SGP-er Rien van der Boom over het Dualisme: "We besturen op hoofdlijnen, maar we komen wel aan het controleren toe"
Aan het eind van deze raadsperiode zit Rien van der Boom twintig jaar in de gemeenteraad. Eerst in de raad van de voormalige gemeente Middelharnis en later vanaf 2013 – na de samenvoeging – in de gemeenteraad van Goeree-Overflakkee. Voor zijn raadslidmaatschap draaide hij wel al mee met de verkiezingscampagnes van de SGP. “Ik ben dan ook al ruim veertig jaar betrokken bij de plaatselijke SGP.” Dit zal naar alle waarschijnlijkheid zijn laatste periode in de gemeenteraad zijn. “Bij de SGP is min of meer de afspraak dat je onder normale omstandigheden als je rond de zeventig jaar bent, plaatsmaakt voor jongeren.”
Gelukt?
Als we Van der Boom vragen of hij vindt dat het dualisme is gelukt, antwoordt hij niet direct met ja of nee. “Sommige dingen zijn wel gelukt maar andere zaken kunnen beter.” Volgens zijn waarneming is de betrokkenheid van de burger bij de gemeentepolitiek in de afgelopen periode niet erg vergroot, ondanks dat dat het doel van het dualisme was. “De scheiding tussen de wethouders en de raad heeft wel plaatsgevonden. Zo was tijdens het monisme meestal gebruikelijk dat de wethouder ook lijsttrekker was. Dat is nu vrijwel nooit meer het geval. De plaats van de wethouder is nu ook fysiek (los van de coronaperiode) wat meer op afstand gekomen”, en dit keurt Rien van der Boom wel goed. Al is de wethouder ook bij de fractievergaderingen van de SGP aanwezig.
"Met de invoering van het dualisme zijn ook de griffies ontstaan. In de loop van de tijd groeien die steeds meer naar volwassenheid. Naast hun secretariële werkzaamheden moet hun adviserende en ondersteunende rol voor de raad nog veel meer inhoud krijgen. In onze gemeente wordt daar mede op initiatief van de werkgeverscommissie hard aan gewerkt.”
Meer tijd?
Hebben de raadsleden nu meer tijd gekregen om ‘de straat op te gaan’ en zo de contacten met de burgers te onderhouden? Van der Boom vindt van wel. “Met de raad van Middelharnis deden we dit ook wel, maar na de samenvoeging hebben we als gemeenteraad intensief werkbezoeken afgelegd. Zowel bij bedrijven als bij verenigingen en andere organisaties.” Ook vanuit de fractie zelf worden er werkbezoeken afgelegd. Dit is een ontwikkeling die Rien van der Boom heel belangrijk vindt, “want je bent raadslid voor heel de gemeente”.
Het dualisme is mede ingevoerd om ‘dichtgetimmerde coalitieakkoorden’ te voorkomen. Is er nu nog sprake van een dichtgetimmerd coalitieakkoord? “Dit valt wel mee hoor”, aldus Van der Boom. “De oppositie heeft volgens mij wel meer ruimte gekregen dan voorheen. Bij het vormen van een coalitie zijn alle partijen uitgenodigd en zij hebben hun zegje kunnen doen en daar is zeker naar geluisterd, er zijn dan ook door de oppositie aangedragen punten meegenomen in het coalitieakkoord.” Volgens het SGP-raadslid zal er waarschijnlijk in de toekomst naar een breder akkoord worden gestreefd. “Er zijn hierover al besprekingen gaande, maar eerst moet natuurlijk de uitslag van de verkiezingen worden afgewacht.”
Dat na de invoering van het dualisme het ook mogelijk is geworden dat er wethouders van ‘buitenaf’ kunnen worden aangetrokken als partijen intern geen geschikte kandidaat hebben, vindt Rien van der Boom een goede zaak. “Je kunt beter een wethouder van buitenaf met goede kwaliteiten hebben dan iemand van binnenuit die deze kwaliteiten mist.”
Controleren
Een andere taak van de gemeenteraad is het controleren van het college. Hierbij wordt gekeken of de wethouders bij de uitvoering zich aan de kaders houden die door de gemeenteraad zijn uitgezet. Volgens Van der Boom vindt die controle wel degelijk plaats. “We besturen wel op hoofdlijnen, maar we komen zeker aan het controleren van het college toe.” Daarvoor heeft de raad verschillende hulpmiddelen tot zijn beschikking. Niet alleen controle op cijfers, maar ook op de eerder gestelde kaders.
Wanneer er grote veranderingen plaatsvinden, worden er klankbordgroepen gevormd. Als voorbeeld noemt Rien van der Boom de herinrichting van het Sociaal Domein en de Energietransitie. De raad wordt dan door de verantwoordelijke wethouder en de betreffende ambtenaren vroegtijdig bij deze opgaven betrokken en in het gehele traject meegenomen. Er is dan geen onderscheid tussen coalitie en oppositie. “Ook hebben we als raadsleden de beschikking over een Rekenkamer die met de invoering van het dualisme haar intrede deed. Zij kunnen onafhankelijk onderzoeken uitvoeren maar stemmen vrijwel altijd met de raad af aan welk onderzoek behoefte is. Elk jaar vinden er een tweetal onderzoeken plaats.”
Onder druk?
Evenals de andere geïnterviewde raadsleden voelt ook Van der Boom wel eens de druk van de - soms - ongefundeerde kritiek die gespuid wordt op de sociale media. “Met die kritiek, als die onterecht is, moet je leren leven en maar niet op reageren. Aan de andere kant maken we als partij uiteraard ook gebruik van deze middelen.”
Concluderend is Rien van der Boom, met zijn lange ervaring binnen het dualisme, niet ontevreden over hoe het dualisme gestalte heeft gekregen. Volgens hem is er alle ruimte voor inbreng van de oppositie. Van dichtgetimmerde besluiten is nauwelijks sprake en zijn de verschillen tussen oppositie en coalitie in veel opzichten maar miniem.