Indrukwekkende uitvoeringen Herdenkingscantate van Arie J. Keijzer
GOEREE-OVERFLAKKEE - Een imposant onderdeel van de watersnoodherdenking was ook dit jaar de uitvoering van de Herdenkingscantate watersnoodramp 1953. Het door Arie J. Keijzer gecomponeerde muziekstuk dat sinds de eerste uitvoering en cd-opname in 2003 vijfjaarlijks opnieuw ten gehore wordt gebracht in de Hervormde kerken van Oude-Tonge en Stellendam. Ook dit jaar, bij de 70-jarige herdenking van de watersnoodramp, was dat het geval, op woensdagavond 1 en zaterdagavond 4 februari. En beide keren waren de kerkgebouwen tot achterin gevuld met aandachtige luisteraars.
Door Hans Villerius
Het initiatief voor de herdenkingscantate kwam 20 jaar geleden uit de toenmalige kring van christelijke zangverenigingen Goeree-Overflakkee. Die trad hiervoor in contact met organist en componist Arie J. Keijzer en die zegde toe om voor de Nationale Herdenking in 2003 – omdat het toen 50 jaar geleden was dat de watersnoodramp plaatshad – deze cantate te componeren. Het werd een vijftig minuten durend koorwerk voor groot koor, kamerkoor, mannenkoor, sopraan, orgel, pauken en grote trom. Een werk dat elke keer weer de hoorders raakt.
Aansprekend
De cantate wordt gevormd door psalmen en gezangen, die dusdanig zijn samengebracht dat ze een duidelijke verhaallijn en boodschap hebben. Bij sommige coupletten zingt het publiek ook mee. “Het stuk is niet alleen bedoeld om de mensen te herdenken die in 1953 zijn omgekomen, maar wil vooral ook tot troost zijn voor de nabestaanden van de slachtoffers”, zo legde Keijzer 20 jaar geleden dit koorwerk uit. “De cantate geeft troost en houvast, het wijst de weg: Dáár kun je troost zoeken.” En die strekking heeft het werk vandaag de dag nog.
De teksten zijn veelzeggend. ‘De waat’ren, HEER, verheffen zich in ’t rond, rivier en meer verheffen hun geruis, het siddert al op ’t woeden stroomgedruis. Maar, HEER, Gij zijt veel sterker dan ’t gedruis der waat’ren, dien Uw almacht palen stelt. (Psalm 93). Maar ook vertolkt het de ontberingen van hen die door de watersnood zwaar getroffen werden. ‘Uit de diepten roep ik, HEERE, tot U. HEERE, hoor naar mijn stem, merk op mijn luide smekingen.’ (Psalm 130). Een prachtige aria voor sopraan verwoordt: ‘Ik heb de HEERE lief, want Hij hoort mijn smeken, de HEERE hoort mijn stem.' (Psalm 116). En verder: ‘Waarlijk, mijn ziel, keer u stil tot God, want van Hem is mijn verwachting. Waarlijk, Hij is mijn rots, mijn heil, mijn burcht, ik zal niet wankelen.’ (Psalm 62). En opnieuw een aria voor sopraan: ‘Ik hef mijn ogen op naar de bergen, vanwaar mijn hulp komt. Hij zal uw voet niet laten wankelen.’ (Psalm 121). Met de woorden van Gezang 479 wordt beleden: ‘Aan U behoort, o Heer der heren, de aarde met haar wel en wee. De steile bergen, koele meren, het vaste land, de onzeek’re zee. Van U getuigen dag en nacht. Gij hebt ze heerlijk voortgebracht’. Een orgelsolo over Psalm 127 geeft een fraaie afwisseling aan het geheel. En na opnieuw de woorden ‘‘God heeft u zwaar beproefd. Ik weet één troostgrond maar: dat Hij het deed’ volgt een breed bezongen uitbundig ‘Amen’, als afsluitend loflied. Een lange stilte in de kerk na het wegklinken van het slotakkoord gaf aan dat het gehoorde indrukwekkend was en had aangesproken.
Aangegrepen
Componist Arie Keijzer was 21 jaar en woonde in Nieuwe-Tonge toen de watersnoodramp zich voltrok. Het is dan ook niet voor niets dat hij zich persoonlijk betrokken voelt bij de herdenking van de gebeurtenissen van toen. “Het was verschrikkelijk. We werden halfvijf ’s nachts wakker gemaakt met de mededeling ‘Maak dat je wegkomt!’. Vervolgens hoorde ik een donderend geluid en even later vlogen in huis alle ramen en deuren eruit en stonden we tot ons middel in het water. We vluchtten naar boven, maar het water kwam ook daar. Ik dacht dat dit het einde was. We hebben met elkaar gebeden en… zijn bewaard gebleven.”
De allereerste uitvoering van zijn herdenkingscantate dirigeerde Keijzer zelf. Inmiddels is hij 90 jaar en het deed hem groot genoegen dat hij tijdens de afgelopen uitvoering in Oude-Tonge tóch nog een keer aanwezig kon zijn, zoals rechtsboven op de foto te zien is. Uitvoerenden waren Jan Bezuijen (dirigent, foto linksonder), Johan van Broekhoven (organist), Gerrit Zwerus (pauken), Cees Boelaars (grote trom), Marlotte van ’t Hoff (sopraan), het projectkoor ’70 jaar watersnoodramp’ en een kamerkoor samengesteld uit kamerkoor ‘Fiori Musicali’.