Ethiek: Koningshuisheden
Onze koning is met zijn familie op bezoek in eilanden in het Caribisch gebied. Daar liggen eilanden als Aruba, Curaçao en anderen. Deze eilanden zijn deel van ons koninkrijk en daarom is het goed dat de Koning die eilanden bezoekt. Over ons koningshuis, vandaag de dag, is veel te zeggen. Graag wil ik daarover iets met u delen. Laat ik beginnen met de goede dingen. Vanuit het verleden is er een belangrijke band tussen het Oranjehuis en het Nederlandse volk. Soms zijn er wel vragen, maar de geschiedenis van ons land en de geschiedenis van ons vorstenhuis vertonen belangrijke momenten van betekenis. Willem van Oranje, ongetwijfeld de grootste Nederlander, is de grondlegger van onze natie geweest. Anderen, zoals Oldenbarnevelt en de gebroeders De Witt, hebben ook een belangrijk plaats gehad, maar dat neemt niet weg dat Oranje van grote betekenis is geweest. Misschien mogen we wel zeggen dat zonder Oranje, menselijker wijze gesproken dan, Nederland als zelfstandige natie er niet was geweest. Maar dat is een gedachte die niet door ieder wordt gedeeld.
Terug echter naar het koningshuis, vandaag de dag. Er verschijnen de laatste tijd nogal veel boeken waarin het doen en laten van het koningshuis aan de hand van de bronnen wordt onthuld. Vooral rond de persoon van prins Bernhard en prins Hendrik, de man van koningin Wilhelmina, blijkt toch heel wat aan de hand te zijn geweest. Bekend is natuurlijk de Lockheedaffaire, waarin bleek dat prins Bernhard vatbaar was geweest voor steekpenningen en corruptie. Ook is gebleken dat hij kinderen heeft verwekt bij andere vrouwen en daar ook bedragen aan betaalde. Zo zijn er vandaag de dag wel meer dingen rond het koningshuis die grote vragen oproepen. De geldlust en tal van andere zaken geven veel te denken. Ook het feit dat onze huidige koning met zijn vrouw in de coronatijd op vakantie ging naar Griekenland heeft veel vragen opgeroepen en moest worden rechtgezet. Het gaf aan dat men kennelijk niet goed wist hoe om te gaan met de situatie. Dat valt de laatste tijd wel meer op. Soms krijg je de indruk dat ons koningshuis vooral bezig is met presentatie en verder niet veel bijdraagt aan de goede orde in ons land. Er is veel kritiek en niet alles is van grond ontbloot. Ik moet zeggen dat door dergelijke grondige studies mijn beeld over het koningshuis wel wat veranderd is. Het enige lid van dit huis wat met kop en schouders boven alles uitsteekt is prins Claus. Na een wat moeilijk begin, heeft hij bewezen een waardig prins-gemaal te zijn.
Maar deze kritiek neemt de betekenis van het koningschap niet weg. De kroon en het koningschap is diep verankerd in onze grondwet en samenleving. Het is een onderdeel van ons staatbestel. Binnen ons staatsbestel zijn er belangrijke instellingen die ieder hun eigen plaats innemen. In de eerste plaats is daar de Tweede Kamer van de Staten-Generaal. Dit is het belangrijkste orgaan in de besturing van ons land. Helaas kunnen we niet zeggen dat ieder daar goed van doordrongen is. Ook de huidige regering geeft er soms blijk van de Tweede Kamer niet helemaal serieus te nemen. Dat is een zeer ernstig verwijt. Laten we hopen dat het tij nog wat zal keren. Ook op andere instellingen van staat, zoals de Raad van State, moeten we zeer zuinig zijn. De macht wordt in ons land gedeeld over een reeks organen. Premier Rutte heeft zeker een belangrijke plaats, maar hij kan zomaar niet alles wat hij wil. Dat is de grote kracht van ons staatsbestel. Het koningschap vervult in ons staatsbestel ook een belangrijke functie. Ik herinner me nog uit de tijd als rijksambtenaar hoe gespannen een minister of staatsecretaris kon zijn als hij of zij op bezoek ging bij de Koninging. Dan moesten echt alle zeilen worden bijgezet. Kortom, we behouden graag ons staatsbestel en daarin heeft de Kroon een duidelijke plaats. Laten we hopen dat de mensen die lid zijn van het koningshuis zich ook dien overeenkomstig zullen gedragen. En op dat punt kan er nog veel verbeterd worden.
Ds. W. Visscher