Ethiek: Oorlog
Inmiddels wordt meer en meer duidelijk hoeveel ravage de oorlog aanricht. Een stad als Marioepol is grotendeels verwoest. Ook andere steden en dorpen ondergaan hetzelfde lot. We hebben ook al gezien dat er steden zijn waar massagraven worden ontdekt. Ik hoorde onlangs dat er aan Oekraïense kant per dag tussen de 70 en 100 soldaten sneuvelen. Hoeveel het er precies zijn aan de Russische kant is onbekend, maar deskundigen gaan uit van een veelvoud. Er sneuvelen dus in deze oorlog per dag tussen de 200 en 300 soldaten. Als we daar de burgers bij tellen, komen we misschien wel aan 500 tot 1000 mensen per dag. Wat zijn dit ingrijpende getallen. Let wel, dit gaat niet over nummers, maar over mensen die verbonden zijn met andere mensen. Denk aan een soldaat die gehuwd is en een vrouw met twee kinderen achterlaat. Denk ook aan een zoon van een oude moeder. Denk aan mensen die we zouden kunnen ontmoeten. Denk aan jonge mannen die in een tank zitten die geraakt wordt. Van het ene op het andere ogenblik worden ze weggerukt uit dit leven.
Het is altijd lastig om een goed beeld van de oorlog te vormen. Misschien hebben we wel eens iemand zien streven. Dat is reeds aangrijpend. Maar als we een executie hebben gezien, kan dat levenslang een diepe indruk geven. Zo heb ik ooit wel gemeenteleden horen vertellen hoe in de Tweede Wereldoorlog iemand in hun straat werd geëxecuteerd. Het geeft een levenslange indruk die niet meer uit te wissen is. Ook heb ik gemeenteleden gekend die gevochten hadden in Indië. Het is diep ingrijpend als we als kanonnier dorpen moeten beschieten en nadat het rustig wordt de doden gaan begraven in een massagraf. Of die man die me vertelde dat zijn kameraad naast hem werd doodgeschoten en dat die levenslang met hem mee is gegaan. Oorlog heeft een gruwelijk karakter en het kan zeer diep ingrijpen.
Zo zijn er ook boeken die de hardheid en de gruwel van de oorlog proberen weer te geven. Ooit las ik een boek, 'Van het westelijk front geen nieuws', over het front in de Eerste Wereldoorlog. De schrijver wist de ernst van de oorlog zo indringend weer te geven, dat je heel anders over dergelijke dingen gaat denken. Ook is er een boek over de slag bij Stalingrad, 'Leven en lot', dat een ingrijpend beeld geeft van de verwoesting die de oorlog aanricht.
We hebben het vaak bij oorlog over soldaten, tanks, vliegtuigen, kanonnen, wapensystemen en tal van andere zaken. We kunnen ons ook verbazen over de nieuwste technische vindingen. Er zijn bijvoorbeeld geweren (snipers) die 1,5 kilometer verderop iemand kunnen raken. Maar uiteindelijk gaat het over levens van mensen. Het gaat vaak over jonge mannen die opgeofferd worden in een meedogenloze confrontatie. Het gaat om mensen van vlees en bloed, het gaat om zielen voor een eeuwigheid. Ik ben geen pacifist, maar het lezen van concrete dingen op het slagveld maakt wel voorzichtig. In de vroege kerk was er een belangrijke stroming die beslist niets van de oorlog moest hebben. En als je je er even in verdiept wat oorlog is, krijg je daar wel gevoel voor. We hopen en bidden dat de slachtpartij in de Oekraïne zo gauw mogelijk mag worden beëindigd. Nog liever vandaag dan morgen.