Henk van der Meer: “College krijgt te veel ruimte”
In 1994 kwam Henk van der Meer in de fractie van de VVD van de voormalige gemeente Goedereede. Hij heeft dus volop meegedraaid in een monistisch functionerende raad. Op de vraag hoe het er in die tijd aan toe ging in de gemeenteraad van Goedereede, antwoordt hij met een voorbeeld. “Na de verkiezingen kwamen we als gemeenteraad bij elkaar om coalitievorming te bespreken. Dan keek wethouder Laurens Vissers eens langs burgemeester Van Velzen heen en sprak tot wethouder Hans Klepper van de SGP de woorden: ‘We doen het maar weer, want het was goed gegaan’. Dit was het toppunt van monisme”.
De invoering van het dualisme is dus een goede ontwikkeling geweest? vragen we aan Van der Meer. Die vraag kan hij niet bevestigend beantwoorden. “Het dualisme is nooit goed uit de verf gekomen. De plaatsen van de wethouders tijdens de raadsvergaderingen zijn dan wel iets apart gezet. In principe maakt de coalitie nog de dienst uit en dat was niet de bedoeling bij de invoering van het dualisme”.
De partijen waarin Van der Meer actief is geweest hebben zowel een oppositiestatus als coalitiestatus meegemaakt, zowel onder het monisme als het dualisme. Toch vindt hij het dualisme niet geslaagd. Ook niet na de herindeling van 2013, waarmee één gemeente Goeree-Overflakkee ontstond. “In principe is de raad de baas en het college heeft maar uit te voeren wat de raad hen opdraagt. In de praktijk functioneert dit niet”. Hij wijt dit aan de versnippering van de oppositie, waardoor men weinig op één lijn zit. Dit is één van de redenen waarom zijn partij EVV voor deze verkiezingen is opgegaan in VKGO.
Raadsakkoord
Na de verkiezingen van 2018 zijn alle gekozen partijen bij elkaar gaan zitten en is er een soort raadsakkoord ontstaan. “Wij hebben hier wel mee ingestemd, want het was een redelijk akkoord. Toch bleef er nog een aantal partijen buiten en dat was jammer”.
Volgens Van der Meer is er van het ‘kaders stellen’ door de raad niet zoveel terechtgekomen. “Het controleren van het college is niet zo gemakkelijk. Mijn ervaring is dat als je bij een wethouder doorvraagt, je al vlug het antwoord krijgt ‘dat wij (de wethouders) voor de uitvoering zijn’. Dit wordt weleens te vlug gezegd. Voor de raad valt er dan niet veel meer te controleren”.
Volksvertegenwoordiger
Naast de taken van kaders stellen en controleren, heeft de gemeenteraad ook een taak als volksvertegenwoordiger. Ook deze taak blijkt niet altijd mee te vallen. Natuurlijk vertegenwoordigen de meeste raadsleden een bepaalde achterban en onderhouden ze – als het goed is – daar ook contact mee. Bij de gemeente Goeree-Overflakkee houdt men al geruime tijd dialoogavonden. Eén keer in de maand komt er een aantal onderwerpen aan de orde waarover de burgers in gesprek kunnen gaan met de gemeenteraad en het collega. Henk van der Meer is wel voorstander van deze avonden, maar of ze wel aan hun doel beantwoorden – in gesprek gaan met de burger – daarover heeft hij zijn twijfels. “Deze avonden worden slecht bezocht en dat komt ook omdat er niet echt een gesprek is. Insprekers krijgen vijf minuten en dan worden ze afgehamerd. Vervolgens krijgen ambtenaren en wethouders alle tijd om hun zegje te doen. Van een echt gesprek is dan ook geen sprake. Als burger haak je dan wel vlug af”.
Ruimte wethouder
Uit het gesprek met de 76-jarige raadsnestor blijkt dat de grote ruimte die de wethouder krijgt exemplarisch is voor het functioneren van raad en college. “Het college krijgt veel te veel ruimte”, zo is zijn conclusie. “Als volksvertegenwoordiger moet je de burgers niet zien als stemvee. Je dient op een goede manier met hen in gesprek te blijven en daarbij moet wel duidelijk worden gemaakt wat er mogelijk is bij het besturen van een gemeente. Je moet eerlijk en betrouwbaar blijven”. Evenals zijn collega-raadsleden die over dit onderwerp zijn geïnterviewd, wijst hij erop dat de speelruimte van de gemeente vanwege provinciale en landelijke wetgeving niet zo groot is.
In gesprek blijven
Ook Van der Meer is op de hoogte van de soms grove kritiek die raad en college over zich heen krijgen via de sociale media. Het doet hem niet zoveel. Wel tekent hij aan dat het belangrijk is om met elkaar in gesprek te blijven. “Dit is ook binnen de raad zo. Soms worden er besluiten genomen waarmee je het niet eens bent. Maar daar moet je je dan bij neerleggen. Zo werkt nu eenmaal democratie”.
Is het dualisme mislukt? Zo vragen we tenslotte aan Henk van der Meer. Hij aarzelt een beetje, dan antwoordt hij: “Ten dele… In de raad is het nog niet zo slecht gesteld met het dualisme en dan doel ik op het volksvertegenwoordigend aspect. Maar op kaders stellen en controleren kan er nog wel een slag gemaakt worden”.