Voor u gelezen: 'Lysbeth' geeft prachtig inkijkje in het dagelijkse leven in de zeventiende eeuw
“Overal liggen scherven. De dakpannen zijn aan stukken gesmeten in de half gesmolten sneeuw. Het hout van de deur is versplinterd, alsof een leger mannen er met een bijl op in heeft gehakt.”
De welgestelde remonstrantse koopmansvrouw Lysbeth de Bisschop woont aan het begin van de zeventiende eeuw met haar man Rem en haar twee dochters in Amsterdam. Op een vroege voorjaarsochtend in februari 1617 gebeurt waar Lysbeth al maanden voor vreest. De knokploeg van de contraremonstranten valt hun woning binnen en vernielt en plundert alles wat los en vast zit. Lysbeth vlucht de achtertuin in en vecht voor haar leven als ze wordt ingehaald door een groepje wraakzuchtige plunderaars.
De religieuze en politieke strijd tussen de remonstranten en contraremonstranten is in 1617 in volle gang. De remonstranten beleggen ’s nachts in het geheim kerkdiensten in de stad en koopman Rem de Bisschop is voorman van de remonstranten in Amsterdam.
Wisselend vertelt Lysbeth over haar leven als moeder en koopmansvrouw tussen de notabelen van haar tijd en kijkt ze terug op haar leven. Ze werd al jong wees en groeide op bij een oom en tante. Later neemt haar oudste rechtlijnige broer Jan haar in huis en wordt ze belast met de opvoeding van de jonge kinderen van haar broer die inmiddels weduwnaar is. Hier ontmoet ze de jonge bevlogen Rem die in dienst komt bij het bedrijf van haar broer. Tegen de wil van de contraremonstrantse Jan trouwt ze met de remonstrantse Rem. Lysbeth komt hierdoor in een groot conflict met Jan terecht.
Houten kistje
‘Lysbeth’ geeft een prachtig inkijkje in het dagelijkse leven in de zeventiende eeuw door de ogen van een koopmansvrouw. Zaken als voedsel, vervoer, reizen, kleding, betaalmiddelen, maatschappelijke verhoudingen en geneeskunde in de zeventiende eeuw komen voor het voetlicht en worden beeldend beschreven door de ogen van Lysbeth.
Het religieuze en politieke conflict tussen de Gomaristen (contraremonstranten) en Arminianen (remonstranten) komt goed uit de verf. De schrijfster weet met rake woorden te schetsen hoe deze beide groepen zich verhielden tot elkaar en welke ingrijpende gevolgen dit had voor het dagelijks leven van burgers en notabelen in die tijd.
Als hoofdpersoon komt Lysbeth goed uit de verf. Ze voert een invoelbare strijd tegen de verbittering die op de loer ligt door de zware verliezen die ze leed in haar leven en het verraad van vrienden en familieleden. Toch weet ze dit om te zetten in kracht. Door zichzelf uit het middelpunt te halen en anderen te helpen waar ze kan wordt zichtbaar hoe Lysbeth zich ontwikkelt tot een volwassen en vergevingsgezinde vrouw. De hulp aan Griet, in ongenade gevallen nicht, en haar zoon Toon zijn hiervan het levende voorbeeld.
Lysbeth leert met vallen en opstaan het belang van het koesteren van familiebanden. Ook de banden met de rechtlijnige en in haar ogen onbarmhartige broer Jan. Een houten kistje met brieven van haar moeder speelt hierbij een belangrijke rol. Het onder ogen zien van eigen fouten uit het verleden leert haar anders te kijken naar de personen die een belangrijke rol spelen in haar leven.
Hoop en troost vindt Lysbeth in haar gezin en boven alles in de woorden van de levende God, die gaandeweg een belangrijke rol in haar leven krijgen.
‘Lysbeth’ is meeslepend en met oog voor detail geschreven. De roman is gebaseerd op ware gebeurtenissen uit het leven van Lysbeth Philipsdr de Bisschop (15-66-1652). De bronvermelding en afbeeldingen nodigen uit tot verder lezen over de veelbewogen tijd waarin Lysbeth leefde.