Drukke winter voor de strooiploeg
GOEREE-OVERFLAKKEE - De winter is grillig dit jaar. Herfstachtige dagen met veel regen worden afgewisseld met echt winterweer. Waterschap Hollandse Delta is deze winter al ruim dertig keer op pad geweest om de wegen te strooien. "Er is al 210 ton zout op Goeree-Overflakkee gestrooid," vertelt gladheidcoördinator Leander Mackloet. Dat is veel meer dan vorige winter, toen waren er maar vier strooibeurten. Eilanden-Nieuws reed tijdens een koude winternacht mee met de strooiwagen. Op de wegen ligt aangevroren hagel en sneeuw. Vooraf wordt de strooiploeg gewaarschuwd. "Het is geen rondje preventief strooien vanavond."
Door Martijn de Bonte
Iedere winter is anders. Dit jaar was het rond Kerst, de jaarwisseling en ook de afgelopen week topdrukte voor de strooiploegen. Het winterweer is lastig te voorspellen. "Je kan er geen peil op trekken", aldus Jan van der Baan. Hij werkt al vijfentwintig jaar bij het Waterschap en zit sinds een zeven jaar bij de strooiploeg. Vanavond rijdt hij met een bus, voorzien van goede winterbanden om te zorgen voor voldoende grip op de gladde wegen. Achterop zit de zoutstrooier, die wordt bediend met een paneel naast het stuur. Nog maar net onderweg wijst hij naar de rand van de weg: "Kijk daar is het opgevroren."
Droog strooien
Het Waterschap strooit vanaf het steunpunt bij Oude-Tonge. Er zijn zes routes, die met drie (vracht) auto's en drie tractors worden gereden. Bij alle voertuigen zit voorop een schuif waarmee sneeuw kan worden weggeschoven. Vannacht zijn de sneeuwschuiven niet nodig, er is geen sneeuw, wel verraderlijke ijzel. "Vanavond gaan we droog strooien", aldus Van der Baan. Hij legt uit dat er ook nat kan worden gestrooid: "Bij vochtig weer wordt er droog gestrooid, dat wil zeggen dat er gewoon zoutkorrels op de weg worden gestrooid. Bij droog weer kan dat niet, dan waait het zout zo van de weg af." Hier is een eenvoudige oplossing voor bedacht. Het zout wordt door de strooier gemengd met water en calcium, op die manier blijft het natte zout plakken op het droge wegdek.
Kilopak zout
Van der Baan heeft vanavond route twee, dat is de omgeving van Melissant, Stellendam en Goedereede. Rijdend richting het westen over de N215 vertelt hij dat er vanavond vijftien gram wordt gestrooid. Dat is de hoeveelheid strooizout per vierkante meter. Normaal gesproken is dat tussen de tien en de vijftien gram. Bij sneeuwval wordt de dosering verhoogd naar 20 gram zout per vierkante meter. Dat wil zeggen dat er met een kilopak zout vijftig vierkante meter kan worden gestrooid. Het strooisysteem past zelf de hoeveelheid zout aan op de snelheid en de breedte van de weg die de chauffeur handmatig instelt. Of de auto nu stapvoets of tachtig rijdt, op ieder weggedeelte valt evenveel zout.
Vier organisaties
Iedere wegbeheerder strooit zijn eigen wegen. Op het eiland zijn dat vier verschillende organisaties. Het rijk is globaal verantwoordelijk voor de hoofdwegen, de N57 en de N59. De provincie is eigenaar van de provinciale wegen, zoals de N215 van Oude-Tonge naar Stellendam. Het waterschap zorgt dat de doorgaande wegen in de buitengebieden goed begaanbaar blijven. En de gemeente is binnen de bebouwde kom verantwoordelijk voor de wegen. In de praktijk werken de organisaties goed samen. Zo neemt het waterschap trajecten mee van de gemeente die op de route liggen en andersom. Bij de haven van Stellendam wijst Van der Baan naar een houten brug voor fietsers. "Die pakt de gemeente voor ons mee, onze auto's zijn te zwaar voor de brug."
Niet alleen de doorgaande autowegen worden gestrooid, ook op alle belangrijke fietspaden wordt de gladheid bestreden. Van der Baan rijdt rustig over het fietspad tussen Havenhoofd en Goedereede. "Morgenochtend moeten de schoolkinderen weer over dit pad naar hun school kunnen fietsen. Ondanks dat we het afgelopen half uur niemand zijn tegengekomen, blijft Van der Baan geconcentreerd. "Je komt 's avonds laat nog regelmatig mensen tegen die hun hond uitlaten en in het weekend ook jongeren die op stap zijn geweest."
