Zaterdag Molendag Goeree-Overflakkee
GOEREE-OVERFLAKKEE – De Molendag Goeree-Overflakkee, die zaterdag 11 juli wordt gehouden, staat in het teken van de techniek. De molens zijn de oudste industriële werktuigen die we kennen en inmiddels als cultureel erfgoed wereldberoemd. Molenaars en molengidsen ontvangen u graag en vertellen u alles over de molens.
Alle elf molens op het eiland zijn deze dag weer voor iedereen toegankelijk, van 10.00 tot 17.00 uur. De bezoekers van de molens kunnen - natuurlijk afhankelijk van het weer - het maalproces meemaken. Het thema van de Molendag is 'De Korenmolen als werktuig'. In bijgaande tekening toelichting over de werking van een molen.
De molenstenen
Graankorrels zijn te hard om zomaar geconsumeerd te worden. Ze moeten worden opengebroken en fijngemaakt om daarmee een betere verteerbaarheid van de voedingsstoffen te bewerkstelligen. Door het vermalen van graan ontstaat bovendien de mogelijkheid het meel te verwerken tot brood of koek. Het maalwerktuig wat voor dit proces reeds eeuwen wordt gebruikt bestaat uit twee platte stenen, waarvan de onderste, de ligger, stil ligt en de bovenste, de loper, draait. Tussen die twee stenen vindt het maalproces plaats. De stenen die hiervoor werden en worden gebruikt waren oorspronkelijk natuurstenen. Zo kennen we de Duitse of blauwe steen, die uit de Eifel komt en van vulkanische oorsprong is. Een tweede belangrijke natuursteen is de Franse steen, die samengesteld is uit stukken zoetwaterkwarts. In een latere fase kwamen ook de kunststenen in zwang, bestaande uit een maallaag, samengesteld uit stukjes natuursteen, en een ballastlaag. Op de maallaag worden, afhankelijk van het te malen product en de soort steen, scherpsels aangebracht. Aangezien de steen tijdens het maalproces langzaam iets afslijt, moet dit scherpsel regelmatig worden bijgewerkt. Dit heet scherpen of billen.
De zolders
In korenmolens hebben de diverse verdiepingen, de zolders, specifieke benamingen. De hoogste zolder ligt direct onder de kap, althans in de zogenaamde bovenkruiers (alle molens op Goeree-Overflakkee zijn bovenkruiers), deze zolder heet dan ook de kapzolder. Daaronder ligt de luizolder. Op de luizolder bevindt zich het luiwerk. Hiermee wordt maalgoed omhoog gebracht of neergelaten. Onder de luizolder ligt de steenzolder. Op de steenzolder zijn de molenstenen opgesteld, ook zien we hier het spoorwiel en de steenspillen met hun rondsels. Onder de steenzolder ligt de maalzolder (bij een grondzeiler is dit de begane grond). Deze zolder is het belangrijkste werkterrein van de molenaar. Van hieruit bedient hij de maalstenen en hier verwerkt hij het gemalen graan. Aan de zoldering hangt het lichtwerk van één of meer steenkoppels. De stelling of de bovenzijde van de belt bevindt zich bij de meeste molens ter hoogte van de maalzolder. Van daaraf kan de molenaar direct het vangtouw bereiken.
Eigen charme
Iedere molen heeft zijn eigen charme, sfeer, geschiedenis, bouwwijze en verhalen, steeds verrassend en bijzonder. Zomaar een greep uit de activiteiten van de komende Molendag: molen De Windvang te Goedereede maalt tarwe en trakteert u op een ijsje, De Korenbloem in Oude-Tonge verkoopt 7-granen pannenkoekenmeel en gaat in op de techniek, d' Oranjeboom in Nieuwe-Tonge heeft maaldemonstraties en verkoopt vele soorten meel in haar winkeltje. De Korenbloem in Sommelsdijk verkoopt de bekende molensteenkoekjes en heeft rondleidingen om 11.00, 13.00 en 15.00 uur, molen de Bommelaer in Den Bommel heeft het gezelligste winkeltje en de mooiste verhalen.
Vergeet niet het informatieboekje op de molen te vragen zodat u alles nog eens rustig kunt nalezen, of ga naar www.gomolens.nl, waar u ook de molenfietsroutes kunt downloaden.