Opinie: Water staat visserijsector inmiddels boven de lippen
De boeren eisen al wekenlang de aandacht op. Terecht, hun broodwinning staat op de tocht. Een sector die het nog slechter is vergaan de afgelopen jaren, maar veel lastiger zichtbare acties kan voeren, is de visserijsector. En om in de juiste terminologie te blijven: het water staat hen inmiddels boven de lippen. Met de Goereese visweken voor de deur een mooi aanleiding om de schijnwerpers nog maar eens op de enorme uitdagingen in deze sector te richten.
Door Gert Klok
Ooit stond ‘varen’ bekend als een eerbaar beroep: hard werken onder soms gevaarlijke omstandigheden, maar met een mooie en gezonde vangst terug naar de haven. Vissen is nog steeds een eerbaar beroep, laat dat heel duidelijk zijn. Maar door alle omstandigheden is het beeld van de visserij de afgelopen jaren bij veel mensen wel veranderd. Dat heeft een aantal oorzaken.
De meest effectieve: de lobby tegen de vissers die ‘de zeeën leeg vissen’, heeft effect gehad. Onder meer Greenpeace roept dit al jaren en het is een gegeven dat zij veel aan invloed hebben gewonnen. Ook de documentaire Seaspiracy heeft daar veel invloed op gehad. En dus heeft deze boodschap post gevat in de hoofden van veel mensen. Heel veel van wat in die invloedrijke documentaire (en in mindere mate door Greenpeace) wordt verteld, is onzin of hooguit een halve waarheid. Neem de bewering dat visnetten voor meer dan 40 procent van het plastic in zee zorgen. Onzin, zo bleek al snel, dat is hooguit 10 procent. Nog steeds veel te veel, maar het geeft wel aan hoe organisaties met hun eigen agenda de publieke opinie proberen te beïnvloeden, en daar ook in slagen. 'De zeeën zijn leeggevist', klinkt leuk en lekker alarmistisch, maar is echt bezijden de waarheid. Sinds ongeveer twintig jaar neemt de vispopulatie alleen maar toe, zo bleek uit een VN-rapport. Een van de oorzaken? Uitstekend beheer van de visstanden. Juist vissers hebben baat bij een gezonde visstand, die zouden wel gek zijn om de zee 'leeg' te vissen.
De andere reden van de toenemende vispopulatie is dat de visserijdruk is afgenomen, een direct gevolg van alle onzinverhalen die al lange tijd de ronde doen over de visserij. Er varen steeds minder vissersschepen rond en dus wordt er minder vis gevangen. Ook het beeld van de varende visfabrieken die als een soort olietankers die alles op hun pad 'schoonvegen' wat er onder water te vinden is, klopt echt niet. Ze zijn er wel, maar verreweg de meeste vissers hebben 1 of 2 boten waar ze de kost mee moeten verdienen. Voor de energiecrisis was die krimp in de sector zichtbaar, en dat is alleen maar erger geworden. Op het eiland en ook elders in het land zijn er die niet of nauwelijks meer uitvaren, omdat de opbrengst van de vangst simpelweg niet opweegt tegen de kosten die gemaakt moeten worden. Met name de brandstofkosten hakken er zoals bekend flink in.
Europa
Het bruggetje naar ‘Europa’ is snel gemaakt. Waar bijvoorbeeld de boeren mede dankzij Europese gelden in ieder geval nog een boterham kunnen verdienen (gelooft u alstublieft niet al die onzinverhalen over boeren die miljonair zijn; schuren en akkers kun je niet eten), daar heeft de anti-visserijlobby het denken overgenomen van de mensen die de belangrijke beslissingen nemen. En met hen ook veel Europarlementariërs. Tel daarbij op de grote Franse invloed op de besluitvorming rond de visserij. Die is per definitie in het nadeel van Nederlandse innovaties. Nederlandse boeren worden (terecht) geprezen om hun innovatieve manier van werken. De Nederlandse visserijsector is minstens zo innovatief, maar wordt steeds teruggefloten. Pulsvisserij zou slecht zijn voor het bodemleven en vissen zouden onnodig veel lijden door de elektrische schokjes. In verschillende internationale onderzoeken konden wetenschappers concluderen wat ze wilden, pulsvisserij moest en zou de prullenbak in. Hetzelfde dreigt nu te gebeuren met de waterstraal- en flyshoottechniek. De Franse activisten van Bloom hebben de lobby in Brussel al lang en breed opgetuigd om ook deze innovatie de nek om te draaien.
100 euro per week
Wat opvallend en schrijnend is: onder meer de Franse vissers, die voornamelijk met oude dieselmotoren varen en via de toch zo 'vooruitstrevende' EU elke innovatie tegenhouden die beter is voor milieu, onderwaterleven, visstand en daarmee voor de hele sector, juist die vissers worden door de Franse staat ook nog eens gesteund met kortingen op de dieselprijzen. De Nederlanders mogen daarentegen als dank voor alle innovaties en investeringen mogelijk een deel van hun visquota inleveren en hopen dat ze in de nieuwe regeling de zee op mogen omdat ze innovatief genoeg te werk gaan.
Geen duurzame innovaties, slachtoffer van een negatieve lobby, geen steun van de eigen regering, en dan worden de zeeën ook nog eens volgebouwd met windmolens. Gevolg: nog minder ruimte voor de visserij, met name op de Noordzee. Daar is door de Brexit al zo weinig ruimte voor Europese vissers. De gevolgen laten zich goed merken. Ook op Flakkee komen mannen na een week hard werken soms thuis met 100 euro loon. Als er al wordt uitgevaren, of betaald. Het kan een keer een week of een maand tegenzitten, maar op een gegeven moment houdt het op. Het is niet meer dan logisch dat vissers gaan rondkijken voor ander werk. Niet omdat ze dat graag willen, maar omdat ze niet anders kunnen.
Visje op de auto
Vandaag (vrijdag) beginnen de Goereese visweken. Drie weken lang kunnen we genieten van wat 'onze' vissers aan land brengen, bereid door lokale chefs. Met de huidige ontwikkelingen is het de vraag hoe lang dit nog kan. En hoe lang de visserij met alle tegenwerking nog overeind blijft. Het minste wat we kunnen doen is proberen onze vissers te steunen. Door de komende weken een keer een lekker Goerees visje te gaan eten. Al is dat in de huidige tijd voor lang niet iedereen weggelegd helaas. Wellicht is er ook een symbolische steun mogelijk. Een visje op de auto bijvoorbeeld, dat is twee vliegen in 1 klap.