Wat kan ik doen nu water opnieuw een thema is?
MIDDELHARNIS - Waar moet je beginnen? Die vraag kwam zeventig jaar geleden op toen het water verwoesting bracht. En die vraag komt ook nu op, nu het klimaat verandert en het water opnieuw kan huishouden, door een rijzende zeespiegel, aanzwellende rivieren en overvloedige hoeveelheden regenwater. De expositie ‘Water Landt’ vraagt aandacht voor die vragen.
Door Kees van Rixoort
‘Water Landt’ is de komende zes weken te zien in de hal van het gemeentehuis in Middelharnis. Wethouder Berend Jan Bruggeman verrichtte dinsdag de officiële opening. “We moeten echt nadenken over de toekomst”, zei hij. “Klimaatverandering is een onderwerp waarvan je ook op Goeree-Overflakkee merkt dat er iets gaande is. We moeten niet denken: we hebben de Deltawerken, we zijn er…”
De expositie is een initiatief van Waterpoort, een netwerkorganisatie van zes gemeenten, inwoners en bedrijven rond het Volkerak-Zoommeer. Ook Rijkswaterstaat en het waterschap Brabantse Delta zijn deelnemer van Waterpoort.
‘Water Landt’ reist rond binnen het Waterpoort-gebied. Eerder was de expositie te zien in het Mauritshuis te Willemstad en in een brede school in Tholen. Na Middelharnis zijn Bergen op Zoom en Steenbergen nog aan de beurt. De expositie sluit in november, zeventig jaar na de sluiting van het laatste stroomgat.
Herdenkingsjaar
“Het is zeventig jaar geleden dat de Watersnoodramp plaatsvond. 2023 is een herdenkingsjaar. Rond 1 februari stond de Ramp volop in de aandacht”, zegt Ronald van der Stroom, omgevingsmanager van Waterpoort. Toch wilde ook Waterpoort er iets mee doen. “We kwamen uit op een rondreizende expositie. En de insteek is de geschenkwoning. Dat was toen een oplossing voor het probleem van de huisvesting. De vraag is wat nu de oplossingen zijn voor de klimaatverandering die gaande is. Die oplossing kan ‘klein’ zijn, zoals een regenton in je tuin zetten en de tegels eruit halen, of groter: hoe reguleer je de waterafvoer, hoe houd je water langer vast voor tijden van droogte. Of nóg groter: hoe gaan de Deltawerken eruitzien als het klimaat verder verandert? Met deze expositie willen we mensen aan het denken zetten: wat betekent de klimaatverandering voor je eigen leefomgeving?”
Van der Stroom geeft een voorbeeld van proactief denken en handelen. Hij trof het aan tijdens een fietstocht langs de Lek: een huis – jaren geleden gebouwd in de uiterwaarden, buitendijks dus – waar nu een dijkje omheen is aangelegd.
TOEN, NU, STRAKS
De expositie bestaat uit drie grote panelen. Het paneel TOEN toont de woelige baren van 1953 en de support die het rampgebied ontving vanuit het buitenland. De afgebeelde geschenkwoning staat daar symbool voor.
Het paneel NU laat de geschenkwoning wederom zien. Zeventig jaar na de Ramp staan er nog heel wat van die woningen. Een aantal is nog origineel. Er zijn initiatieven gaande om geschenkwoningen uit te roepen tot Rijksmonument.
Op het paneel STRAKS staat de geschenkwoning op een witte wolk. Daarmee geeft de maker van de expositie aan, dat de woning blijft bestaan, maar dat het onzeker is hoe de omgeving eruit komt te zien.
De expositie is aangekleed met een aantal kisten en een ouderwetse telefoon met draaischijf. Als je de hoorn opneemt, krijg je het verhaal van 1953 en van nu. Hopelijk zet dat de bezoeker aan het denken: wat moet er gebeuren en wat kan ik zelf doen nu het klimaat verandert en ‘water’ opnieuw een thema is? Hoe gaat de witte wolk van het STRAKS-paneel eruitzien?
Ideeën welkom
De weerslag van die gedachten is welkom. Er liggen papiertjes waarop bezoekers hun ideeën kwijt kunnen. En er is een groene brievenbus waarin ze die briefjes kunnen deponeren. Ronald van der Stroom zegt dat Waterpoort de bruikbare ideeën zal agenderen.
Op de website van Waterpoort, www.waterpoortwerkt.nl, is een filmpje te zien over ‘Water Landt’. De netwerkorganisatie heeft ook een lesbrief over het thema samengesteld. Die is bedoeld voor leerlingen van de basisschool.
De expositie is te zien tijdens de openingstijden van het gemeentehuis.