Deltawind: 25 jaar geleden uit idealisme geboren
OUDE-TONGE – Wat begon als een idealistisch initiatief en één windmolen, is anno 2014 uitgegroeid tot een professionele organisatie die duurzame energie produceert. Coöperatie Deltawind bestaat vijfentwintig jaar. Tijd om terug te blikken, vooruit te kijken en de nieuwe voorzitter, Anne Verhey, voor te stellen.
Tekst en foto: Kees van Rixoort
Wat is er in vijfentwintig jaar tijd bereikt?
Anne Verhey: "Eénentwintig windmolens en een zonnepark. Die leveren ongeveer voldoende energie voor alle huishoudens op Goeree-Overflakkee. Het begon vijfentwintig jaar geleden met David Mol. Die wilde een windmolen bouwen en had daarvoor 80.000 gulden nodig. Investeerders waren enthousiast om dit ideaal te verwezenlijken. Zo is de coöperatie tot stand gekomen. Het bleek een succes te zijn. Het mooie is dat het een visionaire start was. Een initiatief met durf, met lef. Deltawind ging echt tegen de stroom in."
Monique Sweep, sinds 2009 directeur van Deltawind: "De directeur van de toenmalige EMGO (de eilandelijke elektriciteitsmaatschappij die is opgegaan in Eneco, red.) vond het een leuk idealistisch initiatief. Mensen dachten toen dat het waarschijnlijk geen lang leven beschoren zou zijn. De doelstelling was vanaf het begin: het produceren van duurzaam opgewekte energie. Wind op land is tot nu toe de meest rendabele vorm. Zodra alternatieven hetzelfde of meer opleveren, stappen we zonder moeite over op andere vormen van duurzame energieopwekking. We hebben trouwens al een zonnepark in Ouddorp."
De eerste windmolen stond bij de waterzuivering van Ooltgensplaat. De volgende twee, twee jaar later gerealiseerd, zijn nog steeds te vinden bij de waterzuivering van Oude-Tonge. Nummer vier: een windmolen die Deltawind overnam van een particulier bij Battenoord. Deze is afgelopen mei afgebroken. In 1996 maakte Deltawind een schaalsprong toen het windpark Battenoord in gebruik werd genomen.
De coöperatie draaide tot 2002 volledig op vrijwilligers. Toen kwam de eerste medewerker. Maar vrijwilligers, de leden, spelen nog altijd een grote rol bij Deltawind. Anne Verhey: "De betrokkenheid van de leden is heel groot. Zo'n 10 procent komt geregeld naar een ledenvergadering. Ze zijn echt geïnteresseerd en stellen vragen. Deltawind heeft ongeveer zestienhonderd leden. Opvallend is dat Juist nu windenergie zo onder vuur ligt, de groei van het aantal leden nog nooit zo hoog is geweest. Hetzelfde geldt voor het ingelegde kapitaal." Voorheen was de maximale inleg 2250 euro, nu 5000.
Hoe is die groei te verklaren?
Monique Sweep: "Deltawind is meer en meer in beeld gekomen. De bekendheid is gegroeid. Het aantal leden stijgt harder dan ooit. Die hele discussie over windenergie heeft maar een enkele opzegging tot gevolg gehad. Het is trouwens prima dat die discussie wordt gevoerd. Die houdt ons scherp. Wat een aantal tegenstanders van windenergie niet in de gaten heeft is wat er allemaal verandert in de maatschappij. Veel mensen zijn voor windenergie, maar niet als de molens te dichtbij komen."
Anne Verhey: "De tegenstanders zijn een klein groepje dat veel geluid maakt."
Monique Sweep: "Drie jaar geleden hebben we een imago-onderzoek laten houden. Ongeveer 90 procent van de ondervraagden reageerde positief op de stelling dat windenergie een goede zaak is. 3 procent was tegen. Nu hebben we dat onderzoek herhaald en blijkt ongeveer 70 procent windenergie een goede zaak te vinden en 8 procent tegen te zijn. Dat is een verschuiving maar gezien de felle discussie van het afgelopen jaar geen opzienbarende verschuiving."
Anne Verhey: "De oppositie groeit, maar steeds meer mensen realiseren zich ook dat duurzaamheid geen keus is. Het is een weg die we móeten opgaan. De vraag die dan opkomt is: waarom windmolens en geen zonnepanelen? Het antwoord is simpel: wind levert nu in vergelijking met zon honderd keer zoveel energie op."
Hoe zien de komende vijfentwintig jaren eruit?
