Afval ruimen in de Kwade Hoek, wanneer houdt het eens op?: Elly Biesheuvel: "Het geeft rust, ook al moet ik duizenden keren bukken"
HELLEVOETSLUIS - Soms is ze er al in de vroege ochtend en gaat ze pas in de loop van de middag weer terug naar huis. Er zijn weken dat ze drie, vier keer naar de Kwade Hoek gaat. Afval opruimen. “Zolang ik kan bukken ga ik door”, zegt Elly Biesheuvel. Waar komt die tomeloze energie vandaan? Waarom rijdt iemand uit Hellevoetsluis een half uur heen en een half uur terug om de troep weg te halen uit een natuurgebied op Goeree?
Door Kees van Rixoort
Je kunt het je nu haast niet meer voorstellen, maar er was een tijd dat Elly ‘gewoon’ naar de Kwade Hoek ging. Beetje wandelen, bijzondere schelpen zoeken… Meer niet.
Vuilnisbelt
“Maar toen kwam die calamiteit, een jaar of vier geleden. Het hele strand lag vol afval. Helemaal. Allemaal plastic, heel veel bekertjes, yoghurtbakjes, vispluis… Bizar was het, op elke vierkante centimeter lag wel iets. Bij elkaar zeker over een paar kilometer, van de opgang van de Kwade Hoek aan de Oostdijk tot de Waterleidingduinen. Het leek wel een vuilnisbelt. De tranen kwamen uit mijn ogen.”
Tja, wat doe je dan, als je een fijne wandeling door een prachtig natuurgebied in je hoofd had. “Je kunt wel wat oprapen, maar er was geen beginnen aan”, zegt Elly. Pogingen om het probleem onder de aandacht van Natuurmonumenten, de beheerder van de Kwade Hoek, en de gemeente te brengen, hadden aanvankelijk niet het gewenste resultaat.
In beweging
“Toen hebben we RTV Rijnmond erbij gehaald. Het doel was om de boel in beweging te krijgen. Wie is hier verantwoordelijk voor? Hoe ga je om met al dat afval? En – vooral – hoe voorkom je het? Hoe zorgen we ervoor dat de Kwade Hoek schoon is en blijft én dat het probleem bij de bron wordt aangepakt?”
Het luiden van de alarmbel had effect. “De gemeente zette een trekker in. Natuurmonumenten kwam in actie. Schoon Goeree-Overflakkee sloot aan, en ook andere vrijwilligers gingen afval rapen.” Het gevolg van al die inzet – “we zijn twee, drie dagen bezig geweest om alles weg te krijgen” – was dat het natuurgebied er weer wat meer uitzag als een… natuurgebied.
Althans, direct na die calamiteit. Volgens Elly was en is de verdrietig makende opeenhoping van afval niet eenmalig. “Soms ligt er veel afval. Meer dan ‘normaal’. Hoe dat komt? Waarschijnlijk heeft het te maken met de wind en de stroming.”
Groen Strand
Wel is er in de tussentijd veel gebeurd om de situatie structureel te verbeteren. Zo schept het uitroepen van de Kwade Hoek tot Groen Strand – met de daarbij behorende Groene Vlag – verwachtingen en is, in verband daarmee, de werkgroep Strand en Zee van de NLGO (Natuur- en Landschapsbescherming Goeree-Overflakkee) van start gegaan. Er zijn nu – naast het spontane afval rapen – regelmatig georganiseerde opruimdagen en ook educatie en voorlichting zijn van de grond gekomen.
Voorts is een onderzoek uitgevoerd naar de aard en de herkomst van het afval. Daarbij was ook Wageningen University & Research (WUR) betrokken. Als het goed is kunnen we binnenkort de onderzoeksresultaten tegemoet zien. “Een jaar lang – tussen oktober 2021 en oktober 2022 – is alles gewogen wat op het strand is opgeraapt, ook de visnetten en de autobanden. Het was in totaal 5000 kilo. Het had nog meer kunnen zijn als een gedeelte van het strand niet gesloten zou zijn geweest in verband met het broedseizoen.”
Veel voldoening
Elly haakt aan tijdens opruimzaterdagen, gaat soms rapen met vrienden, maar is het liefst alleen op de Kwade Hoek. “Ik vind het er zalig. Het is stil en ik kom er tot rust, ook al moet je duizenden keren bukken… Het liefst loop ik er in de zomer, op mijn blote voeten. Het strand is zó mooi, het is vergelijkbaar met de Waddeneilanden. Het geeft veel voldoening om daar al dat afval weg te halen. Om de natuur te helpen, de dieren. De Kwade Hoek is een Natura 2000-gebied, hè. Daarom doe ik het.”
En omdat ze, als voormalig medewerker in de zorg, van rust, reinheid en regelmaat houdt. “Ik heb gewoon een hekel aan rondslingerend afval”, wijst ze om zich heen in haar keurig opgeruimde huis aan de rand van Hellevoetsluis. “Sterker nog: ik erger me er kapot aan.”
Ruimen, ruimen, ruimen. Je kunt wel bezig blijven. “Het probleem is niet minder geworden, eerder is het nu nog erger”, vindt Elly, die haar werkzaamheden omschrijft als ‘liefdewerk, oud papier’. “Als het strand schoon is gemaakt, weet je dat het de volgende dag, bij de volgende vloed, weer vol afval ligt. Wanneer houdt het op?”
Neem een zak mee
Maar echt moedeloos wordt ze er niet van. “Zo fanatiek als ik zie je er niet veel – ik buk voor het kleinste dingetje –, maar er zijn er meer die vaak op de Kwade Hoek zijn om afval op te ruimen. Je ziet steeds meer afvalrapers. Ik probeer mensen enthousiast te maken om het ook te gaan doen. Als ze ‘Goed bezig, mevrouw’ tegen me zeggen, zeg ik: ‘Ja hè, dat kunnen jullie ook. Hier heb je een zak om het afval in te doen’. En dat zeg ik bij deze tegen iedereen die daar gaat wandelen: neem een zak mee!”
De afvaloogst is heel divers
Wat je allemaal vindt op het strand van de Kwade Hoek. Vispluis, losse draadjes, touw, knopen, poetslappen, fietsbanden, autobanden, de grille van een vrachtwagen, oliefilters, kooien om kreeft mee te vangen en andere visserijattributen, ook uit Frankrijk, worteldoek (afkomstig van langs de rivieren), plastic bekers, drankflessen, verpakkingen van vlees, koekjes en andere voedingsmiddelen, conservenpotten, hagelpatronen, kleiduiven, katheters, soms nog met ballonnetje eraan, luiers en incontinentiemateriaal voor volwassenen, hele pakken maandverband, mondkapjes, ballonnen, een meerval van bijna twee meter. En dit is nog maar een greep…
Elly Biesheuvel vond ook bijzondere voorwerpen, zoals een Goudse pijp met steel, een grote, zeldzame Noordhoren (een schelp) en Romeins aardewerk. Achter haar huis staat een schuur met de meest tot de verbeelding sprekende vondsten. Skeletten van dieren, speelgoed, sieraden… Er ligt zelfs een exemplaar van Hitlers Mein Kampf, maar dat heeft ze niet zelf gevonden.
