Wethouder Markwat ziet de toekomst van de lokale woningmarkt met vertrouwen tegemoet: "In iedere kern op het eiland staan projecten gepland"
GOEREE-OVERFLAKKEE - De woningmarkt op Goeree-Overflakkee staat er redelijk voor, vindt wethouder Daan Markwat. Hij heeft het dossier in zijn portefeuille en is met name te spreken over de concrete plannen voor nieuwbouw in de gemeente. Toch ziet de wethouder ook de uitdagingen in dit lastige hoofdpijndossier, zoals hij het omschrijft. “Maar wel eentje waar we echt wel wat aan kunnen doen met zijn allen.”
Door Gert Klok
Meteen maar het diepe in: hoe zit dat met de ‘redelijke staat’ van de lokale woningmarkt? “Het is natuurlijk een breed begrip, en dan kun je direct zeggen: ‘ja, maar er zijn heel veel mensen die een woning zoeken’, en dat klopt, maar ik zeg 'redelijk' vanuit het perspectief dat we heel veel locaties hebben waar de komende acht jaar nieuwe woningen gebouwd kunnen worden.” Een redelijke staat van de woningmarkt dus, maar waarom niet de kwalificatie 'goed'? Markwat: “Met name omdat er nu een enorme vraag is en de ontwikkelingen elkaar snel opvolgen in de woningmarkt. Er zijn zogenaamde conjuncturele ontwikkelingen, die kunnen verschillen van de ene dag ten opzichte van de andere dag. Een externe factor die enorm belangrijk is, is bijvoorbeeld de hypotheekrente. Ook zag je eind vorig jaar nog heel veel vraag naar woningen. Iedere te koop staande woning werd overboden. In januari zie je dat die vraag enorm is afgenomen en dat mensen dus niet meer de vraagprijs krijgen voor een woning. Dan ben je 2 à 3 maanden verder en dan zie je dit effect al. Dat is conjunctuur.”
Daarnaast spreekt Markwat van structurele ontwikkelingen in de woningmarkt. “Het is niet de goede term, maar je ziet dat er ‘verkeerd gewoond’ wordt door een deel van de inwoners. Daarmee bedoel ik dat mensen soms beter in een ander woningtype kunnen wonen. En dat we met andere gezinsomstandigheden te maken hebben, waardoor er heel veel vraag is naar goedkopere, betaalbare woningen, met name voor starters. Dat zijn dingen die een langere aanlooptijd nodig hebben om hier concreet op in te kunnen spelen.”
Snel schakelen
Toch heeft de gemeente wel degelijk stappen in de goede richting gezet, vindt Markwat. “Toen ik als wethouder begon in 2015, hadden we te maken met een overvol woningbouwprogramma, met projecten die al jaren niet tot realisatie kwamen. De afgelopen jaren hebben we gezorgd dat deze projecten op een saneringslijst kwamen. Ontwikkelaars kregen daardoor de prikkel van: ‘hé, dit kan heel veel geld gaan kosten, we gaan samen met de gemeente kijken wat wel mogelijk is.” Met enige trots: “Het laatste project van die saneringslijst wordt op dit moment gerealiseerd. Dat is Hernesseroord. Daardoor is ons woningbouwprogramma dusdanig opgeschoond.” Het geeft de gemeente ruimte om snel nieuwe interessante projecten op te starten, aldus Markwat. “Als we merken dat er in een bepaalde kern behoefte is, kunnen we het ook direct toevoegen aan de lijst.
Vertrouwen
Waar tot voor kort nog vraagtekens waren of de gemeente de toch behoorlijke opgave van 2500 woningen erbij in 2030 wel zou halen, ziet Markwat die opgave met vertrouwen tegemoet. De lijst met concrete woningbouwplannen (zie kader) is onlangs al aan de klankbordgroep gepresenteerd, en die komt in totaal uit op 2850 woningen als je 2021 en 2022 ook meetelt. Markwat: “Ik kan niet op ieder detail van ieder project ingaan, want sommige plannen zijn nog niet gecommuniceerd, maar we praten hier echt over de plannen waarmee we met de provincie overeenstemming hebben en waar we als gemeente van gezegd hebben dat ze ook overeenkomen met onze eigen behoeften.”
En de getallen worden nog wat hoger, want inclusief overprogrammering (extra ingeplande woningbouw om eventuele uitval op te vangen, red.) komt de wethouder zelfs uit op 3250 woningen. Dat is het netto aantal woningen dat gebouwd kan worden als alle plannen doorgang vinden. Ook de woningen die verdwijnen zijn dus meegerekend, benadrukt de wethouder. Dat is een woonkern ter grootte van Sommelsdijk erbij. Dat moet wel verdeeld worden over Goeree-Overflakkee, vindt Markwat. “We willen graag bij iedere kern op het eiland woningbouwprojecten toevoegen die passend zijn bij de schaal en de identiteit van de kern.” En op papier gaat dat ook lukken: “In iedere kern op het eiland staan projecten gepland.”