Dat is niet eenvoudig te voorspellen. Anne Verhey is begin dit jaar aangetreden als voorzitter van Deltawind. De plannen voor de bouw van windmolens die er nu liggen, worden binnen de komende negen jaar gerealiseerd. Het is dus zeker dat dat binnen de statutair vastgestelde bestuurstermijn van de nieuwe voorzitter is.
Anne Verhey: "De vraag is: hoe lang nog windenergie? Er komt een nieuw park in plaats van de 7 turbines, bij Nieuwe-Tonge. Dat komt er te staan voor twintig jaar. Maar hebben we daarna nog behoefte aan windenergie? Daar is niets over te zeggen op dit moment. Luchtfietserij. Er is veel onderzoek gaande naar andere vormen van duurzame energieopwekking. Als er een vorm is die beter voldoet, stappen we over. Als de windmolens op een gegeven moment overbodig zijn, is dat niet erg. Onze doelstelling is namelijk: duurzame energie opwekken. Hoe dan ook."
Monique Sweep: "Hét antwoord is er nog niet. Een getijdencentrale is prima, maar nu nog vier keer zo duur als windenergie. Veel andere alternatieve vormen van duurzame energieopwekking zitten nog in de laboratoriumfase."
Zeker is dat Deltawind windpark Krammer ontwikkelt, samen met collega-coöperatie Zeeuwind. Dat is het grootste project. De vergunning is nog niet verleend. Andere nieuwbouw van windmolens vloeit voort uit de structuurvisie van de gemeente, die bedoeld is om te voldoen aan de windopgave die hogere overheden aan Goeree-Overflakkee hebben opgelegd. Eerder, volgend jaar al, neemt Deltawind de nieuwe molens van Windpark Battenoert in gebruik.
Anne Verhey "Andere concrete plannen zijn er nu niet, we hebben onze middelen en menskracht hard nodig voor de windmolens die we nu ontwikkelen. Tegelijk zijn er initiatieven van anderen, zoals het waterstof tankstation en de Energieke Regio voor besparing in de gebouwde omgeving. Dat is prima, wij hoeven niet alles te doen."
Hoe gaat Deltawind de verjaardag vieren?
Monique Sweep: "Op drie manieren. De eerste is nu al zichtbaar: Overal op het eiland zijn akkerranden ingezaaid met gesponsorde bloemen van Deltawind.
De tweede is een symposium op 5 september voor lokale en landelijke relaties en de leden. We gaan het hebben over de invulling van de komende 7 jaren. We vertellen dat Deltawind direct gaat leveren aan de lokale bevolking. Men krijgt de mogelijkheid om energie af te nemen van onze windturbines. Daarnaast hebben we twee grote partijen landelijk uitgenodigd om ons te vertellen hoe zij hun processen en producten naar verduurzamen: aannemer Heijmans en de Gasunie. De eerste wil in 2020 honderd procent duurzaam werken. Zonder gebruik van grondstoffen, alleen hergebruik. Met de Gasunie kunnen we wellicht samenwerken om overtollige energie van de windmolens om te zetten in gas.
Tot slot is er op 6 september een familiedag voor de leden bij het RTM Museum. De zonnepanelen op het dak van het museum worden die dag officieel in gebruik genomen door onze burgemeester. Er zijn verder de hele dag activiteiten die te maken hebben met wind, zon en water. Deze dag is georganiseerd door vrijwilligers."
Symposium
Aanmelden voor het symposium of de ledendag kan via de website van Deltawind.
Anne Verhey, de nieuwe voorzitter
Sinds begin dit jaar is Anne Verhey de nieuwe voorzitter van coöperatie Deltawind. Ze is de opvolger van Gert-Jan van der Valk, die niet meer herkiesbaar was. Anne Verhey kwam op haar zesde op Goeree-Overflakkee wonen. Toen ze negentien was verliet ze het eiland, maar achttien jaar geleden keerde ze terug. Ze was directeur van Stichting Welzijn Oostflakkee en is het nu van ZIJN (voorheen Fier), de eilandelijke organisatie voor 'spelen, welzijn, cultuur'. Totdat woningcorporatie Fides Wonen ontstond, was ze tevens voorzitter van Bouwvereniging Sommelsdijk.
Aan het voorzitterschap van Deltawind ging een sollicitatie vooraf. "Waarom ik solliciteerde? Omdat ik de doelstelling van Deltawind belangrijk vind, de coöperatieve gedachte mooi vind en omdat Deltawind van en voor het eiland is. De ontwikkelingen die gaande zijn bij de coöperatie zie ik als positief. Ik wil me graag bezighouden met het realiseren van de plannen en op een verantwoorde manier het beschikbare geld besteden.