Weekmarkt op de Kaai in Oude-Tonge vervult aantrekkelijke centrumfunctie
OUDE-TONGE – Zaterdagmorgen in het centrum van Oude-Tonge, op de Kaai bij de pittoreske haven, zijn kramen en stands tijdig opgezet en ingericht voor de weekmarkt. "Veel vaste klanten komen immers al vroeg hun inkopen doen", vertellen de kooplieden. De grootste drukte is tussen 09.00 en 10.30 uur. Tot het middaguur kun je er overigens nog goed terecht. De markt in Oude-Tonge valt wat branches betreft best op. Een poelier en een notenkraam vind je niet overal. Door de vakantieperiode ontbreken dit keer de snoepstand en ook de kraam met dierverzorgingsspecialiteiten.
Door Jaap Ruizeveld
De Kaai leent zich perfect voor de handel. In dit geval de weekmarkt. Al bij aankomst presenteert het plein sfeer en gezelligheid. Het maakt de dorpskern extra levendig, want ook bij de haven, slechts een paar stappen verwijderd, gonst het van de activiteit. Dit keer zijn er Marieholm-schepen afgemeerd voor deelname aan een driedaagse zeilwedstrijd op de Krammer. Ook de stoere zeilers vinden het prettig dat zij voor verse producten, vooral vis brood en groeten en fruit, alleen een trapje naar de wal op hoeven te klimmen om hun boodschappenmand te vullen.
Lekker schuifelen
Bij vishandel Schot van Dijk heeft zich inmiddels al een rijtje klanten opgesteld. "Een Hollandse nieuwe haring en een vers scholletje, daar kom ik voor", vertelt één van de wachtenden. "Het zou mij echt aan het hart gaan als de markt zou verdwijnen. Bij de supermarkt is het wel goed, maar je mist daar gewoon het heerlijk ongedwongen boodschappen doen. Allemaal onpersoonlijk. Het is misschien wel de geest van deze tijd. Laat mij maar samen met mijn dorpsgenoten hier op de Kaaimarkt schuifelen".
Ons kent ons
Kooplieden en klanten kennen elkaar. Dat valt op als je een tijdje het komen en gaan van de marktbezoekers volgt. En ja hoor, poelier Henk uit Veen heeft natuurlijk onthouden dat één van zijn klanten de week ervoor om een bepaald product had gevraagd. Toch eventjes doorvragen, denk ik: " Mevrouw had u er op gerekend dat uw bestelling voor u klaar lag en dat de poelier het niet vergeten was?". "Natuurlijk", zegt de vrouw. Mij daarbij een beetje onbegrijpend aankijkend... "Ik had het al ingedeeld voor een menuutje thuis dit weekeind. Ons kent ons hoor". Terwijl de poelier zijn klanten helpt babbelt hij graag ook over de markt."Dit is een middelgrote markt op het eiland" zegt hij. "Ik sta op grote en kleine markten. Van 3 tot 80 kramen dus een ruime variatie. Het is overigens prettig om hier in Oude-Tonge te zijn".
Kopen in eigen kern
"Weet je", vult een ander aan: "Je hoort wel geluiden van mensen die zeggen dat er te weinig voorzieningen op het dorp zijn. Ik kan daar niet zo over oordelen, maar ik vind dat het wel mee valt. Als je in je eigen dorp geen boodschappen doet en ook de markt niet bezoekt, dan werk je mee aan achteruitgang. Je moet dan niet klagen, want je hebt er dan uiteindelijk zelf aan bijgedragen dat de middenstanders en/of marktkooplieden hier niet meer kunnen komen, omdat de kosten niet opwegen tegen hun verdiensten. Ik heb familie in Ouddorp wonen en daar heb ik weleens een leuke opmerking gehoord die precies aangeeft wat ik bedoel. De slogan luidt: 'Koop toch bij de vreemde niet datgene wat uw eigen middenstand u biedt. Of anders gezegd wat in je eigen dorp te koop is'. Mooi toch, zo is het. Nu moet ik ophouden met kletsen, want anders gaat mijn beurt hier voorbij".
Branches
Mevrouw J. van Burg staat voor één van de twee kramen met groeten- en fruitproducten. Dat is overigens voor niet ingewijden een beetje moeilijk te begrijpen, twee kramen uit dezelfde branche op de relatief kleine markt. Toch nog eens een keer navragen of de marktmeester iets van die indeling weet. Of zijn hier in het verleden afspraken over gemaakt? Het valt op, dus dan wil ik er ook nog een keer iets meer van weten. Mevrouw Van Burg, communicatieadviseur, werkend buiten het eiland, heeft inmiddels haar inkopen gedaan. Zij vindt het prettig om boodschappen te halen op de Kaaimarkt. Het is voor mij dichtbij, gewoon gezellig en je vindt hier prima kwaliteit tegen marktprijzen.
Niet mopperen
"We mogen hier niet mopperen", is een algemene opmerking van kooplieden. Over die band met klanten hoor en zie ik gelijk een aardig voorbeeld. "Waar was je vorige keer. Ik heb je gemist?". Een vraag van de koopman aan een klant, die direct spontaan antwoordt: "Nee joh, ik kon niet komen, want ik was op vakantie". Gelukkig maar, dan is die ongerustheid weer uit de weggeruimd. Louis Koevoets, groenten- en fruit elke dag vers, is in deze reportage over de markten al geen onbekende meer. In Ooltgensplaat was hij namelijk al present. "Ook hier komen wij graag op de zaterdagmorgen", vertelt eigenaar Louis, die zijn vader in het metier is opgevolgd. Het fenomeen dat kooplieden op meerdere eilandmarkten met hun branchestand deelnemen is uiteraard al eerder gesignaleerd. Wel blijkt het dat er weinig markten op maandag worden gehouden. Op ons eiland geen, maar ze zijn er wel. Een van de grootste is vermoedelijk Roosendaal, waar het op de maandag steeds een drukte van belang schijnt te zijn.
Je moet er geweest zijn
Als het tegen 12.00 uur loopt neemt de drukte op de markt aan de Kaai zichtbaar af. De eerste kramen worden leeggeruimd. Een late bezoeker wordt nog aan een kilootje Hollandse kersen geholpen en ook bij kaasboer Dammers gaat het laatste pondje 'jong belegen' over de toonbank. Het zit er weer op.
Met marktmeester Jan van Nimwegen, doorlopend mijn begeleider en informant, maak ik de balans op van zeven reportages. Een genoegen om de echte sfeer van de eilandmarkten te leren kennen. Locaties waar het sociale contact daadwerkelijk wordt ingevuld. Voor de inwoners van de dorpen, om dan toch met een inmiddels afgesleten Engelse term (uit Amerika overgewaaid) te besluiten: Weekmarkten zijn Places to be. Je moet er komen of je moet er geweest zijn, om dat te kunnen bevestigen.
