Hoop
Afgelopen weken ontstond er in de nationale media wat ophef over een onderzoek naar de kennis van de Holocaust onder Nederlanders. Zes procent van de respondenten (tussen de 13 en 43 jaar oud) beweerde dat de Holocaust niet echt gebeurd is en 17% stelde dat het aantal vermoorde Joden enorm overdreven is en niet klopt. Dat is bij elkaar dus bijna een kwart van de respondenten.
Later werd er nog wel weer wat afgedongen op het onderzoek. Bepaalde regio’s waren onder- of juist oververtegenwoordigd en enquêtes werden telefonisch uitgevoerd, waarbij er vragen waren bij de methode en de representativiteit.
Niettemin is er een eerder (minder omstreden) onderzoek van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen geweest in 2018, waarbij werd geconcludeerd dat ruim 40% van de jongeren in het VO en MBO niet weet dat er ongeveer zes miljoen Joden zijn omgekomen gedurende de Tweede Wereldoorlog. Ook werd geconcludeerd dat veel jongeren geen idee hebben wat het begrip Holocaust inhoudt.
Al met al is toch wel duidelijk dat het veel jongeren aan elementaire kennis over het verleden ontbreekt. Wat gaat er mis in het onderwijs, dat dit kan gebeuren? Jongeren krijgen maar twee jaar geschiedenis meer op het voortgezet onderwijs; burgerschap wordt belangrijker geacht dan iets over je eigen verleden weten. Daar zullen allerlei redenen voor te geven zijn, maar feit is dat je dan wel een groot risico loopt op collectieve vervaging van het verleden. “Dit nooit meer” is altijd het mantra geweest na de Holocaust en de Tweede Wereldoorlog. Maar als je dit echt nooit meer wilt, zul je daar wel alles aan moeten doen. Het onderwijs zou daar een grote rol in kunnen spelen.
In dat licht is het hoopgevend wat er deze week in Zuidwest-Nederland is gebeurd. Overal waar de Watersnoodramp 70 jaar geleden veel ellende heeft aangericht, vonden herdenkingen plaats. Wat opviel, was dat op de meeste plaatsen de belangstelling groot was, niet in de laatste plaats van jongeren. Het feit dat zij dit belangrijk genoeg vinden om te gedenken, geeft toch weer hoop voor de toekomst.