Ethiek - Gas uit Groningen
In de achterliggende week werd een rapport gepresenteerd over de gaswinning in Groningen. We hebben daar als samenleving de achterliggende jaren gas vandaan gehaald, maar dat heeft nogal wat gevolgen gehad. Er zijn in Groningen aardbevingen en veel mensen zien daardoor hun huis aangetast. Het leven in dit gebied moet er voor veel mensen niet echt beter op zijn geworden. Kortom, de gaswinning is een groot probleem, min of meer vergelijkbaar met het toeslagenschandaal. De oplossing ervan komt ook niet echt uit de verf. Hoe moeten we ernaar kijken?
Laten we beginnen met de droge en misschien wel basale constatering dat de hele Nederlandse samenleving erg van het gas heeft geprofiteerd. Ook hebben oliemaatschappijen goede winsten door het gas kunnen maken. Vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw heeft ons land gas in overvloed gehad. Ik herinner me nog dat de kolenkachel uit ons huis verdween en dat we een gaskachel kregen. Het was een kachel die als merknaam Etna had. Jarenlang hebben we hiervan gebruik kunnen maken en tot op de dag van vandaag is gas een belangrijke grondstof voor gezinnen en industrie. Ook de Nederlandse staat heeft veel baat gehad bij het gas. Door de verkopen werd bijna 400 miljard euro, door de loop der jaren, verdiend. De opbouw van onze verzorgingsstaat, met alle uitkeringen en mooie voorzieningen, is mede mogelijk gemaakt door de opbrengsten van het aardgas. We kunnen dus heel erg emotioneel reageren op wat er allemaal is gebeurd, maar we hebben er gewoon veel baat bij gehad. Het is goed om dat niet te vergeten.
Aan de andere kant is het probleem voor Groningen niet gering. De plaatjes met vervallen huizen spreken boekdelen. Ook is de afhandeling van de schade door de aardbevingen erg traag. Vanuit de bevolking in Groningen wordt daar voortdurend de vinger bij gelegd. Een triest dieptepunt was wel een schaderegeling die beperkt van opzet was, zodat aanvankelijk maar een beperkt aantal mensen er gebruik van kon maken. Later werd dat wel weer rechtgetrokken, maar het gaf een aanwijzing hoe er kennelijk vanuit Den Haag over oplossingen werd gedacht. Het moest niet teveel gaan kosten. Ook bij de overhandiging van het betreffende rapport deden zich weer dergelijke merkwaardige incidenten voor. Het rapport werd in Groningen overhandigd, maar de Kamervoorzitter, mevr. Bergkamp, vond het kennelijk opmerkelijk dat het he-le-maal in Groningen was. Kennelijk was het nog niet goed doorgedrongen hoe ingrijpend het allemaal voor de mensen aldaar was. Overigens ook rond Zeeland zien we dit weer gebeuren. Bij de herdenking van de Ramp is er geen koning of minister-president. Die zijn kennelijk druk met andere zaken. Het geeft eerlijk gezegd te denken.
En wat moet er dan rond Groningen gebeuren? Er wordt helaas vaak emotioneel gereageerd. Een verkeerde maatregel lijkt mij dat heel Nederland dan maar van het gas af moet. Dat is weer wat erg overtrokken. We moeten van het gas in Groningen af, maar om dan maar onmiddellijk heel Nederland van het gas af te halen is weer paniekvoetbal waar we niet veel mee opschieten. Het kan trouwens ook niet. We hebben inmiddels door de crisis in Oekraïne wel gemerkt hoe lastig het is om de energievoorziening in een land goed op peil te houden. Daar zullen de komende jaren nog best de nodige maatregelen voor nodig zijn. Die zullen ook wel pijn doen. Maar waar niets is, daar verliest de keizer zijn recht. Het zal nog best veel denkwerk vergen om een goede oplossing voor dit probleem te vinden. Laten we hopen dat er geen oplossingen komen die politiek gewin moeten brengen. De 30.000 euro in het toeslagenschandaal loopt nu al op een drama uit. Het is te hopen voor de provincie Groningen dat er na het gasprobleem niet een afwikkelingsprobleem ontstaat. De vraag is of de huidige regering daartoe wel in staat is. De tijd zal het leren.
Ds. W. Visscher