Museum Ouddorp: Het Ouddorpse verleden gaat leven tussen de bibliotheekboeken
Deze symbiose bestaat sinds 2015. Vóór die tijd zat het Museum Ouddorps Raad- en Polderhuis – nu bekend als Museum Ouddorp – jarenlang alleen in het karakteristieke gebouw in het hart van het dorp. Dat was echter niet het geval toen het museum in 1983 van start ging.
Antiek
Het pand, tot 1966 huis der gemeente, was destijds in bezit van Teun Tanis. Hij runde er een antiekzaak. Ook verhuurde hij een gedeelte aan verzekeringskantoor De Vogel. Toen deze huurder verhuisde naar een ander pand, kwam de weg vrij voor een museum over het leven en werken in Ouddorp en het omringende landschap, dat zich kenmerkt door onder andere hoagtes en schurvelingen.
Dorpsbewoners leverden gebruiksvoorwerpen, gereedschappen en tal van ander huishoudelijk, ambachtelijk en agrarisch erfgoed aan. Zo was het museum in staat de collectie op te bouwen. Het museum kon bovendien vanaf het begin scoren met archeologische vondsten uit de Romeinse tijd. Die waren opgegraven in het gebied Oude Oostdijk bij Goedereede.
Kamertje
Vrijwilligers maakten vitrines en een Ouddorps kamertje. In de raadzaal, waar een tegeltableau hangt dat is vervaardigd door de Porceleyne Fles, vervingen ze het zeil door een parketvloer. Er verschenen ook panelen met informatie. De collectie van het museum strekte zich uit over de eerste verdieping en de zolder, die bereikbaar was via een trappetje. De allereerste tijdelijke expositie bestond uit werk van Hendrik Bieling, die nogal wat Ouddorpse taferelen had geschilderd.
Aan de symbiose met de antiekwinkel kwam een einde toen de antiquair het pand verkocht aan de gemeente. Nu kreeg het museum, dat vanaf dat moment een symbolische huursom van 1 gulden per jaar moest voldoen, de gelegenheid ook de begane grond in gebruik te nemen. Het Raad- en Polderhuis was dus in zijn geheel museum.
Nieuw interieur
Mooi meegenomen was dat er in 1994 ook geld kwam voor een grootscheepse restauratie van het pand. Voor de herinrichting van het museum was bovendien 200.000 gulden subsidie beschikbaar. Een professioneel bureau nam het hele interieur onder handen. De collectie kwam in gloednieuwe vitrines te staan. Ook waren er kasten met laden waarin het publiek kaartmateriaal kon vinden, bijvoorbeeld over hoe de kop van het eiland zich in de loop der eeuwen vormde.
Het museum moest op last van de brandweer wel de expositieruimte op zolder afstoten. Daarna kwam dit hoogste gedeelte van het Raad- en Polderhuis in gebruik als museumdepot. Het Ouddorpse kamertje verdween en de klompencollectie verhuisde naar molen De Zwaan.
Geregistreerd
Alle vernieuwingen leverden het predicaat Geregistreerd Museum op. Daarmee vervulde het kleine dorpsmuseum een voorbeeldfunctie. Later raakte het museum dit predicaat overigens weer kwijt omdat het niet kon voldoen aan de eisen op het gebied van klimaatbeheersing.
Vanaf 2004 was het mogelijk om te trouwen in de raadzaal. Beter gezegd: het was wéér mogelijk, want toen de gemeente Ouddorp nog bestond was dit dé trouwlocatie van het dorp. Na 2004 ontwikkelde de raadzaal van het Raad- en Polderhuis zich tot een populaire plek om elkaar het jawoord te geven. Er waren dagen dat er niet minder dan drie vers getrouwde koppels langs de museumstukken schreden, op weg naar de voordeur.
Het museum trok natuurlijk ook ‘gewoon’ publiek. Vooral toeristen en recreanten wisten het Raad- en Polderhuis goed te vinden. Voor 1,50 euro (later 2 euro) konden ze naar binnen op woensdag- en donderdagmiddag en zaterdag de hele dag. In de gloriejaren ontvingen de gastvrouwen dagelijks vijftig tot vijfenzeventig bezoekers met interesse voor het Ouddorpse verleden.