Geen invloed
Toch heeft Markwat ook oog voor de ontwikkelingen in de wereld dichtbij en ver weg. “We kunnen straks een prachtige plancapaciteit hebben die juridisch is afgehandeld en waar men zo mee aan de slag kan, maar als er geen materialen zijn, of geen mensen, of de stikstofeisen gooien roet in het eten... Dat zijn dingen waar we geen invloed op hebben. Als gemeente gaan we ervoor zorgen dat alles procedureel mogelijk is, daar hebben we wel invloed op.”
Een van de ontwikkelingen is dat per project waar dat mogelijk en wenselijk is, een derde van de woningen sociale huur wordt. Er komen tot 2030 dus zeker 800 sociale huurwoningen bij. Maar ook wordt gezocht naar manieren om betaalbare koopwoningen te bouwen, aldus Markwat. “Neem het Hof van Lucard in Nieuwe-Tonge. Daar komen woningen van 265.000 tot 285.000 euro vrij op naam te koop. Dat zijn interessante prijzen waar mensen veel makkelijker hun hypotheek op rond kunnen krijgen dan 355.000 euro, wat volgens minister De Jonge nu ‘betaalbaar’ is. Het is goed dat projectontwikkelaars daar positief op acteren.”
Ontwikkelaars
Over projectontwikkelaars gesproken, er klinken (met name online) soms kritische geluiden over de verhouding tussen de wethouder en sommige ontwikkelaars. Hij lacht een beetje als het ter sprake komt, maar gaat er toch nog even serieus op in. “Ik weet hoe we met eenieder omgaan en dat de regels voor iedereen hetzelfde zijn. Waar we hier op het eiland mee te maken hebben, is met een aantal ontwikkelaars die veel gronden in bezit hebben. Als de gemeente dan zegt dat het belangrijk is dat een kern op die locatie wordt uitgebreid, zul je als gemeente simpelweg met die grondeigenaar zaken moeten doen. Maar het is niet zo dat die grondeigenaar bepaalt wat er op die grond komt. Die kaders stelt de gemeente en voor alle ontwikkelaars gelden exact dezelfde uitgangspunten en dezelfde regels.”
Een essentieel onderdeel van alle bouwplannen is dat de gemeente voldoende menskracht beschikbaar heeft, geen sinecure met de huidige personeelstekorten. “We hebben een aantal projectleiders die hun eigen projecten hebben en daar dagelijks aan het werk zijn. Dat is echt wel een positief punt.” Waar het opnieuw uitstellen van de invoering van de Omgevingswet (naar 1 januari 2024, red.) een goede zaak is volgens Markwat, voorziet hij dat de uiteindelijke invoering alsnog wel voor vertraging gaat zorgen. “Aan de andere kant, nu de wet weer doorgeschoven wordt, hoop ik dat dat risico kleiner wordt.” Dus wordt bij de gemeente wel volop ‘geoefend’ met de Omgevingswet.
Nationale programma's
Een laatste ‘bedreiging’ ziet Markwat in de nationale programma's die het komende jaar via de provincie naar de gemeente worden vertaald. “We hebben het nationaal programma landelijk gebied, dat is eigenlijk het programma waar de stikstofproblematiek in moet worden aangepakt, maar daarnaast zijn er nog 22 nationale programma 's. In totaal zijn er 23 van dat soort nationale programma’s en sommige zijn inhoudelijk gewoon strijdig met elkaar. Dan wordt het wel heel complex om een goede afweging te kunnen maken en ook om een snelle afweging te kunnen maken.” De wethouder geeft een voorbeeld: “In de wiskunde is het zo dat als je aan een vergelijking een variabele toevoegt, het oplossen van de vergelijking moeilijker wordt. Voeg twintig nieuwe variabelen toe en dan hoef je echt niet gestudeerd te hebben om te concluderen dat het nog veel complexer wordt om de vergelijking op te lossen.”
Toch overheerst bij wethouder Markwat de ambitie om de plannen voor de lokale woningmarkt tot een goed einde te brengen. “Ik hoop in ieder geval deze periode gewoon nog helemaal af te maken. We zijn lekker op stoom en ik wil de opdracht die er nu ligt zo goed mogelijk invullen. Dit is trouwens echt niet iets dat je dat als wethouder alleen doet. Degene die roepen: ‘ik zal wel dit of dat’, of dat nu minister of een gedeputeerde of een wethouder is, vergeet het maar. Daar heb je echt het hele team voor nodig.”
Wonen op Goeree-Overflakkee
De woningmarkt is in rap tempo aan het veranderen. Tegelijk is de woningmarkt essentieel, zeker voor Goeree-Overflakkee. Wonen heeft immers veel invloed op andere voorzieningen, zoals winkels, scholen, bereikbaarheid en bedrijvigheid. Stokt de woningmarkt, dan verdwijnen voorzieningen. In de serie 'Wonen op Goeree-Overflakkee' geven verschillende specialisten vanuit hun vakgebied hun visie op alle veranderingen. Vandaag deel 4: wethouder Daan Markwat, die onder meer Ruimtelijke ordening/ontwikkeling, Volkshuisvesting en wonen en Bouwzaken in zijn portefeuille heeft.
