Megaproject binnen vier jaar gerealiseerd (deel 1)
Het Haringvliet: de plaats waar natuur, economie recreatie en waterveiligheid straks hand in hand gaan
Door Hans Villerius
Onder de toepasselijke naam 'Natuurherstel Haringvliet' werken momenteel alle grote, landelijke natuurorganisaties in Nederland eensgezind aan een lange-termijnproject waarin natuur en economische ontwikkeling hand in hand gaan. Ontwikkeling van toerisme en recreatie biedt draagvlak voor meer natuur en op termijn een ander beheer van de spuisluizen in de Haringvlietdam. Omgekeerd trekt natuurontwikkeling mensen naar het gebied toe, wat de economie een boost geeft. In het project 'Natuurherstel Haringvliet' anticiperen de samenwerkende natuurorganisaties op de kansen die het openen van de Haringvlietsluizen biedt en wil men voor de langere termijn een stip aan de horizon zetten: een vitale, veilige delta met een natuurlijke dynamiek.
Deltanatuur
Velen zal de term 'Deltanatuur' nog bekend in de oren klinken. Tot enkele jaren geleden was het een begrip als het ging om onder andere natuurontwikkeling langs de noordrand van het eiland. In samenhang met het in de toekomst zout tot brak wordende Haringvlietwater, tot aan Middelharnis, moet voor de zoetwaterwinning meer oostwaarts van het eiland een nieuw inlaatpunt worden gecreëerd. En om het zoete water richting de Kop van het eiland te brengen, moet langs de noordrand van het eiland een kilometerslang zoetwaterkanaal worden aangelegd. Aanvankelijk was het de bedoeling om dit alles te realiseren in combinatie met het aanleggen van nieuwe natte natuurgebieden – door ontpoldering – en met het creëren van nieuwe recreatieve mogelijkheden op een langs het aan te leggen zoetwaterkanaal. Maar toen het economische tij ging keren en het financieel allemaal niet meer zo rooskleurig was, moesten ook op dit terrein de bakens worden verzet. De plannen die onder de noemer Deltanatuur op tafel lagen werden drastisch versoberd. Wat overbleef was de noodzakelijke aanleg van een zoetwaterkanaal, maar geheel ontdaan van alle recreatieve opsmuk. Ook het realiseren van natte natuurgebieden – en daaraan verbonden het teruggeven van landbouwgronden in de Zuiderdieppolder – ging van de baan. Hoe dikwijls de natuurontwikkelingsplannen tot op dat moment de media ook hadden gehaald, des te stiller werd het daarna. Er zou nog een zoetwaterkanaal worden aangelegd, maar omtrent het hoe, wat en wanneer bleef het verder stil.
Natuurconsortium
Stille wateren kunnen echter diepe gronden hebben en dat blijkt ook hier het geval. Waar de plannen van Deltanatuur werden uitgekleed en mettertijd dienovereenkomstig zouden worden uitgevoerd, staken naderhand zes organisaties de koppen bij elkaar om rondom de Haringvlietoevers, dus ook die van Goeree-Overflakkee, toch een baanbrekende natuurontwikkeling te realiseren. De zes organisaties zijn ARK Natuurontwikkeling, Natuurmonumenten, Sportvisserij Nederland, Staatsbosbeheer, Vogelbescherming Nederland en het Wereld Natuur Fonds. Met elkaar hebben ze een natuurconsortium gevormd, een soort coalitie, om een aantal aansprekende natuurprojecten te realiseren om de natuur op en rond het Haringvliet veel beter te kunnen beleven. Een aantal gebieden die tot nu toe voor het publiek gesloten zijn, zullen geheel of gedeeltelijk worden opengesteld of op z'n minst benaderbaar worden gemaakt. Er zullen voorzieningen komen die de natuur en het genieten ervan veel dichterbij het publiek brengen. En natuurlijk biedt een en ander ook veel kansen voor een actieve en inhoudelijke koppeling aan educatieve en informatieve programma's van scholen.
Onbekend
"Vanuit zowel mijn werk met 'Op Koers!' als vanuit de ontwikkeling van de Menheerse Werf ben ik betrokken geraakt bij de projecten rond 'Natuurherstel Haringvliet'", vertelt Coerd de Heer voordat we op de Menheerse Werf in zijn RIB stappen. "De ambitie van het natuurconsortium is zondermeer spectaculair. Men wil een groot aantal bijzondere projecten realiseren voor het ontwikkelen van een duurzame beleving van de natuur en van de afgesloten havenkanalen op Goeree-Overflakkee. De Stichting Cultuur & Recreatie Zuid-Holland heeft dit initiatief overgenomen en sindsdien wordt in opdracht van deze stichting en met subsidie van onder andere de provincie Zuid-Holland, vanuit de Erfgoedlijn Goeree-Overflakkee, gewerkt aan de uitvoering van dit project. Hierover is alleen nog steeds zo weinig in de publiciteit geweest dat buiten het consortium om eigenlijk niemand ervan weet. Daarom neem ik vanmorgen graag jullie, als eilandelijke pers, mee om te vertellen en te laten zien wáár wát staat te gebeuren."
Droomfonds
Met één druk op de knop slaat de motor van de supersnelle speedboot aan en één voor één stappen we vanaf de steiger op de oersterke rubberen buitenkant van het vaartuig. Kalm kabbelen we door het havenkanaal richting het havenhoofd en intussen vertelt Coerd verder over de achtergrond van de plannen. "Elk van de organisaties binnen het consortium brengt niet alleen z'n eigen expertise mee, maar ook behoorlijk wat geld. En dankzij een bijdrage van 13,5 miljoen euro uit het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij komt een veel groter totaalbudget beschikbaar, waarmee alle geplande projecten gerealiseerd kunnen worden."
We bereiken de havenmonding en varen het Haringvliet op dat zich weids voor ons uitstrekt.
Volgende week deel 2.
