'Van lezen word je wijs'
OUDDORP – Wat dertig jaar geleden, in november 1983, begon met een collectie van 1200 tot 1300 boeken, is uitgegroeid tot een bibliotheek met 14.000 titels. Eben-Haëzer, zoals de christelijke bieb in Ouddorp heet, heeft een enorme groei doorgemaakt. De bibliotheek aan de Preekhillaan valt onder de kerkvoogdij van de hersteld hervormde kerk, maar trekt ook veel lezers met een andere kerkelijke achtergrond. Eben-Haëzer is in 1983 ontstaan na een fusie van twee bibliotheken: de kerkelijke bibliotheek met tussen de 600 en 700 theologische boeken en de bibliotheek van de jongelingsvereniging – later jeugdvereniging geheten – met 800 à 900 leesboeken voor ouderen. Nadat de dubbele exemplaren waren verwijderd, startte Eben-Haëzer met 1200 tot 1300 boeken in een zaaltje van het nieuwe kerkelijk verenigingsgebouw.
Door Kees van Rixoort
De bibliotheek van de hervormde gemeente in Ouddorp bestond op het moment van fusie een jaar of tien. De fusiepartner was echter een stuk ouder. De hervormde jongelingsvereniging had al vanaf midden jaren '30 een bibliotheek. In de Tweede Wereldoorlog telde de collectie 300 boeken en 150 lezers. Als iedereen tegelijk twee boeken leende bleven er lege planken achter. De Duitse bezetter had het boekenaanbod nog wat naar beneden bijgesteld, want de bibliotheek mocht niet zomaar alle titels uitlenen.
Nu heeft Eben-Haëzer een indrukwekkende verzameling boeken in de schappen staan. Bibliothecaris Thijs de Jong somt op: "4000 boeken voor ouderen: romans en streekromans, ook wel wat thrillers. Literatuur voor de boekenlijst op school. 4000 kinderboeken voor kinderen van 0 tot 14 jaar. 2000 informatieve boeken, bijvoorbeeld voor spreekbeurten. Theologie, ook oudere werken. Een paar planken met medisch-ethische boeken. Veel geschiedenis: zo'n duizend titels, ook van het eiland en het Oranjehuis. Groteletterboeken? Ja, daar is heel veel vraag naar. We hebben er nu ongeveer 800 en er komen steeds weer nieuwe titels bij."
Extra ruimte
De bibliotheek kon de collectie allang niet meer kwijt in het zaaltje waarin het dertig jaar geleden begon. Het vergaderzaaltje ernaast gaf extra ruimte, zij het beperkt omdat er ook vergaderingen plaatsvonden. Dat is nu achter de rug; de hersteld hervormde kerk heeft immers recent een nieuw gebouw in gebruik genomen. Dat heeft de mogelijkheden voor Eben-Haëzer vergroot.
In de tijd dat Ouddorp nog geen vestiging van de openbare bibliotheek had – er kwam wel elke week een bibliobus – was Eben-Haëzer het enige vaste punt om boeken te lenen. Dat, wat publiciteit en vooral mond-tot-mondreclame zorgden voor een groeiende lezerskring. Uit Ouddorp, maar ook uit de andere kernen op de kop van het eiland.
De lezers zijn van gevarieerde kerkelijke pluimage. Volgens Thijs de Jong zijn er momenteel ongeveer 350 gezinnen die met enige regelmaat boeken lenen. "De meeste hebben een abonnement van 11 euro per jaar. Voor dat geld kunnen ze twee boeken per week lenen. Een derde boek erbij kost 20 cent. Maar je kunt ook zo een boek meenemen, zonder abonnement. Geen punt, dan betaal je gewoon per boek. De uitleentermijn is zes weken. Best lang, maar vroeger hadden we helemaal geen uitleentermijn." In de zomer komen er ook vakantiegangers over de vloer.
Eben-Haëzer draait zonder subsidie. De inkomsten – leengeld, een jaarlijkse collecte in de kerk en de opbrengst van verkochte boeken – zijn voldoende om de collectie te voorzien van actuele titels. "Wij hebben verder geen hoge kosten", zegt De Jong, die al vanaf het begin als bibliothecaris fungeert. "We kunnen de ruimte van de kerk gratis gebruiken en de medewerkers zijn vrijwilligers, negen of tien in totaal." Wel moet de bibliotheek jaarlijks zo'n 2000 euro afdragen aan de Stichting Leenrecht.
Achtergrond
Wat onderscheidt Eben-Haëzer nu van die andere bibliotheek in het dorp, die ook nog eens op een steenworp afstand ligt? "Onze bibliotheek heeft een christelijke achtergrond. We selecteren op uitgever. Vloeken willen we niet. Onze lezers waarderen dat. Ze zeggen bijvoorbeeld: we kunnen onze kinderen gerust alleen een boek laten uitkiezen bij jullie. Natuurlijk slipt er wel eens wat door, maar dat horen we dan gauw genoeg."
De Jong ziet de andere bieb niet als concurrent. "Nee, wij vullen elkaar aan. Wij hebben lezers die ook lid zijn van de openbare bibliotheek. Ze leveren hier soms zelfs wel eens boeken in van onze collega's."
De bibliothecaris zegt dat het goed gaat met de christelijke bibliotheek in Ouddorp. Wel ziet hij dat het leesgedrag verandert. De jeugd leest beduidend minder in vergelijking tot vroeger. "De laatste vijf jaar loopt het wat terug met de uitleningen en het ledenaantal; zo'n 15 tot 20 procent, denk ik. Wat we ertegen moeten doen? Tja, wie niet wil, krijg je echt niet aan lezen. Jammer is het wel. Natuurlijk kun je op internet ook informatie vinden voor een spreekbeurt, maar als je in een boek gaat zoeken, stuit je vaak weer op andere interessante zaken. Van lezen word je wijs. Ik haal de mensen die veel lezen er zo tussenuit."
<kader>
Bibliotheek Eben-Haëzer is te vinden aan de Preekhillaan 3 in Ouddorp (bij de ingang direct links). De openingstijden: donderdag van 15.30 tot 16.30 uur en van 18.30 tot 20.30 uur, en vrijdag van 19.00 tot 20.00 uur.
<fotobijschrift>
Jong en oud bezoeken de bibliotheek (foto Krijn Grinwis).