Waterstof in Stad: stekker erin of eruit?
Zo af en toe klinkt een teken van leven uit Stad aan 't Haringvliet over het ambitieuze project Stad Aardgasvrij. Deze week kwam de mededeling dat mensen zich kunnen aanmelden voor een schouw. Oftewel: er wordt gekeken of je huis geschikt is voor een ombouw van aardgas naar waterstof. Toch is langzamerhand de vraag wel gerechtvaardigd of de stekker er niet gewoon uit moet. Het antwoord op die vraag is niet per se ja, wel is het zaak om kritisch naar de ontwikkelingen te blijven kijken. Want is het niet vooral een prestigeproject geworden waar heel veel geld in gepompt is en nog moet worden, waarbij de uitkomst ook nog eens onzeker is?
Door Gert Klok
Natuurlijk, het is prachtig dat waterstof als alternatief voor aardgas wordt onderzocht. Zeker als je bedenkt dat het een initiatief is van een groep bewoners. Die hebben echt wel het beste voor met hun dorp en dorpsgenoten. Toch gaan diezelfde dorpsgenoten nu misschien roet in het eten gooien, want 70 procent van alle inwoners van Stad moet voor de overstap op waterstof stemmen en het is maar zeer de vraag of dat realistisch is.
Het is na veel onderzoek en testen inmiddels wel aangetoond dat het kan, een huis met waterstof van energie voorzien. Het is alleen nog altijd onduidelijk wat de kosten zijn. Niet die voor verbruik trouwens, dat staat keurig vermeld op de website van Stad Aardgasvrij. De eerste vijftien jaar kan men steeds voor drie jaar een vast tarief van 90 eurocent ‘dezelfde warmte als een m3 aardgas’, of een variabel tarief dat niet heel veel afwijkt van de dan geldende tarieven voor aardgas. Overigens trok Eneco zich juist op dit punt terug, de energiegigant wilde geen garanties geven over de tarieven.
De vraag is vooral hoeveel het aanpassen van een woning gaat kosten. Elke woning is anders, daarom is maatwerk nodig, aldus de website van Stad Aardgasvrij. In de meeste gevallen moet je toch wel rekenen op duizenden euro's om de woningen aan te passen. Geld dat veel inwoners niet hebben, of het er niet voor over hebben. De bekende 5,6 miljoen euro subsidie wordt deels daarvoor gebruikt.
Het project moet aan acht voorwaarden voldoen en alle acht beloften moeten worden waargemaakt, anders komt er geen waterstof naar Stad. De genoemde tarieven is een van die acht beloftes. De genoemde subsidie is leuk voor Stad, maar indirect een gevaar voor de slagingskans van het hele project. Het moet immers ‘verplaatsbaar’ zijn. Oftewel, Stad Aardgasvrij moet ergens anders ook uitgerold kunnen worden. Met miljoenen aan subsidie is het makkelijk huizen aanpassen, maar die potjes drogen een keer op. Kijk maar naar de elektrische auto. Van de voordelen van vijf jaar geleden is niet veel meer over.
Naast kosten en veiligheid is de vraag ook gerechtvaardigd of waterstof nu het een en al is. Bekend is dat waterstof produceren heel veel elektriciteit kost, terwijl je daar ook direct al veel mee kunt besparen. Investeren in het elektriciteitsnetwerk is dan wellicht een betere optie. Het onderzoek naar de mogelijkheden van waterstof is en blijft lovenswaardig, maar alleen daarmee overtuig je de inwoners van Stad niet. Die willen vooral weten wat het kost. Die vraag staat ook na zo'n vijf jaar nog altijd deels open. Tel daarbij de scepsis op die in het dorp leeft en bij verschillende bijeenkomsten tot uiting kwam en 70 procent meekrijgen wordt een hels karwei. Het projectteam heeft nog tot begin 2023 om hier verandering in te brengen. Tot die tijd kan de stekker nog best in Stad Aardgasvrij blijven zitten.