Opinie: We moeten echt van het gas af
Veel mensen zijn niet tegen nieuwe manieren van energie opwekken, zolang het hen maar niet (te hard) in de portemonnee raakt. Zeker in deze dure tijden geen gekke gedachte. Mede dankzij de torenhoge gasprijzen is het verwarmen van de woning immers een stuk duurder geworden. En aan de pomp trekt alle kleur uit je gezicht bij het zien van de prijs voor een liter benzine. Het zou kunnen betekenen dat mensen vaker de fiets pakken, wat niet per se slecht is. Het houdt echter vooral in dat met name mensen die het al niet breed hadden, nu echt in de financiële problemen kunnen komen. Zeker als ze in een slecht geïsoleerd huis wonen en hun autootje echt nodig hebben om naar het werk te gaan.
Het is de harde realiteit van 2022, waar ook de oorlog die momenteel woedt in Oekraïne nog zijn schaduw over werpt. Toch is het zaak om -juist ook met de Russische agressie in het achterhoofd- vaart te zetten achter de transformatie naar schone energie. Kritisch kijken naar wat de beste oplossingen zijn, wat niet en wat de gevolgen zijn van de keuzes die worden gemaakt, blijft daarbij noodzakelijk. Van het aardgas af is natuurlijk wel een mega-operatie. Nieuwe, schone energiebronnen zijn een must, maar ze hebben ook nadelen. Vanuit CO2-reductie gezien is een massale overstap op elektriciteit op zich een goed idee. Daken vol zonnepanelen heeft daarbij echt de voorkeur boven zonneparken op landbouwgrond en bovendien onnodig zolang veel daken nog 'leeg' zijn. Windparken op zee heeft zeker voordelen (het levert veel energie op én ze blijven uit het zicht), maar de visserijsector ondervindt er wel grote problemen van. Het verbieden van visserij bij die parken is geen oplossing en bovendien behoorlijk 'fout', omdat juist die sector heel erg bezig is met verduurzaming. Het verbieden van de pulsvisserij was in dat licht een gigantische blunder. Hele woonwijken verwarmen met waterstof, zoals de bedoeling is in Stad aan 't Haringvliet, is best ambitieus. Het zou kunnen werken, al lopen de meningen daarover uiteen. Want wat als de subsidiepotjes straks leeg zijn en blijkt dat de energierekening veel hoger is? Allemaal vragen die een antwoord verdienen, terwijl ze er nog niet zijn.
Hele en halve onwaarheden
Wat zeker niet meehelpt in de zoektocht naar nieuwe energie, zijn de vele halve en hele onwaarheden die geroepen en geschreven wordt over de energietransitie en klimaatverandering. Voor dat laatste daarom speciale aandacht aan de hand van drie vaak gehoorde bezwaren tegen de energietransitie die gebaseerd zijn op misinformatie.
De mens heeft nauwelijks invloed op klimaatverandering.
Deze bewering duikt telkens weer op. Het is helaas wensdenken omdat ze al vele malen is weerlegd door wetenschappelijk onderzoek. Het is stap 1 in het zaaien van twijfel over nut en noodzaak van de energietransitie, zei klimaatadviseur Jan Paul van Soest in 2020 tijdens een uitzending van Pointer. "Twijfel zaaien, dat is de kern. En om die twijfel te zaaien is het recept: wetenschappers zwart maken en pseudowetenschappelijke teksten verspreiden. En dat werkt." Van Soest schreef er het boek De Twijfelbrigade over. De betreffende uitzending en een uitgebreid artikel, waarin ook de beweringen van stichting Clintel worden onderzocht, is terug te kijken via de website van Pointer.
Die hele energietransitie is sowieso onbetaalbaar.
Waar twijfel zaaien stap 1 is, daar is wijzen op gigantische kosten stap 2 in wat de ‘tabaksstrategie' heet. "Duizend miljard euro", zei Baudet (FvD) over wat de energietransitie zou gaan kosten. Het is dan ook geen toeval dat een van de oprichters van Clintel, Marcel Crok, al jarenlang de klimaatadviseur van de FvD is. Het Planbureau voor de Leefomgeving kwam tot in 2017 evenwel een iets andere conclusie: "Als 49 procent reductie wordt nagestreefd, kunnen de kosten in 2030 oplopen tot 3,5 tot 5,5 miljard per jaar." Dat is nog altijd veel geld, maar op de jaarlijkse begroting van het Rijk ongeveer 1 procent. Het kost ons als inwoners geld, dat is zeker. Maar het is ook een investering, die we terugverdienen met een lagere energierekening. En niet onbelangrijk: we investeren in droge voeten.
In Duitsland wordt juist gestimuleerd om over te stappen op aardgas, zo slecht kan het dus niet zijn.
Het klopt inderdaad dat bijvoorbeeld in Duitsland wordt gestimuleerd om over te stappen op aardgas. ‘Ze krijgen zelfs 750 euro subsidie’, klinkt er steevast achteraan. Het is een stokpaardje van tegenstanders van de energietransitie. Dat is echter maar een deel van het verhaal. Het is namelijk niet zo dat onze oosterburen massaal overstappen van ‘schonere’ energie naar aardgas. In Duitsland wordt een kwart van de woningen nog met olie en kolen verwarmd, veel schadelijker voor het milieu dan aardgas. Overstappen op aardgas ziet Duitsland daarom als een stap in de goede richting. Als alle huishoudens overstappen van olie naar aardgas, levert dat een vermindering van 30 procent CO2-uitstoot op. Ook Duitsland heeft ambitieuze klimaatdoelen richting 2050.