Blue Monday, kleurrijke depridag
Blue Monday heeft niets te maken met de ‘blauwe maandag’ die we in Nederland kennen en die ‘een korte tijd’ betekent. De term Blue Monday werd in 2005 geclaimd door de Britse psycholoog Cliff Arnall, die beweerde dat het fenomeen voortkwam uit een door hem opgestelde wetenschappelijke formule. Variabelen daarin waren onder andere het weer, salaris, schulden en het al dan niet volhouden van goede voornemens. Arnall kreeg veel kritiek vanuit verschillende Britse media, toen bleek dat hij voor zijn Blue Monday theorie werd betaald door het reisprogramma Sky Travel, dat klanten probeerde te verleiden tot het boeken van een zonvakantie. Bovendien werd Arnall’s berekening door collega-wetenschappers resoluut naar het rijk der fabelen verwezen. Is Blue Monday dan alleen maar een slimme marketingtruc, die het overigens nog steeds erg goed doet, of is meer over deze depridag te zeggen?
"Ga naar buiten en blijf leuke dingen doen"
Het bestaan van een enkele dag in het jaar, waarop mensen zich meer dan gemiddeld somber voelen, is onwaarschijnlijk te noemen. Naomi de Jong van Toonen&Partners, een praktijk voor coaching, mediation en advies, heeft tenminste nog nooit een cliënt gesproken die nadrukkelijk Blue Monday noemde als reden voor zijn of haar hulpvraag. Een winterdip of winterdepressie komt daarentegen wel regelmatig voor, zegt De Jong. “De korte dagen en het weinige daglicht kunnen de stemming negatief beïnvloeden. Dat uit zich in klachten als weinig energie hebben, moeite hebben om uit bed te komen en geen zin om de dag te beginnen.” Kennisplatform MIND stelt op haar website dat er sprake is van een seizoensgebondendepressie als de depressieve klachten minimaal twee jaar achter elkaar in hetzelfde seizoen te bestaan en ieder jaar opnieuw minimaal veertien dagen aanhouden. “Depressieve gevoelens kunnen echter ook voorkomen zonder dat er sprake is van een echte winterdepressie”, legt Naomi de Jong uit. “Bij milde klachten kun je zelf veel doen om die te verminderen. Zorg bijvoorbeeld voor een goede dagstructuur, eet gezond en ga vooral naar buiten. Een lichtwekker kan overigens ook goed helpen. Die wekt je door middel van steeds sterker wordend daglicht, eventueel in combinatie met natuurgeluiden. Beweging en het onderhouden van sociale contacten zijn erg belangrijk, zegt De Jong. “Zoek elkaar op en blijf leuke dingen doen. Je kunt dat ook prima combineren door samen met iemand te gaan wandelen of je aan te melden voor een loopgroepje.” Voor mensen die kampen met een echte winterdepressie zijn er goede therapieën te volgen, zoals lichttherapie met een sterk, wit licht van ongeveer 10.000 lux. Dit licht bevat geen ultraviolette straling en heeft dus geen slechte invloed op de huid. De Jong: “Door lichttherapie maakt het lichaam minder melatonine aan. Hierdoor vermindert de slaperigheid en vermoeidheid en ga je je beter voelen.”
Hardlopen, wandelen en taarten uitdelen
De Jong merkt op dat de aandacht voor Blue Monday, die veelal draait om commerciële belangen, ook een positieve uitwerking heeft. “Rondom Blue Monday zijn er allerlei initiatieven die uitnodigen om in beweging te komen en naar buiten te gaan. Daarnaast zorgt de aandacht in de media ervoor dat mentale gezondheid beter bespreekbaar wordt gemaakt, juist ook onder jongeren. Die openheid is belangrijk, want het is niet wenselijk dat psychische klachten en burn-outs in deze coronatijd aangewakkerd worden door een winterdip.” Eén van die initiatieven op Blue Monday is de MIND Blue Monday Run, een coronaproof hardloop- en wandelevenement georganiseerd door MIND Blue, een platform dat is ontstaan uit een samenwerking tussen de Depressie Vereniging en MIND. In Amsterdam brengen vrijwilligers van de organisaties Ympact020 en Serve the City aanstaande maandag zelfgebakken taarten en koekjes bij zorg- en daklozenopvanglocaties in hun buurt. Door Blue Monday op een positieve manier te benaderen, is deze meest deprimerende dag van het jaar al een stuk kleurrijker te noemen.