Verkiezingsuitslag op Goeree-Overflakkee nader bekeken: VKGO wint maar verliest ook, opmars CDA komt niet alleen door Ouddorp Bad-Oost
Vitale Kernen Goeree-Overflakkee (VKGO) werd dus de grootste en leidt de dans richting een nieuwe coalitie. Daarover valt genoeg te speculeren. Of bijvoorbeeld de SGP terugkeert in een nieuwe coalitie, hangt onder meer af van de vraag hoe graag VKGO het zonder de staatkundig gereformeerden wil gaan proberen. Ook het CDA en Groep Jan Zwerus deden het voortreffelijk, dus die twee winnaars hebben alle recht hun plekje in de onderhandelingen op te eisen.
Vitale Kernen is de winnaar en SGP de verliezer, luidde de conclusie vorige week. Maar cijfermatig klopt er niet veel van die stelling. 'Grote winnaar' VKGO verloor 83 stemmen ten opzichte van vier jaar geleden. Hooguit hield de partij dus de schade beperkt. In het licht van de fusie met Eiland van Vrijheid verloor VKGO cijfermatig gezien zelfs een zetel (7 nu tegenover 8 in 2018). Een winnaar en tegelijkertijd een verliezer dus, al zullen ze dat bij de partij vermoedelijk anders ervaren.
SGP verliest terrein op de kop
De SGP is na twee ‘overwinningen’ niet meer de grootste partij op het eiland. Spreken van een historisch verlies gaat daarom wat ver, aangezien het pas de derde verkiezingen in de huidige gemeente waren en de SGP op het oostelijke deel van het eiland van oudsher veel minder groot is dan op de Kop van Goeree. Opvallend is de uitslag wel, bijvoorbeeld door het stemmenverlies van de SGP op diezelfde kop van het eiland. De partij kreeg nog wel de meeste stemmen (1470 in de voorlopige uitslag) in Ouddorp en Goedereede samen, vier jaar geleden haalde de SGP op dat deel van het eiland nog 1689 stemmen. Dat is een min van 219 stemmen. In totaal verloor de SGP 322 stemmen ten opzichte van 2018, waarvan twee derde dus op de kop van het eiland.
Met name het CDA (1256 stemmen) zat de SGP daar op de hielen. Die partij maakte een grote stap, want vier jaar geleden bleef het CDA steken op 903 stemmen. Dirk Pijl bleek voor CDA een stemmenkanon in Ouddorp en Goedereede. De inwoner van Goedereede kreeg daar 475 stemmen, iets minder dan SGP-lijsttrekker Herweijer (507) en ruim meer dan de Ouddorpse nummer 2 van de SGP, Peter Grinwis (253).
Ouddorp Bad-Oost
Het standpunt van de partijen rondom de ontwikkeling van Ouddorp Bad-Oost heeft vermoedelijk een belangrijke rol gespeeld in de opmars van het CDA. Als eerste partij verklaarde het CDA zich duidelijk tegen de bouw van vakantiewoningen op de veelbesproken locatie. Over het wijzigen van dit standpunt kort voor de verkiezingen valt het nodige te zeggen, maar een partij mag nu eenmaal haar standpunt wijzigen. De SGP wil liever het oordeel van de rechter afwachten voordat het een definitief standpunt inneemt en is dus niet op voorhand tegen de bouwplannen. De duidelijke stellingname heeft het CDA geen windeieren gelegd in Ouddorp en Goedereede.
Toch is het te makkelijk om de winst van het CDA alleen aan Ouddorp Bad-Oost op te hangen. De partij deed het over het gehele eiland namelijk erg goed. Op Ooltgensplaat en Nieuwe-Tonge na zat de partij steevast bij de eerste drie. En met Tim Jochems als stemmenkanon in Oude-Tonge (hij kreeg 484 van de 633 CDA-stemmen in het dorp), bleef het CDA daar zelfs in het spoor van VKGO, toch een Vitale Kernen-bolwerk.
