. "Ook dit is een afgesloten gebied", vertelt Coerd. "Dat zal ook wel zo blijven, maar toch wil men ook hier een bijzonder stukje natuurbeleving mogelijk maken door een soort overdekt panoramaplateau te realiseren, waarvandaan je wel het gebied en de sternkolonie kunt bekijken. En ook zullen vlonderpaden worden aangelegd, zodat je 't gebied ook vanaf deze kant kunt benaderen." Met de boot liggen we redelijk dichtbij de sternkolonie, maar het deert de vogels niets.
Terwijl we onze tocht langs de noordrand van het eiland nog een klein eindje vervolgen, worden we verrast door de fraaie aanblik van een groep foeragerende lepelaars. Coerd laat de motor van zijn boot stationair draaien en in alle rust dobberen we wat op het Haringvlietwater, genietend van het vele moois dat de natuur op deze smalle reep van het eiland biedt.
Uitkijktoren
Nog één plek hebben we niet gehad en daarvoor moeten we een stukje terug. Een mooi moment om even flink het gas open te trekken. De neus van Coerds RIB richt zich omhoog, door de vele pk's die vrijkomen worden we tegen de rugleuning van onze zitting gedrukt, de wind wáppert langs onze hoofden terwijl het water langs en onder ons heen schiet. Met een snelheid van zo'n 85 kilometer per uur scheren we over het water, op weg naar het laatste reisdoel van onze expeditie: de Slijkplaat, een drooggevallen plaat middenin het Haringvliet, in het midden van de diagonale lijn die je op een landkaart trekken kunt tussen Middelharnis en Hellevoetsluis. "Hier, net ten zuidwesten van deze plaat, wil men een hoge uitkijktoren in het water plaatsen, die een fantastisch uitzicht over de omgeving biedt", legt Coerd uit. "Watersportliefhebbers kunnen er straks hun vaartuig aanmeren om boven het water van een weids panorama te genieten."
Veel werk
Genoemde projecten zijn alleen nog maar die aan de noordrand van Goeree-Overflakkee op stapel staan. Maar ook in de wijdere regio rond het Haringvliet staat het nodige te gebeuren, zoals het aanleggen van ruige natte natuur en herstel van getijdenatuur en -kreken langs de oostelijke Haringvlietoever (de Korendijkse en de Beninger Slikken), de aanleg van schelpdierbanken in het Haringvliet, het tot stand brengen van vaarverbindingen van noordelijke naar zuidelijke richting: sneldiensten of langzamer varende toeristische veerboten die tal van bezienswaardige plekken in het deltanatuurgebied aandoen en waar passagiers kunnen in- en uitstappen, al of niet met de fiets. Verder wordt erop ingezet dat de steur, een reusachtige vis van wel twee meter lang, zich weer in het Haringvliet laat zien. En er wordt gestreefd naar regulering en transitie van de beroepsvisserij, dit in overleg en samenwerking met de visserijsector.
Hoewel over dit alles tot nu toe nauwelijks iets bekend was, is één ding wel duidelijk: de aankomende jaren staat rond het Haringvliet ontzettend veel werk verzet te worden… We zullen er ongetwijfeld meer van horen. Nog even laat Coerd de motor van zijn RIB op volle toeren draaien. Tot we het havenhoofd van Middelharnis bereiken. Zodra het gas eraf gaat, zakt de neus van de boot naar beneden en is met een paar luttele seconden de snelheid er geheel uit. Vol indrukken van wat de komende jaren in dit gebied allemaal gerealiseerd gaat worden, kabbelen we weer door Middelharnis' havenkanaal, terug naar de Menheerse Werf.