Voorspellingen
De beslissing om te gaan strooien wordt genomen op basis van de weersvoorspellingen en metingen. Dat meten gebeurt op vier plaatsen op Goeree-Overflakkee. Bij de meetstations wordt de temperatuur gemeten op anderhalve meter hoogte, tien centimeter boven de grond en ook de temperatuur van het wegdek. Als er veel regen of sneeuw valt, spoelt het zout van de weg en moet de strooiploeg meerdere keren strooien. Of dat nodig is, wordt bepaald op basis van lussen in het wegdek die de hoeveelheid zout meten op het asfalt. Het Waterschap gaat altijd mee met de provincie, dus als die besluit om te gaan strooien wordt ook de strooiploeg van het Waterschap opgeroepen.
Het is middernacht geweest. Behalve de oranje zwaailichten van andere strooiwagens in de verte, lijkt het eiland verlaten. Als we over het bospad tussen Oostdijk en Havenhoofd rijden, zegt de nuchtere Dirkslander: "Dit zijn de mooiste stukjes. Regelmatig zie ik hier 's nachts herten lopen." Hij heeft er geen moeite mee om regelmatig een hele nacht in touw te zijn. "We zijn voor de burger bezig. Het is fijn als er de volgende morgen niks gebeurt."
Volgsysteem
Alle tractors en auto's zijn voorzien van gps, het systeem legt nauwkeurig vast waar iedereen is. Tijdens het strooien volgt iemand op het steunpunt de 'stippen' op de kaart. Op het moment dat er een voertuig lang stilstaat, belt de achterwacht even om te vragen of er wat aan de hand is. Ook is hij paraat om eventuele calamiteiten, zoals een kapotte strooier, op te lossen. De gegevens van de gps worden opgeslagen, op die manier kan altijd achteraf worden teruggekeken wanneer en hoeveel er op een specifieke plek is gestrooid. Dat kan nodig zijn voor de verzekering om aan te tonen dat een locatie waarop een ongeluk heeft plaatsgevonden wel is gestrooid.
Terwijl de nacht vordert, blijft Van der Baan onvermoeibaar doorwerken om de doorgaande wegen te voorzien van zout. Gevraagd naar bijzondere ervaringen tijdens het strooien moet hij even nadenken: "Een paar jaar geleden was er ontzettend veel stuifsneeuw, op veel plaatsen ontstonden er hopen sneeuw. Het was bijna niet te zien waar de weg loopt. Jan reed 's nachts met een collega in de buurt van Herkingen. In de verte zagen ze koplampen in de sneeuw. Ze reden ernaar toe om polshoogte te nemen. Door de hopen stuifsneeuw lukte het niet om ernaar toe te rijden. Dus stapten ze uit en liepen door de sneeuwstorm naar de twee lampen. Daar aangekomen bleek dat er een auto vast stond in de sneeuw. Die kon echt geen kant meer op. De mensen in de auto waren heel erg blij dat wij ze hadden gevonden. Ze zijn door opgetrommelde hulpdiensten uit hun benarde positie bevrijd."
Niet alle wegen
Het is te kostbaar en te tijdrovend om alle wegen te strooien. Op de website van het waterschap is te zien welke waterschapswegen er worden gestrooid. Bij sneeuwval worden eerst de doorgaande wegen begaanbaar gemaakt, hoogste prioriteit hebben de routes van de hulpdiensten en buslijnen. In de tweede fase worden ook de wegen begaanbaar gemaakt naar bijvoorbeeld boerderijen waar een vrachtwagen melk op moet halen. Van der Baan benadrukt dat mensen die in de winter de weg opgaan voorzichtig moeten zijn. Het is belangrijk om het rijgedrag aan te passen aan de winterse omstandigheden.
Lange nacht
Rond een uur of één zit de ronde erop, en ook alle andere routes zijn gestrooid. In de kantine van het waterschap zitten de werklui aan de koffie. Op de computer wordt de buienradar bekeken, er komt een stevige bui aan drijven vanaf de Noordzee. Gladheidcoördinator Mackloet belt met andere strooiploegen en heeft overleg met de gladheidcoördinator van de provincie over de eventuele te nemen vervolgstappen. Uiteindelijk wordt besloten om te wachten tot de bui over is getrokken en dan weer op pad te gaan voor een tweede strooironde. De reden hiervoor is dat het zout door de bui weer grotendeels van de weg is gespoeld. Ondanks het nachtelijke tijdstip blijven de mannen opgewekt, ze overleggen met elkaar of er nog bijzonderheden zijn. Later die nacht moeten de mannen er nog twee keer op uit. Pas rond tien uur in de morgen zit het werk erop. De wegen zijn gestrooid. De strooiploeg heeft z'n best gedaan om de wegen zo goed mogelijk begaanbaar te maken.