Opinie: Nieuwe coalitieprogramma onder de loep
Eerst maar het woordenspel vooraf. De uitleg van de vier partijen dat het echt niet om een akkoord maar om een programma gaat, omdat de partijen het ‘samen’ willen doen, schept wel enige verwachting. De vraag is in hoeverre de vier partijen de komende periode één front zullen vormen bij grote dossiers als Ouddorp Bad-Oost, Bedrijvenpark Oostflakkee en de Randweg bij Middelharnis. Blijkt dat front steevast gevormd te worden, dan blijkt het programma alsnog vooral een dichtgetimmerd akkoord. De nabije toekomst zal het uitwijzen. De partijen branden hun vingers in het akkoord logischerwijs niet aan Ouddorp Bad-Oost en een mogelijke Randweg, die onbesproken blijven. De coalitie lijkt wel alvast voor te sorteren op de eventuele vestiging van een bioboardfabriek en een distributiecentrum op bedrijventerrein Oostflakkee in Oude-Tonge, door te pleiten voor een goede ontsluiting van met name dat bedrijventerrein om de doorstroming te bevorderen. Die komt echter pas echt onder druk zodra dergelijke bedrijven zich hier zullen vestigen.
Duurzame pas op de plaats
Een opvallende passage in het akkoord is dat de coalitiepartijen niet meer voorop willen lopen als het gaat om ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid. Lange tijd was dat toch het paradepaardje van de gemeente: kijk eens hoe goed wij hier bezig zijn en vooroplopen. Tientallen windmolens, enkele grote zonneparken, Stad Aardgasvrij en een tankstation voor waterstof zijn al op het eiland te vinden.
Windmolens en zonneparken komen er niet meer bij. Dat was het standpunt van het vorige college en dat blijft gehandhaafd. Het behoeft geen betoog dat met name Stad Aardgasvrij onder druk staat, nu enkele bedrijven en participatiebegeleider Jonathan Reitsma uit het project zijn gestapt, overigens om verschillende redenen. Bij de stemming -die al plaats had moeten vinden- moet 70 procent groen licht geven voor het project, anders gaat het feest niet door. Bij de bevolking leven echter nog veel vragen, met name over de kosten. En zolang daar niet meer over bekend is, wordt die 70 procent een lastig verhaal.
Het waterstoftankstation was met name bedoeld als locatie waar chauffeurs van Connexxion hun waterstofbussen konden voltanken, maar daar had de provincie andere ideeën over. Afspraken hierover bleken niet zwart op wit te staan en dus had de gemeente (lees: de ondernemer die hierin investeerde) het nakijken. De OV-bussen tanken inmiddels vooral in Heinenoord.
Wooncoalitie
De vier coalitiepartijen willen binnen een jaar nog een andere coalitie gaan vormen: een wooncoalitie. Het idee is om ‘structureel te gaan overleggen met relevante partijen om samen te streven naar het versnellen van de invulling van de woonopgave’. Binnen twee jaar moet er een kader zijn ‘dat de basis vormt voor de bouw van circa 2000 woningen tot 2030, bovenop de reeds in ontwikkeling zijnde woningprojecten (1250 woningen).’
Twee zaken vallen op: de genoemde aantallen zijn nogal ambitieus te noemen. Nu is de ambitie om snel veel woningen bij te bouwen niet per se verkeerd, zeker als die bestemd zijn voor starters. Toch is het goed om de cijfers in perspectief te plaatsen. Op het eiland staan nu ruim 22.000 woningen, 3250 woningen erbij is dus 15 procent van het aantal woningen dat nu op het eiland staat. Er moet dus een dorp ter grootte van Sommelsdijk worden bijgebouwd om deze ambitie te halen. Een andere optie is ‘stapelen’, dus flatgebouwen neerzetten. Het zal moeten blijken of de coalitie dat aandurft.
Het tweede is de ‘samenwerking met relevante partijen’. Dat zijn dus bijvoorbeeld projectontwikkelaars en partijen als Oost West Wonen. Bij dergelijke samenwerkingen moet een orgaan als de gemeenteraad extra op haar tellen gaan passen. De raad wil heel graag vanaf het begin overal bij betrokken worden, maar het is de vraag of dat met een wooncoalitie gebeurt, zeker als snelheid geboden is. Bestemmingsplannen moeten bovendien vaak worden gewijzigd om bebouwing mogelijk te maken en de recente geschiedenis leert dat dat niet altijd even zorgvuldig gaat.
Zondagsrust
Nog een opvallende zaak in het coalitieprogramma, met name in het licht van de afgelopen verkiezingen, is de nota zondagsrust. Of eigenlijk het feit dat de enige passage in het document die erover gaat, de mededeling is dat de nota zondagsrust wordt gehandhaafd. In aanloop naar de verkiezingen was dat toch een van de hot items om nu eindelijk eens een einde te maken aan de ’SGP-heerschappij’, zoals sommigen dat ervaren. Maak een andere partij de grootste en alles kan en mag op zondag, leek de wat naïeve gedachte.
Die mensen komen van een koude kermis thuis. Het is echter niet moeilijk om te betogen waarom dat helemaal niet erg is, ook als je niet om religieuze redenen hecht aan de zondag als rustdag. Uit recent onderzoek is gebleken dat slechts 3 procent van de eilandelijke bevolking regelmatig op zondag van het eiland af gaat om elders te shoppen. Er is vanuit economisch perspectief geen reden om de winkels open te gooien op zondag. Een niet meer dan logische keuze dus van een partij als VKGO, die daar toch flink mee te koop liep tijdens de verkiezingen, om de onderhandelingen niet daarop te laten klappen. Het is de vraag of de kiezer daar ook zo over denkt.
Als laatste nog enkele korte opvallende aandachtpunten. Het plan is om in nieuwbouwwijken ruimte in te tekenen voor groen en speelplaatsen. Met name dat laatste is geen overbodige luxe. De pmd-zakken ziet de coalitie graag uit het straatbeeld verdwijnen, de mogelijkheden hiervoor wil men onderzoeken. Dat zal veel mensen als muziek in de oren klinken, al is te vroeg juichen nooit een goed idee. En waar de afgelopen jaren vol werd ingezet op recreatie -een belangrijke pijler onder de lokale economie- gaat de focus nu toch echt op wonen en niet meer op recreatie. Dat betekent in theorie dat het in ieder geval niet nóg drukker wordt op de kop van het eiland in de zomer.
Veel grote veranderingen zijn dus inderdaad niet op komst, wel enkele duidelijke koerswijzigingen. De nabije toekomst zal uitwijzen hoe die gaan uitpakken, en of het ook door de coalitie gewenste dualisme in de nieuwe raad beter tot zijn recht komt. De vier coalitiepartijen hebben daar zelf de meeste invloed op.