Groep Jan Zwerus
Dan die andere winnaar, Groep Jan Zwerus (GJZ). De ‘vrolijke rechtse plattelandspartij’ werd door de kenners vooraf al aangewezen als een van de mogelijke winnaars. De sprong van 1 naar 4 zetels overtrof de verwachtingen. “Hier staat een gelukkig man”, aldus Zwerus op de uitslagenavond. GJZ deed het in alle dorpskernen goed, maar formidabel in Achthuizen, waar het de grootste partij werd. De winst in dat dorp had alles te maken met Jos de Jonge. De GJZ-lijstduwer haalde 118 stemmen in Achthuizen, zijn woonplaats, op VKGO na meer dan alle andere partijen in dat dorp in totaal. De Jonge kreeg mede dankzij deze score als enige kandidaat voldoende voorkeursstemmen. Hij zal ook plaatsnemen in de gemeenteraad, een prijzenswaardig besluit aangezien de meeste lijstduwers er toch vooral om hun ‘naam’ staan. Het besluit van De Jonge gaat ten koste van Rita van den Nieuwendijk en dat is pikant, aangezien zij met ABB voor deze verkiezingen een fusie aanging met Groep Jan Zwerus.
D66
Dat D66 het voor elkaar heeft gekregen om in de raad te komen, is ronduit een knappe prestatie te noemen. Pas halverwege vorig jaar werden plannen gemaakt om toch weer een gooi te doen naar een raadszetel op Goeree-Overflakkee. In 2012 lukte het de partij net niet om in de nieuwe gemeenteraad te komen, waarna het lang stil bleef. Dit keer kon zelfs een lijsttrekkerswissel vlak voor de start van de campagne niet verhinderen dat Jeffrey Verlegh namens D66 in de raad komt en meteen een van de jongste raadsleden in de nieuwe raad is.
Verliezers
De VVD miste ook na de aangevraagde hertelling op een paar stemmen de restzetel en dus zal de klap van het zetelverlies (van 3 naar 2) bij Ellen Nijssen en haar team het hardst aankomen. De aanvraag voor hertelling leverde hier en daar negatieve reacties op, met name op social media werd de partij door sommigen weggezet als ‘slechte verliezers’. Vanuit VVD-perspectief was de aanvraag niet meer dan logisch, juist gezien het kleine verschil. En met 26.297 stembiljetten is een telfoutje niet ondenkbaar.
Ook de ChristenUnie en de PvdA likken hun wonden met een zetel minder dan vier jaar geleden. Beide partijen vielen over de volle breedte van het eiland terug en verloren bijna overal stemmen ten opzichte van 2018. Opvallend bij de PvdA was overigens dat nummer 2 Petra 't Hoen net als vier jaar geleden meer stemmen kreeg dan lijsttrekker Jaap Willem Eijkenduijn. Partij van de Jongeren haalde het niet, waarna lijsttrekker Florian van der Weide vorige week ‘berichten in de media’ als de belangrijkste oorzaak benoemde. Feit is dat de PvdJ met 506 stemmen ver verwijderd bleef van een plekje in de raad. Daarvoor waren meer dan 846 stemmen nodig.
Jongeren
De kiezer op Goeree-Overflakkee ziet graag meer jongeren in de raad. Naast de lijsttrekkers kregen vooral de jongere kandidaten veel voorkeursstemmen. Naast Tim Jochems (25) komen onder meer Cheyenne van Alphen (22), Jeffrey Verlegh (24) en Mayke Wesdorp (18) in de raad en keert Simon van der Tang (25) ook terug op het pluche. Twintigers als Stan van Heemst en Christa de Geus haalden ook veel stemmen binnen voor hun partij.
Representatief
Een laatste interessante vraag: is een van de dorpskernen representatief voor de verkiezingsuitslag van vorige week? Op Goeree-Overflakkee blijkt dat lastig. Daar zijn partijen in sommige kernen heel sterk, terwijl ze in andere plaatsen nauwelijks stemmen krijgen. Toch is er wel iets over te zeggen. In drie kernen staan de partijen keurig in de juiste volgorde: Sommelsdijk, Middelharnis en Herkingen. Bij de twee grootste dorpskernen van het eiland is het verschil tussen VKGO en SGP echter een stuk groter dan de einduitslag. Herkingen geeft daarom misschien wel het beste beeld, al is daar het probleem dat D66 en PvdJ precies evenveel stemmen haalden, terwijl dat eilandbreed toch iets anders lag.
De cijfers in dit artikel en in het overzicht per dorp zijn gebaseerd op de voorlopige uitslag en dus niet helemaal accuraat. De laatste cijfers konden helaas niet meer in het overzicht worden verwerkt.