Column: Alles went?
Alles went. Dit geldt voor heel veel zaken. Soms is dat goed, zoals bijvoorbeeld de noodzaak om een stapje terug moeten doen als het gaat om onze bestedingen vanwege externe oorzaken en misschien zijn we er ondertussen ook al aan gewend geraakt dat lang niet alles op deze wereld maakbaar is. Ondanks dat we jaren achtereen niet geconfronteerd werden met reële oorlogsdreiging, een pandemie, het gebrek aan energie of een toenemende inflatie, raken we er nu toch langzamerhand aan gewend. Net als aan de vaderlandse vlaggen ondersteboven langs onze wegen, het valt niet meer op. We zijn aan al deze dingen gewend geraakt en het leven gaat door.
Maar er zijn ook andere dingen waar ik min of meer aan gewend ben geraakt en dat eigenlijk niet zou moeten. Vrijdag kwam ik - met enkele anderen - terug uit Oekraïne. Ook deze keer was ik deelnemer aan een werkbezoek van Stichting OZO. Twee reisgenoten waren er voor het eerst en wat we daar zagen, maakte op hen veel indruk, zo begreep ik uit de reacties. Die grote indruk herinnerde ik me ook van mijn eerste reizen, ruim tien jaar geleden. Ik zag toen dingen die me niet zo gemakkelijk loslieten. Maar helaas dreigt er voor mij gewenning op te treden. Tot mijn schaamte had ik tijdens het verblijf in Oekraïne aanvankelijk meer last van de uitval van elektriciteit, zo’n drie á vier keer per dag. Ik ergerde me eraan dat er dan geen internet meer is, geen stromend water en natuurlijk zowel binnen als buiten donker en koud. De voorlaatste dag van het werkbezoek bezochten we een aantal hulpverleningsadressen waar mensen onder barre omstandigheden wonen en proberen te leven. Dik in de kleren of dekens, levend bij kaarslicht en als het meezit een beetje warmte van een houtkacheltje dat zeker geen gezonde lucht in de donkere kamertjes brengt. En dan heb ik het nog niet over de gevolgen en de dreiging van oorlog, verdriet, de modder, het gebrek aan alles en de eenzaamheid die velen meemaken. Terugrijdend naar de grens. Terug naar ‘Europa’, dat discussieert over welke en hoeveel raketten, kanonnen en tanks naar Oekraïne moeten worden gebracht. Rijdend door het sombere grijze land, waar een groot deel van de maïsoogst van vorig jaar nog op het land staat, werd ik bang… Bang dat ik ook aan dat alles gewend raak.