Het ABC van het geloof
Het ABC van het geloof, Alexander Comrie, hertaald door C. Bregman, uitgegeven bij De Banier, ISBN nummer 9.789.462.78.1689. Prijs 19,95. Gebonden, 256 blz.
In 1739 verscheen de eerste druk van Het ABC des geloofs. Comrie schreef voor zijn gemeente Woubrugge een woord ter inleiding. Uit deze inleiding blijkt duidelijk wat zijn bedoeling was met dit boek. Een aantal preken, die hij in de voorafgaande jaren had gehouden over verschillende benamingen voor het geloof verschijnt nu in een verkorte weergave. Een gedeelte uit deze inleiding wil ik u niet onthouden.
"Waar u naar verlangt, wordt u nu in handen gegeven. Ik doe dit opdat u het boekje tot profijt van uw onsterfelijke ziel zult gebruiken. Ik twijfel er niet aan dat het u genoegen zal doen dit boekje als een aandenken te ontvangen. Uw voorbeeldige ijver om naar de kerk te komen en naar deze preken te luisteren, samen met mensen uit andere plaatsen, gaf mij moed om het boekje te voltooien. Het verzoek van velen om het te laten drukken, doet mij geloven dat u het met veel genoegen zult aanvaarden. Het enige wat ik u dringend wil vragen, is op uw eigen hart gericht te zijn bij het lezen van elke omschrijving die van het geloof gegeven wordt. Dan zult u erdoor overtuigd kunnen worden of u de grote zaak van het geloof mist of er juist deel aan hebt. God Zelf zende Zijn licht bij de waarheid. Moge Hij het geloof werken waar het niet is, en het versterken waar het wel is. En moge Hij al onze zwakke pogingen zegenen tot uw zaligheid!"
Dr. Alexander Comrie gaf deze hartelijke wens mee in 1739. Het ABC des geloofs is daarna vele malen opnieuw uitgegeven. De hertaling is door dhr. Bregman nauwkeurig ter hand genomen, zodat het nu bijzonder geschikt is voor zowel jonge als oude lezers. Ds. J. Schipper, predikant van de gereformeerde gemeente te Leerdam schreef een inleiding. Tegelijk is het een korte levensbeschrijving van Comrie. De vijfde druk van het ABC verscheen in 1746. Bregman heeft van deze vijfde druk gebruik gemaakt van zijn hertaling. Hij heeft van de niet gemakkelijke tekst een bewerking gemaakt, die het tot een leesbaar geheel maakte. De bedoelingen van Comrie zijn volledig gehandhaafd. Ds. Schipper hoopt dat deze uitgave een goede ingang mag vinden, maar bovenal dat de Heere er Zijn zegen aan wil verbinden.
Bregman zelf geeft een korte taalkundige verantwoording. Omdat hij ook 'de eigenschappen van het zaligmakend geloof' van Comrie en 'De godvruchtige avondmaalganger' door Petrus Immens heeft hertaald, volstaat hij hier met een summiere verantwoording. Bregman heeft geprobeerd om de lange zinnen op een verantwoorde wijze te 'knippen'. Daardoor werd een lange zin van Comrie nu twee of drie zinnen. Ook moest een aantal verouderde woorden en uitdrukkingen door een hedendaags equivalent vervangen worden. Om zo dicht mogelijk bij de uitgave van Comrie te blijven heeft Bregman vaak een noot geplaatst met het oorspronkelijke door Comrie gebruikte woord. Omdat Comrie vaak uit het hoofd citeerde en geen vindplaats vermeldde, moest de hertaler vaak op zoek naar de juiste teksten.
Waarom heeft Bregman gebruik gemaakt van de vijfde druk? Omdat Comrie hier veel drukfouten heeft verbeterd en zelf al zuiverend te werk was gegaan ten opzichte van eerdere uitgaven.
Bregman eindigt zijn verantwoording met de volgende passage: "Ik hoop dat de hertaling van dit boekje eraan mag meewerken dat onze generatie en met name onze jongeren een 'parel' als Het ABC van het geloof blijven lezen, en dat het lezen ervan tot rijke zegen mag zijn".
Voordat de uiteindelijke tekst de aandacht vraagt, lezen we ook aan wie Comrie het boekje heeft opgedragen: aan zijn moeder, Kornelia Berdenis en aan de predikant Jan Willem de Heyde te Purmerend, die hij zijn geliefde en geachte broeder noemt. Dan volgt een woord aan zijn geliefde gemeente Woubrugge, vervolgens aan de lezer en tenslotte: een verhandeling over de benamingen van het zaligmakend geloof. En vanaf blz. 29 volgen de verschillende woorden, die handelen over het geloof.
De A van aandoen, aanhangen, aanhouden, aankleven, aannemen, amen en armoede. De B van beginnen, bekennen van ongerechtigheid, betrouwen, blijven in Christus, de negen bijlslagen. De D van dorsten, dragen, drinken. De E van eten. De G van geven en gewennen. De H van hongeren en horen. De K van kiezen, komen en kussen. De L van leggen van Christus als zijn Fundament, leunen op Christus, hun liefste. De N van nemen. De S van schrijven met de hand. De V van (zich) verlaten op, Zich toevertrouwen aan, en verwachten.
Comrie eindigt zijn laatste bijdrage 'Verwachten' als volgt. "Waardoor? U vraagt misschien waarin of waardoor dit 'opvaren' (als met vleugels gelijk arenden) gebeurt. Daarop antwoord ik: Dat gebeurt door hun geheiligde kennis. Het is hun gegeven de verborgenheden van Gods Koninkrijk te verstaan ( Luk. 8:10). Dat gebeurt door hun geestelijk en ernstig verlangen naar de Heere, Die hen gemaakt heeft om eeuwig bij Hem te zijn. Dat gebeurt ook door hun gebeden. En door hun geloof, dat voor hen een bewijs is van de zaken die men nog niet ziet (vgl. Hebr. 11). En door hun liefde, want Gods kind is méér daar waar hij 'lieft' dan waar hij leeft. Ten slotte gebeurt dit door heel hun levenswandel, zoals Paulus daarover spreekt in Filippenzen 3:20: 'Onze wandel is in de hemel'. Zo zijn we aan het eind gekomen van de bespreking van de benamingen van het geloof. God Zelf moge in ons al het welbehagen van Zijn wil en het geloof met kracht werken! Amen."
Deze uitgave wens ik in veler handen, voor u zelf, maar bijvoorbeeld ook om als (belijdenis) geschenk te geven. Neem, lees en overdenk!
In kader
Op vrijdag 13 maart wordt er in de Petrakerk te H.I. Ambacht een avond belegd rondom dit boek. De hertaler, C. Bregman, zal e.e.a. bespreken en uitleggen, hoe hij tot dit resultaat is gekomen. Ook zal er een vertegenwoordiger van uitgeverij De Banier aanwezig zijn. Aanvang 20.00 uur. Deze avond zijn verschillende boeken die hertaald zijn te verkrijgen zijn.