Opinie: Energieprijzen door het dak, nieuwe 'koude oorlog' dreigt
De ouderen onder ons weten het nog wel, de jongeren kunnen het zich nauwelijks nog voorstellen: in de jaren 80 van de vorige eeuw betaalde men op een gegeven moment rond de 12 of zelfs 13 procent aan hypotheekrente. Je was blij als je net genoeg geld overhield om eten van te kopen, mensen hadden het niet breed. Dergelijke ontwikkelingen richting 'onbetaalbaar' zien we nu dus op de energiemarkt. Volgens een bekende vergelijkingssite stegen de energieprijzen met meer dan 500 procent in een jaar tijd. En nee, dat is geen typfoutje: meer dan 500 procent. Gevolg daarvan is dat een gemiddeld gezin in een goed geïsoleerde woning niet meer 150 euro per maand aan energiekosten betaalt, maar 350 euro. En zij hebben het nog heel goed, want er zijn genoeg verhalen bekend van mensen die 600 euro of nog meer moeten betalen voor stroom en gas. Per maand.
Nord Stream 2
Er is iets heel erg misgegaan, zoveel is wel duidelijk. Of eigenlijk is er heel veel tegelijkertijd misgegaan. De gaskraan in Groningen ging bijvoorbeeld dicht. Op zich een uitstekend besluit, gezien de werkelijk schrijnende situatie in het gaswinningsgebied. Dat kan echt niet langer. De kraan moest onlangs echter weer open om aan onze contractverplichting met Duitsland te voldoen. Opnieuw zijn Groningers dus de dupe, want datzelfde Duitsland treuzelt al een poosje om goedkeuring te verlenen aan het in gebruik nemen van de pijpleiding Nord Stream 2, die vanuit Rusland via de Oostzee naar Duitsland loopt. Onder druk van onder meer de Verenigde Staten, dat bang is dat Poetin op die manier meer invloed krijgt in Europa. Geen onterechte angst, zo bleek in 2018 al uit gelekte EU-documenten die in handen kwamen van The Telegraph. Het Kremlin is voor helft eigenaar van de Russische energiegigant Gazprom en schroomt niet om de gaskraan dicht te draaien bij conflicten. Met een naderend conflict in Oekraïne is dat echt niet meer ondenkbaar.
De VS stuurde als reactie een flink aantal LNG-tankers vol gas naar Europa, zodat we het 'Russische' gas niet hoeven te gebruiken. Dat lijkt heel vriendelijk en zorgde ook voor iets lagere gasprijzen, maar de Amerikanen doen daarmee hetzelfde als wat ze de Russen verwijten. Ze zien hun kans schoon om meer aardgas af te zetten in de Europese havens -waarmee heel veel geld wordt verdiend- en tegelijkertijd de Russen dwars te zitten en invloed op een van haar belangrijkste handelspartners te behouden. Mocht de Nord Stream 2 open gaan - de verwachting is dat dit nog in 2022 gebeurt, Oekraïne even niet meegerekend - dan is het zeer de vraag of de Amerikanen nog steeds zo begaan zijn met de Europeanen, die bijna een tweede baan moeten nemen om de energiekosten te kunnen betalen.
Besparen
Intussen worden de inwoners zoals zo vaak met de rekening opgezadeld. Een korting op de torenhoge energiebelasting is niet meer dan een leuk gebaar. De vele miljoenen aan subsidie en goedkope leningen om je muur, dak en vloer te isoleren, dat zijn stappen waar we an sich wel iets aan hebben. Er is veel te zeggen over de drang naar een gasloos bestaan in Nederland, terwijl verschillende landen om ons heen juist de omgekeerde weg bewandelen. Feit is wel dat er na woorden nu ook daden komen vanuit de overheid. De landelijke subsidieregeling op isolerende maatregelen in je woning zijn fors, je kunt al snel zo'n 30 procent van de kosten direct terugkrijgen. Ook de gemeente Goeree-Overflakkee doet een duit in het zakje in de vorm van een aantrekkelijke lening bij energiebesparende maatregelen. Die is met name interessant voor mensen die geen vette bankrekening hebben, maar wel energie willen gaan besparen en daarmee de energierekening naar beneden te krijgen. Per ingreep bespaar je al snel honderden euro's per jaar. En nee, dat is geen verkooppraatje namens welke overheid dan ook, maar gewoon de feiten.
Hoe je verder ook over het energievraagstuk denkt, je woning isoleren is een investering die je in normale omstandigheden altijd terugverdient. Nu profiteren van deze regelingen is daarom niet zo'n slecht idee. Als het straks echt misgaat in Oekraïne, Europa en de VS sancties gaan opleggen, de Russen de gaskraan daadwerkelijk dicht draaien en we in een soort tweede 'koude oorlog' belanden, is er een reële kans dat een run ontstaat op deze regelingen. En dan zijn alle potjes heel snel leeg. Vraag dat maar in Groningen.