Bultrugzalm voor het eerst waargenomen in Nederland
AlgemeenSTELLENDAM - Afgelopen zomer zijn voor de allereerste keer drie bultrugzalmen gesignaleerd in Nederland. Ze werden op 2 en 24 juli vorig jaar gevangen aan de buitenzijde van de Haringvlietsluizen bij Stellendam. Dat schrijft Wageningen University & Research (WUR) in een nieuwsbericht. “De bultrugzalm is een Pacifische zalmsoort die oorspronkelijk alleen in de wateren tussen Noord-Amerika en Rusland voorkomt. Onzeker is nog of de opmars van deze exoot zich zal voortzetten en of hij een bedreiging kan vormen voor de inheemse Atlantische zalm.”
Een van de vissen zwom in de zalmsteken (een soort fuik) die onderzoeksbureau ATKB gebruikt, om voor Rijkswaterstaat salmoniden te vangen en deze te voorzien van een NEDAP-zender. De twee andere dieren waren in de fuik van een fuikenvisser terechtgekomen, die de bijvangst van trekvissen in de fuikenvisserij registreert. “In eerste instantie was het niet duidelijk om wat voor soort Pacifische zalmen het precies ging, maar later bleken dit de eerste vangsten van bultrugzalmen in Nederland ooit”, aldus de universiteit in het bericht.
“De bultrugzalm is de kleinste van alle Pacifische zalmen. Deze soort heeft zijn naam te danken aan de enorme bult op de rug, die vooral de mannetjes ontwikkelen zodra ze de rivieren optrekken om te paaien. Het meest bijzondere is wellicht de strikte tweejarige levenscyclus, waardoor er in een rivier twee van elkaar gescheiden populaties voorkomen, met elk een eigen ontwikkeling: één die paait in even jaren en één die paait in oneven jaren. Jonge bultrugzalmen trekken na enkele weken/maanden al richting zee en keren standaard, na twee groeiseizoenen op zee, terug naar de rivier om te paaien, om vrijwel direct daarna te sterven.”
De bultrugzalm komt volgens de universiteit steeds meer voor in Europa. “Met name in het noorden van Scandinavië, maar onder andere ook in Ierland en Schotland. Daarnaast is deze soort recent in de Oostzee, in Groenland en aan de Oostkust van Canada waargenomen. Sinds 2017 is er een zeer sterke toename te zien in de oneven jaren en in de rivieren van Noorwegen komt deze exoot inmiddels al meer voor dan de inheemse Atlantische zalm.”
In eerste instantie lijkt de bultrugzalm geen bedreiging te zijn voor de Atlantische zalm, aldus de universiteit in het uitgebreide bericht. “De bultrugzalm paait eerder, waardoor er weinig tot geen overlap in paaiperiode is. Ze gaan minder ver de bovenlopen van rivieren in, waardoor er weinig competitie voor paaiplaatsen lijkt te zijn. Daarnaast migreren juveniele bultrugzalmen vrij snel richting zee, waardoor er waarschijnlijk maar een zeer korte overlap is tijdens de opgroeifase van beide soorten en er bijvoorbeeld niet veel competitie voor voedsel zal zijn. Recent onderzoek heeft ook aangetoond dat de bultrugzalm geen andere parasieten bij zich draagt dan de Atlantische zalm. In Rusland komen deze twee soorten sinds de introductie al langere tijd samen voor in dezelfde rivieren, zonder dat dit grote negatieve gevolgen voor de Atlantische zalm gehad lijkt te hebben.”
Ondanks dat de bultrugzalm geen bedreiging lijkt te vormen, hebben verschillende landen in Europa wel al maatregelen genomen tegen deze exoot, aldus de Wageningse universiteit. “Zo worden in Noorwegen in de oneven jaren sinds 2017 al op grote schaal bultrugzalmen gevangen en verwijderd uit de rivieren (ordegrootte honderdduizenden). In Engeland, Schotland en Ierland hebben de overheidsinstanties sportvissers opgeroepen om iedere bultrugzalm die gevangen wordt te rapporteren en op een humane manier te doden. Aan de andere kant wordt in Rusland geen enkele maatregel genomen, zij concentreren zich meer op de commerciële exploitatie van de soort.”
Of we ons in Nederland zorgen moeten maken, zal volgens de WUR afhangen van de aantallen. “Er is nog een aantal onzekerheden rond de bedreiging die de bultrugzalm zou kunnen vormen voor de Atlantische zalm. Zolang deze niet zijn opgehelderd, blijft er altijd een kans dat de bultrugzalm voor een nog verdere afname van de Atlantische zalm kan zorgen. Echter, hij zal zich hiervoor eerst succesvol moeten voortplanten door het rivierengebied op te trekken om mogelijke paaigronden in Duitsland, Frankrijk of België te bereiken. De bultrugzalm is echter tot nog toe niet gesignaleerd in deze rivieren.”