Opinie: Met open armen
Het is hartverwarmend als je ziet hoe heel veel Nederlanders reageren op de situatie in Oekraïne. De een laadt vrachtwagens vol spullen en brengt die tot de grens of zelfs in Oekraïne. Anderen zetten zich in door spullen te verkopen voor ‘het goede doel’. Chalets waar normaal gesproken aan verdiend wordt, zijn omgeturnd tot tijdelijk woonverblijf voor de vrouwen en kinderen die ook naar ons eiland komen. Er wordt massaal gedoneerd via Giro 555 en andere instanties. De Oekraïeners worden met open armen ontvangen, en dat is geweldig. ‘Vest op prinsen geen betrouwen’, maar het geeft wel weer een beetje vertrouwen in de mensheid.
Hoe anders waren de geluiden in ons land toen vluchtelingen uit bijvoorbeeld Syrië in 2011 massaal op de vlucht sloegen. Die moesten maar in de regio worden opgevangen, was de vaak gehoorde opmerking. Op zich prima, ware het niet dat dit argument werd gebruikt om Syriërs toch vooral buiten de deur te houden. Met liefde voor onze medemens had het meestal weinig te maken. Voor deze mensen hadden en hebben we niet echt open armen. Bovendien gebeurde het ook gewoon, opvang in de regio. In Libanon (niet echt een ‘rijk’ land) bestaat nog altijd een kwart van de bevolking uit Syrische vluchtelingen, zo becijferde Stichting Vluchteling. Turkije vangt momenteel bijna 3 miljoen Syriërs op en zelfs in Irak (waar mensen zelf moeten vluchten), zijn meer dan 200.000 Syrische vluchtelingen opgevangen. Syrië is immers nog steeds een land in oorlog, al zouden we dat door de coronacrisis en de Russische invasie in Oekraïne bijna vergeten.
De meer negatieve geluiden die klinken over Syrische vluchtelingen gaan over gelukszoekers, die er ongetwijfeld ook tussen zitten. ‘Het zijn vaak mannen, die hebben hun vrouw en kinderen daar achtergelaten, proberen hier een status te krijgen en dan hun gezin hierheen te krijgen’, is een vaak gehoorde uitleg. Daar zit zeker een kern van waarheid in, maar denk niet dat deze beslissing lichtzinnig werd genomen. De (financiële) prijs voor de levensgevaarlijke overtocht naar Europa was al hoog, maar de belangrijkste reden dat juist de mannen onze kant op kwamen en komen, is dat ze anders gedwongen moeten vechten in het leger van Assad.
De situaties in Syrië en Oekraïne zijn heel verschillend, maar de oorzaak van de vluchtelingenstroom is echt hetzelfde: deze mensen zijn gevlucht voor oorlogsgeweld. Het is schrijnend om het verschil te zien tussen de afkeer jegens onze Syrische medemens en de open armen die we hebben voor mensen uit Oekraïne. Is het op Goeree-Overflakkee heel anders gesteld met de houding ten opzichte van Syrische vluchtelingen dan in de rest van het land? Eigenlijk wel een beetje en dan ook nog in de goede zin van het woord. Natuurlijk waren er proteststemmen toen bekend werd dat op het havenhoofd van Middelharnis tijdelijk 75 vluchtelingen zouden worden opgevangen op een boot. De positieve reacties waren echter verreweg in de meerderheid. Van alle kanten werd hulp aangeboden, ook dat was en is hartverwarmend.
Het is te hopen dat we onze armen ook voor langere tijd open willen houden. In Syrië woedt de oorlog al meer dan tien jaar en uitzicht op betere tijden is er niet echt. Ook in Oekraïne zou het conflict zomaar veel langer kunnen duren dan we nu misschien denken. En dan zijn onze medemensen uit Oost-Europa hier over een paar jaar nog steeds.