Klemtoon
Soms kom ik woorden tegen die ik een paar keer moet lezen voordat het tot me doordringt wat er staat. En dan gaat het in dit geval niet over woorden waarvan ik ook na meerdere keren lezen de betekenis niet ken, maar het is bij deze woorden doorgaans een kwestie van de klemtoon verkeerd leggen. Als deze woorden worden uitgesproken, is er meestal geen vergissing mogelijk, maar als je ze op papier of op je scherm leest, dien je soms even de context te weten voordat je weet wat er bedoeld wordt.
Vroeger bij ons thuis was het de gewoonte om na de maaltijd beurtelings een Bijbelgedeelte hardop te lezen. Een goede gewoonte trouwens. Tot mijn schaamte was ik niet altijd bij de ‘les’. Ik begreep ik niet wat ik las en verlangde misschien wel naar het eind, “want ik had nog meer te doen”. Aan de beurt was die avond het zesde hoofdstuk uit de Eerste brief aan Timotheüs. Aangeland bij het vijfde vers, ging het verkeerd. Ik herinner het me niet meer, maar ik geloof niet dat mijn tafelgenoten zich de volgende vijftien verzen nog tot zich hebben kunnen nemen. Wat was het geval? We lazen toen nog uit de Statenvertaling en in die vertaling begint het vers met ‘Verkeerde krakelingen…’ De klemtoon ligt in dit geval op de tweede lettergreep van krakelingen. U raadt het waarschijnlijk al. Als rechtgeaarde Goereeër, waar in die tijd nog bakkerij De Vries de bakker was, die voortreffelijke en bijna wereldberoemde koekjes onder de naam krakeling - met de klemtoon op de eerste lettergreep - bakte, kende ik maar een krákeling. Van krakélingen had ik nog nooit gehoord. Natuurlijk wel van ‘ruzie’, zoals de herziene versie van die vertaling nu vermeldt. Het stichtelijke van het lezen uit de Bijbel was voor die keer helaas voorbij, want zelfs mijn vader - in deze zaken meestal een hoogst ernstig man - proestte het uit en dan heb ik het maar niet over de anderen aan tafel. De eerbied voor het Woord was weg. Gelukkig dat ik bij het schrijven even heb opgezocht waar de naam krakeling oorspronkelijk vandaan komt. Het blijkt dat men in de middeleeuwen met gekruiste armen bad en deze vorm lag ten grondslag aan de vorm van ‘onze’ krakeling. Toch nog een waardige afsluiting van deze column, waarvan de aanleiding was het verkeerd lezen van het woord ‘belangst’. Maar misschien hebben we het daar nog eens over.