Brand
In 2006 was er wat tegenslag. Een rokende jongeman veroorzaakte een brand in het museum. Er ging het nodige verloren, waaronder de ramen. De gordijnen wapperden door de glasloze vensters zo naar buiten. Met de uitkering van de verzekeringsmaatschappij en door de tomeloze inzet van klussende vrijwilligers kon het museum een herstart maken. Commissaris van de Koningin Jan Franssen opende de tentoonstelling over 75 jaar VVV.
De tijdelijke tentoonstellingen – naast de vaste expositie – trokken altijd veel belangstelling. Steeds stond er weer een aspect van de Ouddorpse geschiedenis centraal: molens, bunkers, het Flaauwe Werk, elektriciteitsbedrijf EMGO, geëmigreerde Ouddorpers en ga zo maar door. Een mooi moment was de opening van de molententoonstelling door twee molenaars: een ‘ouderwetse’ van een historische korenmolen en een moderne van een windturbine.
Bibliotheek
De symbiose tussen museum en bibliotheek Zuid-Hollandse Delta ontstond in 2015. De gemeente, eigenaar van het Raad- en Polderhuis, wilde de bibliotheek in het pand onderbrengen, zonder het museum te verjagen. Natuurlijk was het even slikken voor de bewaarders van het Ouddorpse erfgoed, maar wat overwoog was de ruimte die ze kregen om de cultuurhistorie te blijven uitdragen, ook al was die ruimte nu beperkter dan voorheen.
Het voordeel was dat het museum vanaf dat moment veel vaker geopend was, namelijk gedurende de openingstijden van de druk bezochte bibliotheek. Bezoekers kregen nog een mooi voordeeltje: zij hoefden geen entree meer te betalen.
Uitwisseling
De collectie en de boeken van de bibliotheek vormen samen een wonderlijk geheel, dat ook uitnodigt tot meer uitwisseling. Zowel bibliotheek als museum geloven dat ze elkaar meer kunnen versterken, bijvoorbeeld door middel van lezingen, tentoonstellingen en filmpjes via de beeldschermen, maar ook in de gezamenlijke communicatie.
De moderne tijd gaat zeker niet voorbij aan het museum: in 2019 is een touchscreentafel in gebruik genomen, waarop van alles over het Ouddorpse verleden is te zien en te beleven. Museum Ouddorp kon de digitale tafel aanschaffen dankzij een subsidie vanuit de erfgoedlijn Goeree-Overflakkee en het Prins Bernhard Cultuurfonds.
Zuil
Datzelfde geldt voor de interactieve zuil over de archeologische vondsten uit de Romeinse tijd. De zuil met informatie in twee talen – Nederlands en Duits – komt deze zomer te staan op de hoek van de Oostdijk en de Hofdijksweg. Een fietsroute tussen museum en zuil is in de maak.
Na corona komt alles weer op gang. Museum Ouddorp wil daarop inspelen door een van de ruimtes in te richten aan de hand van het door de Jumbo-supermarkt uitgegeven boek ‘Ouddorp en Goedereede door de tijd’. Bij elk hoofdstuk passen objecten en op een beeldscherm zijn historische foto’s uit het boek te zien. Wie weet gaan vanuit het museum ook weer de excursies naar de kerktoren van start.
Dit is deel 15 van de serie over eilandelijke stichtingen, verenigingen et cetera die een rol spelen op het gebied van cultuur, historie en erfgoed op Goeree-Overflakkee. Eerder verschenen artikelen over Stichting Podium, Stichting tot Bescherming van het Dorpsgezicht, historische vereniging De Motte, WO2GO, Genealogisch Centrum Goeree-Overflakkee, Kunststichting Goedereede, Stichting Goereese Gemeenschap, de Reizende Dichters, de Molenstichting, KunstPlus, het Streekmuseum Goeree-Overflakkee, Stichting Juunrenne, Stichting Behoud Scheepstimmerwerf Middelharnis en Sociëteit Rethorica.
