Het 59e Bachconcert in de Hervormde Kerk te Middelharnis
MIDDELHARNIS - Op zaterdagavond 7 maart hoopt musicus Paul Kieviet een Bachconcert te geven. Ook dit keer staat het grote Leeflang-orgel in de Hervormde Kerk te Middelharnis centraal. Na het dubbelconcert samen met Jan van Dijk op jl. 24 januari nu weer een concert in de Bachcyclus – dit keer de 59e editie - een concert waarin ook dit keer een aantal indrukwekkende orgelwerken van de meester worden uitgevoerd. Het orgel – met 43 stemmen het grootste in de regio – voorziet in een breed spectrum aan mogelijkheden die bij Bach's orgelmuziek heel goed van pas komen.
Johann Sebastian Bach (1685-1750) was zonder twijfel de grootste orgelcomponist van alle tijden. Zijn muziek is nog steeds een geweldige inspiratiebron.
1. Brandenburgisches Konzert in G (BWV 1049) – In 1721 droeg Bach zijn zes Brandenburgse Concerten op aan Markgraaf Christian Ludwig van Brandenburg. Alle zes zijn het hoogst individuele topstukken: toonbeelden van barokke orkestratiekunst en inventiviteit. Max Reger (1873-1916) werkte ze om voor vierhandig orgel of piano, en hij deed dat zó dat de typische polyfonie – het vaak complexe stemmenweefsel – helemaal in stand bleef. Oók een kunst trouwens, om zo te bewerken! Tijdens het concert hoort u het concert in G, het vierde. Twee van de vier spelende handen zijn van Auke Kieviet: samenspel van vader en zoon dus.
2. Partite diverse sopra "O Gott, du frommer Gott" (BWV 767) – Bach volgde de bovenbouw van zijn gymnasiumopleiding in Lüneburg, waar hij de organist van de Johanneskirche, Georg Böhm, ontmoette. Naar alle waarschijnlijkheid heeft hij bij Böhm ook orgel gestudeerd. Eén van de composities die overduidelijk invloed van Böhm laten zien is de Partita "O Gott, du frommer Gott". Na een volgrepige koraalzetting klinkt een uitgebreide en buitengewoon creatieve reeks "deeltjes" ("partite") over het lied. Deze vormen trouwens ook een pracht gelegenheid om allerlei registraties langs te laten komen… Bach was hoogstens 17, 18, toen hij dit schreef. Toen al componeerde hij op een uitzonderlijk niveau.
3. Triosonate III in d (BWV 527) – Bach vervolmaakt hier de in Italië in groten getale gecomponeerde triosonate voor twee solo-instrumenten en basso continuo (Vivaldi, Albinoni, Corelli en anderen). De organist heeft tot taak om drie beweeglijke partijen alleen uit te voeren; hij heeft het dan ook bijzonder druk! Het is niet zómaar dat Bach's oudste zoon Wilhelm Friedemann (1710-1784) in later tijd als de grootste orgelvirtuoos van Duitsland werd beschouwd: in zijn jeugd had hij nijver de zes triosonates gestudeerd die zijn vader speciaal voor hem had geschreven! Nog steeds vormen deze sonates een echte must voor de (vak)organist; een blijvend inspirerende tour de force.
4. Twee koralen: "Erbarm dich mein, o Herre Gott" (BWV 721) en "Wir glauben all' an einen Gott, Vater" (BWV 740). "Erbarm dich mein": de Duitse versie van Psalm 51 (1524), getoonzet op een heel eenvoudige en tegelijk indrukwekkende manier: met een ononderbroken akkoordbegeleiding. Een fraaie harmonisatie! Bach's voorganger in Leipzig, Johann Kuhnau, was hem hier tot voorbeeld: in diens Biblische Sonate over David en Goliath komt precies hetzelfde voor. "Wir glauben all" is vijfstemmig, met dubbel pedaal. Boven een vierstemmige polyfonie klinkt majesteitelijk de koraalmelodie met een soloregister.
5. Preludium en Fuga in e (BWV 548) – Onder organisten wel de "grote e-moll" genoemd, een werk van onovertroffen zeggingskracht. Het stuk behoort tot de best bewaarde orgelwerken uit Bach's laatste periode, die in Leipzig. Aan dit stuk heeft de componist heel wat schaafwerk verricht voordat het helemaal naar zijn zin was. Dat valt aan het resultaat ook wel te horen! Het Preludium is geschreven in de concertovorm van de Italiaanse barok. De fuga is gevormd op een wig-achtig chromatisch thema. Een strakke interne organisatie van het Preludium èn een ongekend dramatisch, improvisatieachtig karakter in de Fuga vormen een bijzondere eenheid. Het is ongelooflijk welk een muzikale spanning Bach in deze Fuga weet te scheppen èn hoe deze tenslotte – gelukkig – weer oplost.
Paul Kieviet (1964) studeerde aan het Rotterdams Conservatorium de hoofdvakken Orgel (Docerend Musicus en uitvoerend Musicus) bij Arie J. Keijzer en Bernard Winsemius, Kerkmuziek bij Barend Schuurman en Theorie der Muziek bij Jan Kleinbussink, Peter-Jan Wagemans en Ludwig Otten. Sinds 1984 is hij vaste bespeler van het Meere-orgel in de Hervormde Kerk te Sommelsdijk, en daarnaast sinds 1990 van het Leeflang-orgel in de Hervormde Kerk te Middelharnis. Rond deze twee orgels bouwde hij een uitgebreide en bloeiende lespraktijk op. Als docent muziektheorie is hij verbonden aan de Muziekschool Goeree-Overflakkee. In 1985 won hij het nationaal orgelconcours in de Hooglandse Kerk te Leiden. Improvisatie studeerde hij bij Arie J. Keijzer en aan de Internationale zomeracademie te Haarlem bij Klaas Bolt. Hij concerteerde voor de radio, op cd en op vele plaatsen in ons land. Ook is hij actief als componist en improvisator. De rode draad door alle facetten van zijn werk wordt gevormd door een persoonlijke band met de orgelkunst van Johann Sebastian Bach.
Auke Kieviet (2000) heeft vanaf zijn vijfde jaar les van zijn vader. In 2012 werd hij winnaar op het Orgelconcours voor amateurs in Oude-Tonge, en in 2014 won hij de wisselbeker op het Jeugdsolistenconcours in Melissant. Auke werkte mee aan concerten in Middelharnis, Sommelsdijk, Rotterdam en Utrecht. Naast orgel speelt hij ook klavecimbel en piano.
U bent van harte welkom. Het concert begint om 20.00 uur en duurt ongeveer een uur. De toegang is uw gift aan de uitgang.