'Energietransitie is technisch en sociaal'
SOMMELSDIJK – Transparantie, samenwerken, delen. Deze woorden waren veelvuldig te horen tijdens het minisymposium van Deltawind. "De nieuwe wereld gaat komen", sloot voorzitter Anne Verhey de bijeenkomst af. "We zitten in een energietransitie, zowel technisch als sociaal. Er is innovatie voor nodig om de nieuwe wereld tot een mooie wereld te maken. Innovatie in het opwekken, besparen en opslaan van energie: de techniek. En sociale innovatie: samenwerken en delen." Dat was vrijdagmiddag in De Staver zowel de samenvatting als de conclusie van een inspirerend minisymposium.
Door Kees van Rixoort
Deltawind had het symposium 'Routeplanner naar 2020' georganiseerd in verband met het 25-jarig bestaan. Alleen daarom al was er ook ruimte voor een terugblik op de historie van de coöperatie, die in 1989 ontstond uit idealisme, om een droom waar te maken. Het eerste molentje kostte 150.000 gulden. Nu staan er meer dan twintig op Goeree-Overflakkee en komen er de komende jaren meerdere bij.
Dat is hard nodig, zo betoogde Anne Verhey. "Er is wel wat veranderd in vijfentwintig jaar, maar we zijn er nog lang niet. We verbruiken nog steeds elk jaar meer energie, ondanks besparingen. In 2012 was maar 4,5 procent van onze energie afkomstig uit hernieuwbare bronnen. In het Energieakkoord is afgesproken om dat percentage in 2020 op 14 te krijgen, maar we liggen achter op schema. Het is om pessimistisch van te worden."
Hoop gloort
"Maar", zo vervolgde de voorzitter van Deltawind, "er is ook voldoende om blij over te zijn. Veel burgers en organisaties houden zich bezig met duurzaamheid, hernieuwbare energie en innovatieve opwekking. Daarover gaat het vanmiddag: de hoop die gloort aan de horizon."
Dat er hoop gloort bewees Christine Beijnen van de Gasunie. "Twee jaar geleden had ik het niet voor mogelijk gehouden dat ik hier zou staan. Hernieuwbare energie, duurzaamheid, innovatie – dat paste niet bij de Gasunie. De organisatie was gesloten en leunde achterover. Maar er is in korte tijd een ongelofelijke slag gemaakt. We willen vooruit. De maatschappij is in transitie en de Gasunie ook."
Het verduurzamen van een gasinfrastructuurbedrijf is niet eenvoudig, gaf Beijnen aan, "maar we halen alles uit de kast om dat te bewerkstelligen". Met samenwerken en decentraliseren als toverwoorden. "Het is duidelijk: we gaan buiten de grenzen van onze eigen gaswereld kijken." Er zijn verschillende opties om te vergroenen, maar de Gasunie moet nog wel het investeringsbesluit nemen.
Een ander bedrijf dat sterk inzet op duurzame innovatie is bouwer Heijmans. Dick Timmermans van deze grote speler op de markt zei dat alle bouwwerken van Heijmans in 2020 ten minste energieneutraal moeten zijn. "We willen aan de omgeving toevoegen in plaats van onttrekken." Heijmans wil ook volledig recyclebaar gaan bouwen en de ruimte zo effectief mogelijk gebruiken. Timmermans kwam met tips om de route naar 2020 uit te stippelen. Hij sprak in dit verband over Goeree-Overflakkee als een krachtige regio.
Op de snijvlakken
Dat er op het gebied van samenwerken en delen nog een wereld te winnen is, bleek uit de presentatie van Martijn Messing. Messing was voorheen directeur van Stichting de Kleine Aarde en leidt nu de verenigde Brabantse energiecoöperaties (VEC). Hij had een getekende driehoek opgehangen met in de drie punten de woorden 'gemeenschap', 'overheid' en 'markt'. Vervolgens vroeg hij vertegenwoordigers van deze drie sectoren om met een geel plakbriefje aan te geven op welk punt de samenwerking tussen de drie zich nu bevindt. Vrij ver in de hoeken, zo bleek. Toen daarna de gewenste situatie aan bod kwam, kwamen de drie geeltjes allemaal precies in het midden. Boven op elkaar. Juist, er moet veel meer samenwerking komen tussen overheid, markt en gemeenschap. "Op de snijvlakken ontstaat innovatie", klonk het. "Zo krijg je decentraal energiemanagement."
Een mooi technische én sociale innovatie is Vandebron. Aart van Veller, een van de oprichters van het bedrijf dat in april 2014 van start ging, was in De Staver aanwezig om het initiatief toe te lichten. Vandebron is een digitaal platform waarop energieaanbieders en –consumenten elkaar kunnen vinden. De consument kiest een aanbieder en weet dus wat voor vlees hij in de kuip heeft. Van Veller: "Wat de consument gebruikt is voor honderd procent opgewekt door de gekozen producent. De consument weet ook dat zijn betaling voor honderd procent bij de producent terechtkomt. Er is geen direct kabeltje, maar een financieel-administratieve koppeling. Het voordeel voor de producent is dat hij meer verdient. Het voordeel voor de consument is dat hij weet waar zijn geld naartoe gaat en waar de energie vandaan komt, én dat het niet duurder is dan de traditionele maatschappijen. Vraag en aanbod zijn zo efficiënt mogelijk verbonden. Dit is beter voor producenten, consumenten en Nederland."
Als het windpark Battenoord vernieuwd is, kan de consument direct energie afnemen van Deltawind, via Vandebron. Dat is in 2015. De nieuwe wereld komt dan al wat dichterbij.
<kader>
Meer mensen kennen Deltawind
De bekendheid van Deltawind is de laatste drie jaar sterk gestegen. Kende in 2011 nog één op de drie bewoners van Goeree-Overflakkee de coöperatie, in 2014 is dat gestegen naar twee op de drie. Dat maakte directeur Monique Sweep vrijdag 5 september bekend tijdens het minisymposium in De Staver. "We zijn blij verrast met de resultaten."
Deltawind liet in 2011 een 0-meting uitvoeren. In 2014 volgde het tweede imago-onderzoek. Bijna iedereen die Deltawind kent, weet dat de coöperatie windturbines bouwt en exploiteert (98 procent). In 2011 was slechts 68 procent hiermee bekend.
De waardering voor windenergie is in drie jaar tijd wat teruggelopen. In 2011 vond 90 procent van de ondervraagden windenergie een goede zaak. In 2014 vindt 69 procent dat. 20 procent is neutraal (een stijging van 13 procent), en de rest is tegen. "Wij zijn niet ongelukkig met deze cijfers", aldus Sweep. "Je weet dat de publieke opinie verandert als windenergie dichterbij komt."
Over drie jaar gaat Deltawind opnieuw de meningen peilen.